Morgunblaðið - 07.06.1996, Blaðsíða 4

4 B FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 1996 B 5
-I-
DAGLEGT LIF
F rá póstver slun
í verslunarstórveldi þar
sem póstverslun er aftur í hávegum
DAGLEGT LIF
Gjörsamlega uppgefin af þreytu
Einn viðmælandi Morgunblaðsins,
sem ekki vill láta nafn síns get-
ið, segist hafa vaknað
einn morgunn fyrir
sjö árum með suð
fyrir hægra eyranu
og hafi það hijáð hana
stanslaust síðan. Orsök
eyrnasuðsins hjá henni
er þekkt, en það er vegna
æxlis í innra eyra, nálægt
heyrnar- og jafnvægistaug.
Hún segir að eyrnasuðinu
fylgi mikil vanlíðan; þreyta
og höfuðverkjaköst en auk
þess eigi hún afar erfitt með
svefn. „Tónninn inni í eyranu
er mjög sterkur og samfelldur
og mætti helst líkja honum við
valtón símans með örlitlum trufl-
unum,“ segir hún og bætir því við
að á kvöldin sé hún gjörsamiega
uppgefin af þreytu og vanlíðan.
Hún segist hafa farið i aðgerð
fyrir nokkrum árum til að láta fjar-
lægja æxlið en aðgerðin hafi því
miður ekki tekist. „Æxlið er á mjög
viðkvæmum stað í innra eyra og er
því vandasamt að fjarlægja það án
þess að skemma eitthvað annað í
staðinn. Möguleikar mínir eru því
ekki margir; annaðhvort að fara í
áhættusama aðgerð eða að reyna að
lifa við eyrnasuð og vanlíðan sem
þvi fylgir,“ segir hún.
Hún segist hafa reynt ýmislegt
til að gera sér lífið bærilegra. „Mér
finnst til dæmis best að vera í al-
gerri þögn og stundum nota ég
eyrnatappa ef það eru mikil læti í
kringum mig. Þá fór ég á sínum
tíma til sálfræðings til að ræða þá
vanlíðan sem fylgir suðinu, en sá
sagðist ekkert geta hjálpað mér;
ég yrði að glíma við þetta sjálf,“
segir hún vonsvikin. Hún segist þó
aftur hafa fengið áhuga á að gera
eitthvað í sínum málum eftir að
fræðslufundur Heyrnarhjálpar um
eyrnasuð hafi verið auglýstur nú
fyrir skömmu. „Það var mér mikill
styrkur að hitta annað fólk sem
þjáist af því sama og ég og er það
von mín að þessi hópur geti kom-
ið saman reglulega og miðlað
af reynslu hvers annars en
jafnframt sameinast um þá
vanlíðan sem fylgir eyrnas-
uði,“ segir hún að lokum. ■
„Fínleg náttföt í fallegu sniði. Fal-
leg flík er eykur kvenlegan yndis-
þokka.“ „Frúarnáttkjóll úr næl-
on-efni. Hentugur fyrir konur á
öllum aldri." „Óli Lokbrá náttföt.
Hentug og þægileg fyrir ungar stúlkur."
lauk varð Arndís aðstoðarverslunar-
stjóri í Skeifunni og ári seinna var
hún orðinn verslunarstjóri þar, fyrsta
konan til að gegna því starfi. Hún
stoppaði hins vegar ekki lengi þar.
Árið 1987 söðlaði hún alveg um,
skellti sér til Svíþjóðar þar sem hún
nam viðskiptafræði með rekstr-
arráðgjöf sem aðalfag. Eftir fjögurra
ára Svíþjóðardvöl lá leiðin til Banda-
ríkjanna þar sem dvalið var í eitt ár
og svo kom hún heim. Alla leið heim
til Hagkaups.
