Morgunblaðið - 15.05.1996, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. MAÍ 1996 D 3
Morgunblaðið/Frímann Ólafsson
JON Sigurðsson GK 62 kominn til heimahafnar í
Grindavík fánum skrýddur í tilefni dagsins.
Nýtt nóta- o g
togveiðiskip til
Grindavíkur
Grindavík Morgunblaðið
1. MAI síðastliðinn sigldi inn til
Grindavíkur í fyrsta skipti nýtt og
glæsilegt skip sem Fiskimjöl og
lýsi í Grindavík hefur fest kaup á
og hlotið hefur nafnið Jón Sigurðs-
son GK 62.
Sveinn ísaksson skipstjóri, sem
var áður með Hábergið frá Grinda-
vik, tekur við stjórn Jóns Sigurðs-
sonar en Háberg verður áfram í
eigu Fiskimjöls og lýsis. Hann
náði í skipið fyrir þremur mánuð-
um til Skotlands. „Þótt ekki hafi
reynt mikið á skipið gekk heim-
siglingin vel og það var gott að
sigla því. Þetta er gott skip og ég
er bara bjartsýnn á framhaldið.
Það er búið,að vera í klössun hjá
Stálsmiðjunni í Reykjavík að und-
anförnu og þar var tekið allt í
gegn sem þurfa þótti, allt frá brú
og niður í lestar. Það er búið að
taka brúna í gegn, allar íbúðir
skipveija og taka úr skipinu allar
beyglur ásamt öðru,“ sagði Sveinn
í viðtali við Morgunblaðið.
Skipið var smíðað í Noregi árið
1978 og gert út sem fiskiskip og
um fimm ára bil notað sem þjón-
ustuskip fyrir borpalla. Það var
keypt til Skotlands árið 1988 og
þá útbúið aftur sem fiskiskip.
Skipið ber nú nafn Jóns Sigurðs-
sonar heitins sem keypti verk-
smiðju Fiskimjöls og lýsis árið
1957 og hefur verksmiðjan verið
síðan í eigu afkomenda Jóns og
skrásetningarnúmerið er hið sama
og var á bifreið Jóns til margra
ára eða G-62. Jón Sigurðsson er
56 m að lengd og 10,5 m að breidd
með 3.300 hestafla vél, 40 tonna
togkraft og tvö 40 tonna spil.
Skipið ber rétt rúm 900 tonn í
aftari lest og um 100 tonn í fremri
lest. Hann er útbúinn til nóta- og
togveiða fyrir bræðslufisk og í
honum eru sjókælilestar þar sem
hægt er að kæla afla hvort sem
hann er notaður til bræðslu eða
manneldis. Þetta þýðir að sögn
Sveins að hægt er að koma með
betri afla í land bæði til bræðslu
og frystingar. Framundan er að
halda í síldarsmuguna og síðan
er ætlunin að fylgja toppum í síld-
inni og loðnunni en á milli á síðan
að brúa bilið með trolli á kol-
munnaveiðum. Þá á fyrirtækið
heimild til karfaveiða á Reykjanes-
hrygg.
Heildarkostnaður við skipið er
um 550 milljónir króna en Fiski-
mjöl og lýsi hefur selt Sunnuberg
frá sér til Vopnafjarðar ásamt því
að kaupa togarann Hrímbak frá
Akureyri til úreldingar á móti þeim
rúmlestum sem þurfti til að kaupa
Jón Sigurðsson. Skipið var sýnt
bæjarbúum og nýttu fjölmargir sér
það og þótti skipið hið glæsileg-
asta. Það vakti athygli að í sameig-
inlegri setustofu skipveija voru
glæsilegir leðurstólar og víst er
að ekki kemur til með að væsa
um skipveija í skipinu.
SIGRÚN Jónsdóttir afhendir Sveini ísakssyni blóm í tilefni komu
Jóns Sigurðssonar til Grindavíkur en skipið ber nafn föður hennar.
FRÉTTIR
Unilever hættir að kaupa lýsi úr bræðslufiski
Gæti haft verðlækkun
í för með sér
ALÞJÓÐA stórfyrirtækið Unilever
gaf út þá yfirlýsingu í lok síðasta
mánaðar að það myndi hætta að
nota lýsi sem væri tekið úr ofveidd-
um fiski í Evrópu eða nytjafiski
fyrir aðrar fisktegundir innan árs.
