Morgunblaðið - 03.04.1996, Blaðsíða 8

Á
iílovtjimlilrtöiö

úr VERINU

mm.

: ........... ••-•.•,' •.: ■■:■■,■•• ■'.•:.•;
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
MIDVIKUDAGUR 3. APRIL 1936
Sókn í flatfisktegundir
hefur aukist mjög hratt
Töluverð hætta
talin á ofveiði
SÖKN í flatfisk hefur aukist mjög hratt á
undanförnum árum, að sögn Bjöms Ævars
Steinarssonar, fiskifræðings á Hafrann-
sóknastofnuninni. Hann segir að margar
flatfisktegundir séu utan kvóta, þannig að
rétt sé að fara varlega í sakirnar. Björn Ævar nefnir sem dæmi að veiði á
langlúru hafi gengið mjög vel árið 1987, en þá hafi hún verið um 5 þúsund
tonn. Dragnótabátar hafi verið að fá að meðaltali um tonn í kasti. Aflinn
hafi hinsvegar verið um 1.500 tonn á undanförnum árum og menn séu mjög
áhyggjufullir enda sé um að ræða mjög hægvaxta fiskitegund með tiltölu-
lega litla afrakstursgetu.
„Núna er langlúruafli í kasti ekki
helmingur af því sem áður var eða
um 400 kíló,“ segir hann. „Langlúran
er á tiltölulega afmörkuðum blettum
og því er hættan meiri á ofveiði. Drag-
nótin er afkastamikið veiðarfæri
þannig að það verður að fara varlega
í þessa hluti.“
Björn Ævar segir tvísýnt um fleiri
flatfisktegundir. Það fari alltaf fleiri
og fleiri bátar á dragnót og stefni á
kolaveiðar. „Skarkolinn er innan
kvóta og virðist vera fullnýttur,“ seg-
ir hann. „Veiðar á sandkola og
skrápflúru sem eru utankvótategund-
ir hafa hinsvegar aukist gífurlega.
Þar höfum við lagt til aflamark í
varúðarskyni eins og í langlúru.“
Áhyggjur af aukinni sókn
Hann segir að þrátt fyrir tiltölulega
litla þekkingu á afrakstursgetu þess-
ara stofna sé ljóst að hún sé takmörk-
um háð. Sjómenn sem hafi verið að
veiða úr þessum stofnum hafi lýst
yfir áhyggjum af aukinni sókn og það
komi heim og saman við niðurstöður
Hafrannsóknastofnunarinnar. Á
undanförnu ári hafi rannsóknir á
þessum tegundum því verið auknar
og sé vonast eftir því hjá Hafrann-
sóknastofnuninni að hægt verði að
koma með ákveðnar tillögur í vor
þegar ný ástandsskýrsla komi út.
„Við lögðum til aflamark á lang-
lúru, skrápflúru og sandkola fyrir
yfirstandandi fiskveiðiár,“ segir hann.
„Okkar tillögur fólust í því að aflinn
færi ekki yfir 5 þúsund tonn í skráp-
flúru, 1.400 tonn í langlúru og 7
þúsund tonn í sandkola. Þessar teg-
undir voru hinsvegar ekki settar í
kvóta. Aftur á móti er skarkolinn í
kvóta. Við lögðum til 10 þúsund tonna
hámarksafla, en sjávarútvegsráðu-
neytið hækkaði það um 20 til 30 pró-
sent. Nú virðast veiðarnar vera að
minnka sem er ákveðið áhyggjuefni."
Langlúru sparkað í haflð
Hvað varðar aðrar flatfisktegundir
segir Björn Ævar að 700 tonn hafi
verið veidd af þykkvalúru í fyrra og
400 tonn af stórkjöftu, en ekki hafí
verið lagt til neitt aflamark í þessum
tegundum. Tillögur um hvernig
áframhaldi á flatfiskveiðum verði
háttað komi með öðrum tillögum
Hafrannsóknastofnunarinnar í maí.