„Eg fór í ýmis sérverkefni til að
byija með en tók svo í ársbyijun
1993 við stöðu starfsmannastjóra
Hagkaups og gegndi henni þar til
um síðustu áramót. Þá var ég búin
að fá mig fullsadda á skrifstofustarf-
inu og sóttist eftir því að fá að breyta
til. Ég tók póstverslunina að mér í
eitt ár til að byija með, svo verður
framhaldið bara að koma í ljós.“
Sendum allt nema ís
„Allt nema ís út á land,“ svarar
Arndís þeirri spurningu hvaða vöru
Hagkaup selji í gegnum póst. „Ann-
ars sendum við hvað sem er. Við
tökum til dæmis til vörur í uppskrift-
ir sem fólk les upp fyrir okkur í sím-
ann. Við sendum frosna vöru, aðra
en ís, og svo tökum við stikkprufur
við og við til þess að kanna hvort
sendingin hafi ekki skilað sér í góðu
ásigkomulagi. Fólk er líka hvatt til
að láta okkur endilega vita ef eitt-
hvað fer úrskeiðis."
Það er markmiðið að ekki líði
meira en tveir dagar frá pöntun til
afhendingar vöru. „Því miður hefur
verið svo mikil aukning hjá okkur
frá áramótum að það hefur komið
fyrir að sendingartíminn verði lengri.
Þó við séuni með tíu manna starfs-
hóp hér á kvöldin til að taka pantað-
ar vörur til, þá dugar það ekki alltaf
til.“ -
Nú vill blaðamaður gjarnan vita
hveijir séu bestu viðskiptavinirnir.
„Þeir eru í Vestmannaeyjum, á Vest-
fjörðum og á Austfjörðum," segir
Arndís, með skiptinguna á hreinu.
Viðskiptin hafa líka aukist mjög á
Akranesi og í Borgarnesi undanfarið.
„Svo erum við með komin með við-
skiptavin í Bandaríkjunum," segir
Arndís. „Það er bandarísk kona sem
fær Hagkaupsblaðið frá dóttur sinni
sem býr á íslandi. Hún hefur pantað
hjá okkur ýmsa sérvöru.“
Góöar tölur
Rekstur póstverslunarinnar hefur
ekki gengið samkvæmt áætlun und-
anfarin ár, en frá síðustu áramótum
hefur umtalsverð aukning átt sér
stað. Á þeim fimm mánuðum sem
liðnir eru frá áramótum, hefur veltan
farið hátt í 60% yfir þá áætlun.
„Þetta eru góðar tölur,“ segir Arndís
og leggur áherslu að. á þær megi
þakka valinkunnu liði starfsfólks
sem leggi metnað sinn í að efla gengi
póstverslunarinnar. Hefja til fyrri
vegs og virðingar.
Arndís er beðin að kíkja í bókhald-
ið og hún finnur út að metið er 224
pantanir á einum degi. Það var í
mars þegar Hagkaupsblaðið sýndi
úrval hjóla sem voru nýkomin í
verslanirnar. Frekari skoðun á bók-
haldi segir okkur að meðalþyngd
pakkanna sé um 1,5 kíló, en þá er
búið að taka út þyngstu pakkana,
svo sem hjól, sláttuvélar og grill.
Ef höfuðborgarbúar panta fyrir
meira en fjögur þúsund krónur fá
þeir vöruna senda heim í hlað sér
að kostnaðarlausu. íbúar lands-
byggðarinnar þurfa að panta fyrir
tíu þúsund krónur til þess að fá fría
heimsendingarþjónustu. Og það er
allur gangur á því hvað fólk kaupir
mikið í hverri pöntun. Arndís segir
ódýrustu pöntunina hafa verið upp
á 289 krónur og þá dýrustu upp á
um 160 þúsund krónur.
Póstverslun Hagkaups er sem
stendur rekin sem sérdeild í sérvöru-
deild Kringlunnar, en Arndís segir
það vel koma til greina að endur-
skoða það fyrirkomulag ef áfram-
haldandi vöxtur verður á starfsem-
inni. „Þetta er að verða töluvert
umfangsmikið, sérstaklega eftir að
við tókum við Netkaupum, tölvu-
verslun Hagkaups. Ein hugmyndin
er sú að reka þetta sem sérverslun
með áframhaldandi áherslu á lands-
byggðina."