Það myndi einnig leggja áherslu á
að leita eftir mati á umhverfisáhrif-
um slíkra veiða á öðrum hafsvæð-
um.
Aðgerðir fyrirtækisins koma í
framhaldi af starfi nefndar með
fulltrúum Unilever og World Wide
Fund for Nature sem kannaði leiðir
til þess að bæta veiðiaðferðir og
tryggja heilbrigt og sjálfbært líf-
kerfi sjávar.
Unilever hefue árlega keypt um
100 þúsund tonn af lýsi úr bræðslu-
fiski til smjörlíkis- og bökunarfeitis-
framleiðslu. Til samanburðar má
geta þess að milliríkjaviðskipti með
lýsi úr bræðslufiski nema 600 til
700 þúsund tonnum og heildar-
framleiðsla í heiminum nemur 1 til
1,1 milljón tonna.
Þyrfti að finna aðra markaði
„Þetta er ekkert sérlega glæsi-
legt,“ segir Jón Reynir Magnússon,
forstjóri SR-mjöls. „Notkun Unilev-
er er 100 þúsund tonn á ári og
aðrir smjörlíkisframleiðendur eru
með önnur 100 þúsund tonn. Við-
skipti upp á 200 þúsund tonn gætu
því fallið niður. Það þyrfti þá að
fínna aðra markaði fyrir þessi 200
þúsund tonn og þetta gæti haft þau
áhrif að lýsi lækkaði í verði.“
Þótt Islendingar séu ekki mjög
stórir í heiminum hvað mjölfram-
leiðslu varðar eru þeir með þeim
stærstu í lýsisframleiðslu. Arleg
sala á lýsi hefur komist yfir 100
þúsund tonn á ári, en á undanförn-
um árum hefur aflinn verið eitthvað
undir þvi vegna þess að loðnan
hefur ekki veiðst á haustin þegar
hún er hvað gjöfulust hvað lýsi
varðar.
Greenpeace komið í málið
Fleiri blikur eru á lofti í þessum
efnum því Greenpeace er farið að
heija á Dani vegna veiða þeirra í
Norðursjónum út af Skotlandi. Ný-
lega var haldinn fundur með við-
ræðunefndum Greenpeace og
danska iðnaðarins, en ekkert kom
út úr fundinum nema að nefndirnar
væru ósammála.
Um er að ræða árlegar veiðar á
sandsíli sem hófust fyrir mánuði.
Þessar veiðar eru aðalundirstaða
mjöl- og lýsisframleiðslu Dana.
Veiðarnar hafa þó ekki gengið vel
upp á síðkastið vegna þess að sjór-
inn er enn of kaldur.
Jón Reynir Magnússon segir að
lítill munur sé á Greenpeace og
WWF og samtökin vinni saman.
Fiskimjölsframleiðendur jafnt hér á
landi sem erlendis hafi verið að
taka saman staðreyndir um þessar
veiðar til þess að bregðast við.
Auðvelt að ljúga að almenningi
Ákvörðun stórfyrirtæk-
isins Unilever um að
hætta notkun lýsis úr
bræðslufiski í afurðir
sínar er áhyggjuefni að
mati forsvarsmanna ís-
lenskra lýsisframleið-
enda. Pétur Blöndal
kynnti sér málið og tók
þrjá stóra íslenska
framleiðendur tali.
um eins og Greenpeace," segir Jón
Reynir. „Þegar ekki fæst nægilegt
fé út úr baráttunni gegn hvalveiðum
þurfa þau að snúa sér að öðru.
Almenningur veit lítið um þær af-
urðir sem við framleiðum vegna
þess að þetta er ekki vara sem
keypt er út úr búð heldur fer hún
í matvælaframleiðslu. Mjölið fer í
fóður fyrir kjúklinga, svín og bú-
pening, en lýsið hefur verið hert
og er líka notað mikið í fiskafóður.“
Jón Reynir segir að fyrst lýsi og
mjöl séu tiltölulega lítið sjáanlegar
afurðir sé ef til vill tiltölulega auð-
velt fyrir Greenpeace að ljúga al-
menning fullan um hvað gert sé við
þessar afurðir. „Það væri eftir þeim
að segja að lýsinu væri brennt og
það notað í smurolíu og mjölið
væri notað í áburð,“ segir hann.
