Morgunblaðið - 17.07.1996, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 17. JÚLÍ 1996 C 3
_______________________________VIÐTAL_______________________________
Starfsemi Mjölverksmiðjunnar hf. á Hvammstanga gengur vel eftir endurreisn
Eina sérhæfða rækju-
mjölsverksmiðja lands-
ins er á Hvammstanga.
Þar er úrgangi frá
rækjuverksmiðjum
breytt í verðmæta út-
flutningsvöru og um leið
leyst umhverfismál
staðanna sem nýta sér
þjónustu hennar. Helgi
Bjarnason ræddi við
Karl Sigurgeirsson
framkvæmdastjóra.
STARFSEMI Mjölverksmiðjunnar
hf. á Hvammstanga felst í því að
taka rækjuskel og annan úrgang
frá fimm rækjuverksmiðjum,
þurrka og mala í rækjumjöl, sem
frekar ætti að heita rækjuskelmjöl
vegna þess að skelin er uppistaðan
í hráefninu. Karl Á. Sigurgeirsson,
framkvæmdastjóri Mjölverksmiðj-
unnar segir að miðað við landaða
rækju megi áætla að fyrirtækið fái
liðlega þriðjung af landaðri rækju
hjá viðskiptafyrirtækjum sínum.
Hratið kemur frá Meleyri hf. á
Hvammstanga, Særúnu hf. á
Blönduósi, Hólanesi hf. á Skaga-
strönd, Dögun hf. á Sauðárkróki
og Sigurði Ágústssyni hf. í
Stykkishólmi. Hús Mjölverksmiðj-
unnar er rétt hjá rækjuvinnslu
Meleyrar og er úrgangurinn leidd-
ur um leiðslu milli húsanna þar sem
hann fer í gegn um rækjuskilju til
að taka vatnið frá. Hratið frá liin-
um verksmiðjunum er flutt í gám-
um með vörubílum.
Notað í laxafóður
Karl segir að töluverð reynsla
sé komin á starfsemina þó þetta
Atta bátar
fá 100 tonn
eða meira
ÁTTA krókabátar fá yfir hundrað
tonna þorskaflahámark á næsta
fískveiðiári samkvæmt nýrri út-
hlutun. Tveir krókabátar frá
Grímsey fá stærstu úthlutanirnar,
samtals um 322 tonn. Alls mega
561 þorskaflahámarksbátar veiða
um 20.700 tonn á næsta fiskveiði-
ári.
Tveir aflahæstu krókabátarnir
eru báðir úr Grímsey líkt og í fyrra,
Óli Bjarnason EA 279 fær 164
tonn og Kristín EA 27 fær 157
tonn. Olafur HF 251 úr Hafnar-
firði fær 147 tonn, Hrönn ÍS 303
frá Suðureyri fær 139 tonn, Kló
RE 147 úr Reykjavík fær 119 tonn,
Glaður BA 226 frá Tálknafirði fær
112 tonn, Múkki BA 20 frá Pat-
reksfirði fær 101 tonn og Þrándur
KE frá Keflavík fær rúm 100 tonn.
Fiskistofa birtir þessa úthlutun
með fyrirvara um breytingar sem
kunna að verða á þorskaflahá-
marki einstakra krókabáta. Jafn-
framt getur krókabátum á þor-
skaflahámarki fjölgað eða fækkað
þegar athugasemdir eigenda hafa
verið afgreiddar.
Þorskaflahámark allra króka-
báta hefur hækkað um 20 % eftir
aukaúthlutun á þorskveiðikvóta
fyrr á þessu ári. Á síðasta fiskveiði-
ári völdu um 400 krókabátaeigend-
ur þorskaflahámrkið og fengu þá
í sinn hlut rúm 17.200 tonn. Þá
fengu fimm krókabátar 100 tonn
eða meira í sinn hlut. Hæsta út-
hlutun var þá um 137 tonn.
Úrgangur gerður
að útflutningsvöru
RÆKJUHRATI mokað í þurrkara Mjölverksmiðjunnar hf.
fyrirtæki hafí ekki starfað nema í
eitt ár. Sjálf verksmiðjan hefur
verið starfrækt í fimmtán ár en
hefur reyndar tvisvar orðið gjald-
þrota. Snemma á síðasta ári var
stofnað nýtt félag um reksturinn
með þátttöku rækjuverksmiðjanna
á Hvammstanga, Blönduósi og
Sauðárkróki, sveitarfélaganna á
þessum stöðum og fóðurverksmiðj-
unnar Laxár hf. á Akureyri. Karl
segir að reksturinn hafi gengið vel
þennan tíma. Verð á mjöli hafi
farið hækkandi og sé góður grund-
völlur fyrir rekstrinum.