Tölvurnar komnar
inn í dæmlö
Arndís segir einn kost póstversl-
unarinnar vera að þar sé hægt að
hringja eða senda inn pantanir allan
sólarhringinn. „Starfsfólkið svarar í
símann á opnunartíma og utan hans
er símsvari í gangL Þá er hægt að
senda pantanir á fáxi og í gegnum
tölvu, þannig að í raun er póstversl-
unin opin allan sólarhringinn."
Netkaup er tölvuverslun Hag-
kaups, þar sem tölvutengt fólk getur
pantað sér vörur. „Það hefur ekkert
verið gert til þess að markaðssetja
þennan verslunarmáta hjá okkur,“
segir Arndís. „Netkaup var til
skamms tíma deild hjá Hofi, eignar-
haldsfélagi Hagkaups, en það þótti
henta vel að póstverslunin tæki við
rekstrinum og sú varð raunin 1.
apríl sl. Við erum að byija á því að
yfirfara þessi mál og í framtíðinni
verður þetta sem sagt hluti af póst-
versluninni. Við erum að þreifa okk-
ur áfram með þessa þjónustu, enda
viljum við ná tökum á því sem við
erum að gera og ná að gera það
vel, áður en við förum út í frekari
þróun.“ ■
Hanna Katrín Friðriksen
ÞAÐ hefur margt breyst'í verslun-
arháttum íslendinga frá því að ung-
ur maður að nafni Pálmi Jónsson
setti á stofn litla póstverslun árið
1959. Póstverslunin sendi út vöru-
lista með sérvöru um allt land. Hægt
var að kaupa vörulistann í áskrift
og þegar mest var voru áskrifendur
um tólf hundruð.
Árið 1960 opnaði Pálmi litla versl-
un í „Fjósinu" við Miklubraut og
þarmeð fór boltinn að rúlla. Pálmi
varð síðar kenndur við Hagkaup,
enda litla póstverslunin fyrsti vísir-
inn að rekstri verslunarstórveldisins.
Fyrstu árin var póstverslunin rekin
samhliða öðrum verslunarrekstri, en
þegar Hagkaup flutti í nýtt húsnæði
í Skeifunni var þáttur póstverslunar-
innar orðinn ansi lítill og var það
áfram næstu árin og áratugina.
Mánaðarlegt
Hagkaupsblað
Það var svo í lok níunda áratug-
arins að ákveðið var að rífa upp
póstverslun Hagkaups. Þar réð með-
al annars þrýstingur frá íbúum
landsbyggðarinnar sem vildi fá að
njóta viðskipta við Hagkaup. Starf-
semi póstverslunarinnar var flutt í
húsnæði fyrirtækisins í Kringlunni
og tveir starfsmenn ráðnir til þess
að stjóma málum. Póstbæklingar
voru gefnir út fjórum sinnum á ári
og í kjölfar útgáfunnar varð rífandi
sala - sem sagt fjóra mánuði á ári.
Þess á milli var salan hálfdauf. Fastir
viðskiptavinir voru þó alltaf fyrir
hendi og það sýndi þörfina fyrir
þennan kost.
Fyrir rúmu ári var enn ákveðið
að breyta rekstri póstverslunarinnar.
Nú átti póstbæklingurinn að koma
út mánaðarlega með ítarlegum upp-
lýsingum um vöruúrvalið í Hagkaup,
bæði matvöru og sérvöru. „Það er
eiginlega ekki rétt að kalla Hag-
kaupsblaðið póstbækling því blaðið
er sent inn á hvert heimili í landinu
og því er ætlað að gagnast öllum
viðskiptavinum Hagkaups, óháð því
með hvaða hætti þeir gera innkaup
sín,“ segir Arndís B. Sigurgeirsdótt-
ir, í spjalli við blaðamann, en Arndís
hefur verið yfirmaður póstverslunar
Hagkaups frá síðustu áramótum.