Gæti beinst gegn íslendingum
„Þetta er mjög alvarlegur hlut-
ur,“ segir Sigurður Einarsson, for-
stjóri ísfélags Vestmannaeyja.
„Þótt við höfum tiltölulega hreinan
skjöld samanborið við þá rányrkju
sem stunduð er í Norðursjónum og
Unilever virðist helst vera að mót-
mæla virðist vera hætta á því að
þetta beinist fljótlega að okkur.“
Hann segir að Islendingar geti
aðeins brugðist við því með því að
kynna þær skynsamlegu fiskveiðar
sem hér séu stundaðar og þá
áherslu sem lögð sé á að ofveiða
ekki fiskistofna. „Hvort þessi að-
gerð Unilevers er upphafið að öðru
meiru átta ég mig ekki á,“ segir
Sigurður.
„Þetta er hinsvegar gild ástæða
til að vekja okkur til umhugsunar
og hvetja okkur til að vera á varð-
bergi. Mín tilfinning er sú að þetta
eitt og út af fyrir sig hafi lítil áhrif,
en ef aðrar sambærilegar aðgerðir
bætist við versni ástandið."
Sjálfsagt að láta heyra í sér
„Mér lýst ekkert á þetta,“ segir
Magnús Bjarnason, framkvæmda-
stjóri Hraðfrystihúss Eskifjarðar.
„Það er ljóst að þetta hefur ekki
bætandi áhrif á veiðar okkar og
vinnslu, en ég geri mér ekki grein
fyrir hvaða áhrif þetta hefur. Ég
get ómögulega spáð fyrir um hvort
þetta hefur áhrif á lýsisverð.“
Hann segist ekki vita hver við-
brögð lýsisframleiðenda verði, en
það sé líklega eitthvað í gangi nú
þegar. „Það er sjálfsagt að láta
heyra í sér,“ segir hann.
Niðurlagning gaffalbita
hefst á ný
A VEGUM Borgeyjar hf. í Horna-
fírði er hafin niðurlagning síldar fyr-
ir Rússlandsmarkað. Framleiðsla á
gaffalbitum hefur legið niðri hjá
Borgey í nokkur ár en Strýta á Akur-
eyri hefur verið í þessari vinnslu.
Á síðust.u vertíð var síld söltuð í
39 þúsund tunnur hjá Borgey. Nú
er verið að eftirflaka síld fyrir Skand-
inavíumarkað. Borgey heldur eftir
3.000 tunnum fyrir eigin gaffalbita-
framleiðslu.
Afurðirnar líka vel
Borgey keypti á síðasta ári síld-
arsöltunarhús við Bátstanga með til-
heyrandi búnaði úr þrotabúi Fiski-
mjölsverksmiðju Hornafjarðar. Áður
hafði félagið haft þessar eignir á leigu
í þijú ár. Einar Sveinn Ingólfsson,
fjármálastjóri Borgeyjar hf., segir að
með i þessum kaupum hafi verið
tæki til niðurlagningar á síld. Fyrir-
tækið hafi haldið fólki með þekkingu
á framleiðslunni og reynt aðeins fyrir
sér á síðasta ári. Afurðimar hafí líkað
vel og því hafi verið ákveðið að hefja
niðurlagningu á þessu ári.
Nú er einungis beðið eftir dósun-
um og hefst vinnslan á næstunni.
Grétar Amþórsson söltunarstjóri
segir að teknar hafí verið frá 3.000
tunnur af síld fyrir niðurlagninguna,
sem þýðir að framleitt verður í 1,3
milljónir dósa. Telur Grétar að vinna
við þetta standi fram eftir öllu ári.
Skipaleiðarar
Við framleiðum skipaleiðara í öllum lengdum.
Viðgerða- og varahlutaþjónusta fyrir gamla leiðara.
„Við lítum á það alvarlegum aug-
um ef farið verður að ráðast á þenn-
an iðnað í heild sinni af öfgasamtök-
= HÉÐINN =
SMIÐJA
STÓRASI6 • GARDABÆ • SlMI 565 2921 • FAX 565 2927
Hönnun • smíöi • viögerðir • þjónusta
______________
ELLINGSEN
Grandagarði 2, Rvík, sími 55-288-55, grænt 800-6288
ARA