Framleidd eru 40-50 tonn af
mjöli á mánuði úr 800-1000 tonn-
um af hráefni. Þrír starfsmenn
Morgunblaðið/Helgi Bjamason
KARL A. Sigurgeirsson,
framkvæmdastjóri Mjölverk-
smiðjunnar hf.
vinna við framleiðsluna, auk þess
sem Karl er framkvæmdastjóri í
hlutastarfi. Laxá selur afurðirnar.
Rækjumjölið er aðallega notað sem
stofn í laxafóður og er fóðurfram-
leiðandinn Skretting í Noregi
stærsti viðskiptavinurinn. Mjölið
fer þó til fleiri kaupenda. Meðal
annars er talið að það sé notað í
lyf, smyrsl og matvæli. Mest er
flutt út í stórum sekkjum en hluti
þess einnig í smærri pokum.
Gufan framleldd með raforku
Vélbúnaður verksmiðjunnar er
gamall og er fýrirhugað að end-
urnýja liann sem fyrst. Eins vill
Karl byggja betri mótttöku til þess
að taka við aðkomna hráefninu.
Verksmiðjan notaðist lengst af.
við olíu til gufuframleiðslu. Þegar
ketillinn bilaði var ákveðið að
kaupa rafskautaketil í staðinn og
nota rafmagn til að framleiða guf-
una. Jafnframt var gerður samn-
ingur um kaup á ijúfanlegri raf-
orku, svokallaðri afgangsorku.
Hefur þetta reynst vel, að sögn
Karls. Áð vísu þurfti að loka ansi
mikið fyrir raforkuna í febrúar
þegar loðnufrysting stóð sem hæst
en því var bjargað með varakatli.
„Ég er hins vegar áhyggjufullur
vegna stóraukinnar eftirspurnar
stóriðju eftir rafmagni. Ef raforku-
fyrirtækin hafa ekki nægjanlega
orku mun það hugsanlega bitna á
okkur,“ segir hann.
Mun ódýrara er að framleiða
gufu með rafmagni og það er auk
þess umhverfismál. „Það er á allan
hátt miklu þrifalegra að nota raf-
magnið," segir Karl.
Eingöngu jákvæöar hliöar
Vinnsla rækjuúrgangsins er ekki
síðra umhverfismál. „Forsenda þess
að sveitarfélögin gerðust hluthafar
í Mjölverksmiðjunni hf. var að
rækjuverksmiðjumar lofuðu að
hætta að sleppa rækjuhrati út í
holræsakerfið eins og sums staðar
var gert. Þá vildu menn stuðla að
fækkun vargfugls. Ég tel að þessi
rekstur hafi eingöngu jákvæðar
hliðar,“ segir Karl.
Verksmiðjan greiðir ekki fyrir
hratið en kostar flutning þess og
vinnslu. Hún undirgengst einnig
þær skyldur að flytja hratið nógu
ört frá vinnslunum.
Sums staðar er rækjuúrgangur-
inn settur í sjóinn og hleðst þá
stundum upp og úldnar á fjöm.
Segir Karl að það sýni hversu mikil-
vægt umhverfismál það sé fyrir
staðina sem beini úrgangi sínum
til Hvammstangaverksmiðjunnar
eða fiskimjölsverksmiða sem vinni
hann sem aukaafurð. „Rækjuiðnað-
urinn hefur gjörbreyst á örfáum
ámm. Verksmiðjumar vom að
vinna innfjarðarrækju á vetram,
sáralítið magn miðað við það sem
nú er þegar þær taka á móti þús-
undum tonna hver og eru starf-
ræktar allt árið um kring. Úrgang-
urinn hefur aukist samsvarandi og
því hefur aukist mikilvægi þess að
ganga frá honum með viðunandi
hætti,“ segir Karl.
DURACON gólkfni eru ætluð til nota ánökog blaut
i&na&arsvæ&i s.s. fyrir matvælai&nað og á sta&i þar
sem getðar eru mildar kröfur til vatnsþéltleika, viðnám
gegn kemiskum efnum, slamleika, fxiínað og ftábærl
slitþol.
DURACOhigólfefni eru einnig ælluð u/anhúss
á svalir, bílageymslur, skipsþillör, vinnsludekk,
brýr o.s.frv.
DURACON gólfefni er sett á yfir 270.000
L fermetra á ári um allan heim.
SOLTUN 24- 105 RE'
S: 511-2300/511-2360 FAX;