„Það segir sitt að árið 1990 voru
veiðar á sandkola um tvö þúsund tonn
en þær voru komnar í 5.500 tonn
árið 1995. Þetta eru tegundir sem
við hirtum ekki á árum áður,“ segir
hann. „Maður sér að þegar langlúru-
afli var hvað mestur þá var sáralítið
af honum tekið í humarvörpu, en
núna er nokkuð hátt hlutfall heildar-
aflans tekið þannig. Það er alveg klárt
mál að mikið hefur veiðst í humar-
vörpu á árum áður, en þá hefur það
verið talið einskis nýtt og verið spark-
að í hafið.“
Áhersla á grálúðurannsóknir
Björn Ævar segir að þótt grálúðan
sé flatfiskur sé sjaldan talað um hana
í sama vetfangi og aðrar flatfískteg-
undir vegna þess að veiðum á henni
sé öðruvísi háttað. Hann segir að
samkvæmt aflatölum Hafrannsókna-
stofnunarinnar fyrir yfirstandandi
fiskveiðiár hafi átt að veiða 20 þús-
und tonn. Áður hafi verið um að
ræða 30 þúsund tonna afla og jafn-
vel allt upp í 60 þúsund tonna afla.
„Það verður að fara mjög varlega
í veiðar á grálúðu,“ segir hann. „Við
höfum gengið of langt þar. Mikil
áhersla er nú lögð á grálúðurannsókn-
ir og í tengslum við það hefur verið
stofnaður samstarfshópur með skip-
stjórnarmönnum og útgerðaraðilum.
Það hefur m.a. skilað sér í því að
sextán fiskveiðiskip taka sýni á veiði-
slóð og þannig margfaldast gagnaöfl-
unin, sem er mikið framfaraskref.“
Það sem eftir er af kvótanum í byrjun apríi 1996 (42% ettir af kvótaárinu)
Þorskur,
veiðiheimild,
101,2 þús. t,
Ný staða,
Ýsa,
veiðiheimild,
52,0 þús. t,
Ný staða,
32,7
Ufsi,
veiðiheimild,
65,4 þús. t,
Ný staða,
Karfi,
veiðiheimild,
70.9 þús. t,
Ný staða,
16.9 þús. t.
Grálúða,
veiðiheimild,
23,4 þús. t,
Ný staða,
Skarkoli,
veiðiheimild,
14,0 þús. t,
Ný staða,
10,3 þús. t.
Úthafsrækja,
veiðiheimild,
67,2 þús. t,
Ný staða,
23,1 þús. t.
Innfjarðarækja,
veiðiheimild,
9,9 þús. t,
Ný staða,
0,9 þús. t.
Humar,
veiðiheimild,
594 tonn
Ný staða,
593 tonn
Skel,
veiðiheimild,
9,3 þús. t,
Ný staða,
1,8 þús. t.
Síld,
veiðiheimild,
128,7 þús. t,
Ný staða,
3,4 þús. t.
Loðna,
veiðiheimild,
536 þús. t,
Ný staða,
238,6 þús. t.
FOLK
Sumarvinnan
þáttur í náminu
• STAFNBÚI félag sjáv-
arútvegsfræðinema við Há-
skólann á Akureyri, gaf út
blað á dögunum. Þar kennir
ýmissa grasa, m.a. fjallar
Sigurður Garðarsson um
tvífrystingu, Ólafur Ragnar
Grímsson um markaðssókn
íslendinga í Asíu, Logi Þor-
móðsson um fiskmarkaði og
Sigþór Pétursson um rann-
sóknir á fiskpróteinum og
peptíðum. í ritstjóm blaðsins
sitja Guðbjörg Glóð Loga-
dóttir, Guðrún Anna Finn-
bogadóttir og Gunnar
Torfason. í inngangserindi
þeirra kemur fram að félagið
Stafnbúi hafi verið stofnað á
vordögum 1990. Markmið
þess hafi m.a. verið að efla
tengsl nemenda við sjávarút-
vegsfyrirtæki og standa fyrir
kynningu á sjávarútvegs-
fræðum. Þá segir að vakning
hafi verið undanfarin ár um
gildi þess að hafa menntað
starfsfólk í höfuðatvinnu-
grein landsins. Sjávarútvegs-
deild Háskólans á Akureyri
hafi hafið starfsemi í janúar
1990 en markmið deildarinn-
ar sé að mennta einstaklinga
í öllum undirstöðuatriðum ís-
lensks sjávarútvegs og þjálfa
þá í beitingu faglegra vinnu-
bragða við stefnumörkun,
ákvarðanatöku og stjórnun í
greininni. „Nemendur sjávar-
útvegsdeildar era í dag 61
að tölu og góð nýliðun hefur
Guðrún
Anna Finn-
bogadóttir
Guðbjörgf
Glóð Loga-
dóttir
verið í deild-
inni enda er
mikil þörf á
menntuðu
starfsfólki á
þessu sviði,“
segir enn-
fremur.
