Alþýðublaðið - 09.12.1920, Side 1

15 ára árshátíð Dagsbrúnar
verður endurtekin laugard. u. des. 1920 í Bárunni kl, 8 síðdegis, með sömu skemtiskrá.
Aðgöngunaiðar seldir á sama stað á föstud. frá kl. 12—7. — Skemtinefndin.
Velferð þjíSarinnar.
Skaðsemi of margra miiiiiiða.
Allir borgarar, ríkir setn fátæk
ir, stynja undan dýrtíðinni, og
það ekki að ástæðulausu. Efna
niena*) og þeirra skyldulið vilja
oft kenna kauphækkun verka- og
iðnaðarmanna um dýrtíðina, sem
er hin mrsta fásinnu. Alt frá því
að kaup fór að hækka voru verka-
menn venjulega mánuðum eða ári
á eftir hækkun á nauðsynjum að
fá kaup sitt hækkað. Enda hefir
Félag atvinnurekenda viðurkent í
samningum við fél. „Dagsbrún",
að kaup lækkar ekki fyr en vör-
”Jir hafa lækkað um 15%, til þess
eins og að bæta það upp, að
■icaupið hækkaði akaf eftir á. AUir
réttsýnir meun sjá, að kauphækk-
an er ekki orsök dýrtíðarinnar,
heldur hið gagnstæða.
Atvinnurekendur tala stöðugt
urn að ekkert sé hægt að láta
gera sökum þess, að vinnukraftur-
inn sé svo dýr, en hvað gera
fjessir ,bjargvættir* þjóðarínnar
til að minka dýrtiðina, svo að
laun lækki, eða hvað gera þeir
sem Moggi kallar *af guðs náð
fjárhaldsnoetra fjöldans* til að hafa
áhrif á stjórn landsius í þeim efn-
am?
„ Ekkert mun gert hér til að graf
ast fyrir orsakir dýrtíðarinnar, í
þeirri von að hægt væri að minka
veldi hennar, ea þó mun í öðrum
löndum unnið kappsamlega að
því. í einu blaðinu hér stóð þessi
grein í útlendum fréttum:
*) Auðmeun eru ekki tii, segir
Moggi. Ef til vill eru ekki freraur
til efíiamena á hans mælikvarða?
„Franska stjórnin gerir marg-
víslegar ráðstafanir til að berjast
við dýrtíðina. Meðal annars er
takmörkuð mjög tala milliliðanna
í verzlun, og grimt eftirlit haft
með álagningu.*
Væri ekki nauðsyn á þesskonar
ráðstöfun hér, og það engu mála-
myndakáki? Gæti það ekki orðið
til að minka veldi dýrtíðarinnar,
ef hér byggju og réðu menn, sem
hugsuðu um hag fjöldans sem
sömuleiðis er hagur þjóðarinnar?
Eg mun frá almennu sjónarmiði
reyna að skýra það mál. Eg gekk
á sunnudegi um bæina fyrír mán-
uði síðan og kastaði tölu á allar
verzlanir hér í Rvík, því ég hafði
oft Iátið mér til hugar koma, að
verzlanirnar væru alt of margar,
og þess vegna hóf eg þennan Ieið-
angur, sem staðfesti skoðun mína.
í Rvík eru 204 verzlanir, að und-
anskildum brauðsölubúðum og
timburverzlunum. Hugsið ykkur
204 verzlanir í bæ sem tæplega
mun telja 18000 íbúaí Ef við
segjum nú að xo þeirra hafi ein-
göngu viðskifti við utanbæjarmenn,
sem þó mun vel í lagt, þá eru
það 194 verzlanir, sem eingöngu
þrííast á kostnað bæjarbúal Ef
við reiknum nú bæjarbúa í fjögra
manna fjölskyldur, og jöfnum svo
fjölskyldunum niður á verzlanirnar,
þá eru það 23 fjölskyldur sem
verzla að raeðaltali við hverja
verzlun. Það mun ekki fjærri sanni
að segja, að að raeðaltali séu 3
menn í verzlun hverri, auk kaup
manns. Að vísu eru rnargar verzl-
anir sem ekki hafa nenia 2 starfs-
menn, en aftur eru aðrar sera
hafa 5—8 menn, sem heita ýms-
um embættisnöfnum: pakkhúsm,,
Hkrifari, rukkari, verzlunarþjónn og
sendisveinnl Á þessu sjá menn að
það munu vera 23 vinnandi menr*
sem viðhalda að meðaltali hveriri
verzlun með útgjöld, sem era;
skattar, húsnæði, hiti, Ijós, ræst-
ing og lífvænleg laun þriggf:*
manna, auk kaupmanns. (Frb.Jf
M. V. J.
Framfarir flugvélanna.
Frönsk blöð segja frá því, a®
flugmaðurinn Grandjean hafi búiil
til flugvél, sem útbúin er þannig,
að hægt er að auka og rninka
burðarfletina á fiugi og takmarka
hraðann við lendingu. Tiiraunirnar,
sem gerðar hafa verið, hafa hepn-
ast ágætlega. Frá efri væng gangs
tveir hreyfanlegir væsgir, anaar
fram og hinn aftur af vængnuns,
þannig að í einni svipan smá
breikka hann. Þegar vél er í lolti,
má leggja . þessa vængi saman
eða þenja þá út eftir vild, og er
þannig hægt að stækka 30 fer-
metra burðarflöt upp í 50 fermetra
flöt. Þegar lent er, má miœka
hraða á svipstundu úr 200 kta.
á klst. í 60 km., og hreyfanlegw
vængirnir létta mjög undir meðaa
vélin hefur sig til flugs.
Sovjetdag
héldu norskir verkamenn hátfð-
legan í Kristianíu 7. nóv. sfðastl.,
í tilefni af þriggja ára afmæli
rússnesku verklýðsbyltiagarinnav,
Voru þar ræður haldnar og söngv-
ar sungnir og loks sýnd kvikmynd,
er tekin var í sumar í Rússlandi,
meðen stóð á ársþingi 3. aíþjóða-
sambands verkamasna.