Síðan þá hefur enn meiri vigt verið
lögð í póstverslunina, starfsfólki
fjölgað og nú eru þau fjögur sem
starfa þar, auk Amdísar.
Þrátt fyrir stuttan starfstíma „í
póstinum" er Arndís öllum hnút-
um kunnug innan Hagkaups, en
hún kom fyrst þangað árið
1983. „Það sem vakti áhuga
minn á fyrirtækinu var að
vinur minn var þar í starfs-
þjálfun og ég ákvað að sækja um
líka. Starfsþjálfunin tók 9 mánuði,
en hún miðar að því að kynna fólki
það sem reksturinn snýst um, auk
þess sem hún er leið fyrir stjórnend-
ur að finna út hvaða störf henta
fólki best. Þegar leið á starfsþjálfun-
artímabilið var mér beint inn á
stjórnunarsviðið,“ segir Arndís. Hún
fékk ýmis sérverkefni og segist í
raun hafa fengið mjög góð tækifæri
til að sýna hvað í henni bjó.
Menn hélduað
ég væri skrítln
Kveðjan sem afgreiðslufólk á
kössunum í Hagkaup kastar á við-
skiptavini er eitt afreka Amdísar frá
starfsþjálfunartímabilinu.
Það var nefnilega hún sem átti
hugmyndina að „Góðan daginn"
Morgunblaðið/Kristinn
„PÓSTÞJÓNARNIR" hjá Hagkaup. Önnur frá hægri er Arndís B. Sigurgeirsdóttir, yfirmaður póstversl-
unarinnar. Við vinstri hlið hennar er Rut Gunnarsdóttir og hinum megin Guðni Þórisson og Ólöf Olsen.
ávarpinu. „Menn héldu að ég væri
orðin eitthvað skrítin þegar ég fór
fyrst að impra á þessu, en það tókst
að koma þessu inn hjá starfsfólk-
inu,“ segir Arndís. „Hvernig fínnst
þér þetta?“ spyr hún svo blaðamann.
Og jú, vissulega er það notalegt að
fá svona kveðju, en hins vegar þyk-
ir blaðamanni hún stundum fara
fyrir ofan garð og neðan ef hugur
fylgir ekki máli. „Það á ekki að vera
þannig," segir Arndís. „Þá er hugarf-
arið ekki rétt.“
Talinu er aftur snúið að ferlinum
innan Hagkaups. Eftir að þjálfuninni
FYRIR skömmu voru haldnir tveir
fyrirlestrar í Norræna húsinu um
eyrnasuð, sem er hvers kyns hávaði
eða hvinur sem heyrist frá eyra eða
höfði. Félagið Heyrnarhjálp stóð fyrir
þessum fyrirlestrum og að sögn Jó-
hönnu S. Einarsdóttur, framkvæmda-
stjóra félagsins, vöktu þeir mikla at-
hygli. Telur hún að um 250 manns
hafi mætt á þá báða. Auk þess hafí
fjölmargir hringt á skrifstofu Heyrn-
arhjálpar til að spyijast fyrir um og
ræða nánar um eyrnasuð. I framhaldi
af því hafa svo margir skráð sig í
félagið.
Samkvæmt upplýsingum frá
Heyrnar- og talmeinastöð íslands er
vægt eyrnasuð mjög algengt fyrir-
bæri. Næstum allir finni fyrir slíku
eftir mikinn og hvellan hávaða eða
jafnvel upp úr þurru, en yfirleitt hverfi
það eftir smátíma. Rannsóknir sýni
hins vegar fram á að um 10-20 pró-
sent af öllu fólki finni fyrir langvar-
andi eymasuði. Einar Sindrason háls,-
nef- og eyrnalæknir' er yfirlæknir á
Heyrnar- og talmeinastöð íslands.
Rannsóknir á eyrnasuði hafa verið
hans áhugamál í áratugi og hefur
hann sjálfur þjáðst af því í fjöldamörg
ár.