„Fyrirtæki
sem starfa
við sjávarút-
veg hér á
landi hafa kannski ekki áttað
sig á því ágæta tækifæri sem
býðst með sumarvinnu náms-
manna úr Sjávarútvegsdeild
Háskólans á Akureyri. Hér
er um að ræða fólk sem flest
hefur lokið stúdentsprófi og
er að sérfræðimennta sig í
sjávarútvegi. Þetta er fólk
sem á að geta gengið í flest
störf innan fyrirtækisins, fólk
sem hefur áhuga á viðfangs-
efninu og þarf helst að kom-
ast í snertingu við flesta
þætti greinarinnar áður en
að útskrift kemur. Það er
ekki bara hagur nemenda að
verkþjálfun yfir sumartímann
sé til staðar, heldur er það
hagur greinarinnar í heild.
Ef nemendur komast í aukn-
um mæli út í fyrirtækin yfir
sumartímann þá koma þeir
væntanlega út úr skóla sem
hæfari starfsmenn, auk þess
sem fyrirtækin bera líklega
sitthvað úr býtum.“
Aukin veiði í Volgu
•FISKAFLI úr rússnesku
ánni Volgu varð á síðasta ári
um 60.000 tonn. Það er um
10.000 tonna aukning frá ár-
inu 1994, en það eru mest smá
krókaveiðifyrirtæki, sem veið-
arnar stunda. Stefnt er að því
að aflinn úr Volgu verði
75.000 tonn á næsta ári og
verðmæti hans um 650 millj-
arðar rúblna, 8,8 milljarðar
króna. Með aukinni veiði hef-
ur vinnslufyrirtækjum fjölgað
hratt og í fyrra unnu um 200
lítil fyrirtæki afurðir úr fiski
úr Volgu fyrir um 2 milljaðra
króna. Þessi litlu fyrirtæki
sækja fast að risunum, sem
réðu lögum og lofum við
Volgu á valdatímum komm-
únista og vilja risarnir nú
hefta fjölgun hinna smáu.
Þrátt fyrir aukningu afla úr
Volgu, hefur orðið samdráttur
á veiðum á dýrmætasta fisk-
inum, styijunni, og verður
kvótinn í ár 1.600 tonn, sem
er 20% minna en í fyrra.
Hunangsgljáð loðna
að hætti Japana
ÞÁ ER komið að fjórðu og síðustu loðnuuppskriftinni
frá Stefáni Úlfarssyni, matreiðslumeistara á Þremur
» » mMmanmm frökkum. Nú ættu lesendur Versins
j&toéW-*: Jfflai að vera orðnir sérfræðingar í mat-
reiðslu á loðnu. Loðnuvertíð er nú að ljúka og því
rétt fyrir þá, sem hyggjast eiga loðnu til matseldar
fram eftir ári að byrgja sig upp. Enn er um að ræða
forrétt fyrir fjóra. í réttinn þarf:
20 ioðnur (hængir)
60 gr blaðlauk
60 gr rauð papriku
50 gi' lauk
60 gr baunaspírur
50 ml soyasósu (Kikkoman)
2-3 msk hunang
1-2 tsk engifer (saxað)
1 rif hvítlauk
3 msk matarolíu
Skerið hrygginn úr og hausinn af loðnuimi, þannig
að hún hangi saman á maganum.
Skolið fiökin og leggið þau í helminginn af soyasós-
unni, blandið engifemum út í, látið marinerast í 30
mín. Takið loðnuna upp úr og leggið á grind í 4-5 tíma.
Skerið paprikuna og laukinn í fína strimla og blað-
iaukinn í sneiðar. Steikið grænmetið uppúr olíunni og
setjið loðnuna útá, síðan hunangið, veltið grænmetinu
og Joðnunni varlega upp úr hunanginu meðan það leys-
ist vei upp. Bætið þá baunaspírunum, hvitlauknum og
afganginum af soyasósunni útí. Látið soyasósuna bland-
ast vel við hunangið og takið síðan af hitanum.
Berið fram með hrísgrjónum.