Einar segir að á síðastliðnu ári
hafi 149 manns komið til Heyrnar-og
talmeinastöðvar íslands beinlínis út
af eyrnasuði. „Slíkt suð getur verið
mjög mismunandi og mismikið. Sumir
líkja því við bassatón en aðrir tala um
að þetta séu mjög háir tónar. Enn
aðrir segja að styrkur tónsins sé mjög
breytilegur; stundum vægur og stund-
um sterkur," segir hann.
Hávaðl algengasta orsökfn
Eyrnasuð er í flestum tilvikum ekki
flokkað sem sjúkdómur heldur sé það
ástand sem hijái fólk og hafi mismun-
andi áhrif á hvem og einn. Orsakir
þess geta verið fjölmargar; sumar
þekktar en aðrar óþekktar. „Lang-
meiri möguleikar em á að það lagist.
Að sögn Einars má ýmislegt reyna,
til að draga úr styrk eyrnasuðsins og
gera það bærilegra. Til dæmis ef að
eyrnasuði fylgir heyrnartap geta
heyrnartæki verið góð hjálp. „Heym-
artækið magnar þannig umhverfis-
hljóð og deyfir eyrnasuðið eða tekur
það alveg í burtu í einstökum tilvik-
um. Ef ekki er um að ræða heyrnar-
deyfð er hægt að senda viðkomandi
í ýmis konar tilraunastarfsemi. Til
dæmis erum við með ákveðið tæki sem
kallast „suðari“ eða „masker“. Fundið
er út á hvaða tíðnisviði eyrnasuðið er
og síðan er reynt að líkja eftir þessum
tóni og annar sendur inn í eyrað,“
•segir hann.
„Auk þess er ég að prófa ákveðið
lyf á fólki með eyrnasuð, en sem
stendur er ekki mikill árangur af því.
Þá er verið að prófa að senda fólk í
háþrýstimeðferð. Hún byggir á því að
þegar suðið er nýbyijað, sé hugsan-
lega um að ræða lítið sár í eyranu sem
síðan valdi varanlegri skemmd. Þegar
sjúklingur er í háþrýstiklefa er auð-
veldara að koma blóði til þessa svæð-
is eða líffæris og koma þannig í veg
fyrir að það skemmist. Viðkomandi
er þá sendur í tíu til tuttugu skipti í
klefann í þeim tilgangi. Hafa sumir
náð bata en aðrir ekki,“ segir hann.
Eins og fyrr var minnst á hefur
eyrnasuð hijáð Einar í fjöldamörg ár.
Hann segir að það hafi byijað þegar
hann starfaði á mjög háværum vinnu-
stað á menntaskólaárunum. „Ég er þó
fyrir löngu hættur að líta á eymasuðið
sem vandamál hjá mér og hugsa sem
minnst um það. En það er einmitt það
fyrsta sem ég ráðlegg mínum skjól-
stæðingum; mikilvægast sé að þeir
reyni að gleyma eymasuðinu. Passa
sig að hafa aldrei algera kyrrð og sofna
jafnvel við útvarp,“ segir hann að lok-
um. ■
Arna Schram
flestir af þeim sem eru með eyrnasuð
hafa fengið það eftir að hafa unnið í
hávaða. Auk þess getur einn hávær
hvellur eða sprenging valdið því að
fólk fái langvarandi suð fyrir eyrun,
til dæmis er þó nqkkuð um að skyttur
þjáist af slíku. Á hinn bóginn hafa
margir sem eru með eymasuð aldrei
unnið eða verið í hávaða,“ segir hann.
Hvað er til ráða?
„Það fyrsta sem er gert þegar ein-
hver kvartar yfir eyrnasuði er að
senda viðkomandi í heyrnarfræðilega
rannsókn til að komast að uppruna
suðsins. Lítið sem ekkert er hægt að
gera við eyrnasuði nema um sé að
ræða sjúkdóm í heyrnartauginni, ytra-
eða miðeyra. Meðferðin við eyrnasuði
fer því eftir aðstæðum og ræðst að
miklu leyti af því hvort viðkomandi
sé með einhvern sjúkdóm sem veldur
eyrnasuði og hægt er að lækna. Ef
ekki, eins og raunin er í langflestum
tilvikum, er hægt að útskýra á fag-
mannlegan og nærgætinn hátt að
þarna sé því miður komið nokkuð sem
viðkomandi verður að læra að lifa
með,“ segir hann, en bætir því við að
stundum læknist eyrnasuð af sjálfu
sér. Reglan sé þá yfirleitt sú að þvi
styttri tíma sem suðið hefur verið því
Índíánatíska
að hætti
Pocahontas
TEIKNIMYNDAHETJAN
Pocahontas frá Walt Disney
nýtur ekki aðeins vinsælda í
kvikmyndahúsum heldur einnig
í tískuheiminum. Á hárgreiðslu-
sýningu Gianni Versace sem
haldin var nýlega, voru fyrir-
sæturnar með mávafjaðrir í
hárinu að indíánasið. Þar gætti
áhrifa frá teiknimyndinni uin
indíánastúlkuna Pocahontas.
Fjaðrir gegna einnig lykilhlut-
verki í auglýsingum frá Chann-
el og þegar John Galliano
kynnti haust- og vetrartískuna
voru andlit sýningarstúlknanna
máluð að hætti indíana.
Tíðarandi og tíska
í vörulista Hagkaups
FLEST er breytingum undirorpið
og margt breytist meira á 35 árum
en póstlisti Hagkaups. Vetrarlist-
inn 1961-1962 var veglegur, 52
blaðsíður, en hérna er um að ræða
2 tölublað 1. árgangs. I formála
segir að ein helstu vandkvæðin á
að gefa út svona vörulista hér á
landi, sé óstöðugleiki verðlagsins.
„Þar má segja að allt sé á hverf-
anda hveli: innkaupsverð erlendis,
kaupgjald hér, gengisskráning og
nú síðast breytingar á tollskránni
og e.t.v. hækkun söluskatts og
reyndar fleira, sem allt hefur
áhrif á endanlegt verð hverrar
vöru.“
Nýi listinn sem gildir til 12. júní
1996, er 20 blaðsíður, en í stærra
broti. Þar leikur matvaran stærra
hlutverk, en húsgögn og stærri
heimilistæki eru meira áberandi
í eldri listanum. Að öðru leyti er
vöruúrvalið ekki svo mjög ólíkt,
lýsir bara tíðaranda og tísku
hvors tíma um sig. ■
Að búa við
eyrnasuð
ELFA Dögg Einarsdóttir leik-
skólakennari hefur verið með
eyrnasuð í fjöldamörg ár. Hún er
jafnframt heyrnarskert og er talið
að eyrnasuðið sé tengt þvi. Hún
segir að suðið sé stanslaust og að
tónninn sé ekki sá sami í báðum
eyrum. „Suðið er hvorki hátt né
skerandi og má frekar lýsa því
sem hvin fyrir eyrum,“ segir hún.
„Eg reyni að láta það ekki pirra
mig þótt óhætt sé að segja að
þetta sé mjög þreytandi þegar til
lengri tíma er litið. Eg reyni að
hugsa sem minnst um þetta og
sem betur fer truflar þetta ekki
svefninn hjá mér,“ segir hún enn-
fremur.
Elfa segist hafa notast við
heyrnartæki, sem magni umhverf-
ishljóð og deyfi þannig eyrnasuðið
og hafi það gefið góða raun. Þá
finnst henni óþægilegt að vera í
algerri þögn. A þann hátt hafi hún
með tímanum fundið út hvað hent-
ar henni best til að minnka áhrif
suðsins og smám saman hafi hún
lært að lifa með þvi. ■
Morgunblaðjð/Halldór
Einar Sindrason yfirlæknir á Heyrnar- og talmeinastöð íslands
hefur fylgst með eyrnasuði í áratugi.
Suð í eyra
er vandamál sem
margir íslendingar þekkja
«*■
■
-
■

„Pæg^i-
legog
hentug
hettukápa,
sem allar
dömur
vilja nú
eign-
ast.“