Morgunblaðið - 24.04.1997, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 1997 D 3
ROFABORÐ - eru sú rofmynd sem flestir veita athygli á
ferð um landið. Þó eru þau alls ekki sú rofmynd sem algengust
er (samtals á um 8.800 km2). Þau hörfa alla jafna n\jög hægt, eða
einhverja cm á ári. Á rofabarðasvæðum getur lengd rofabarð-
anna numið tugum km á hverjum ferkílómetra lands, og því get-
ur rofið verið mikið þegar á heildina er litið enda þótt hvert
barð hörfi hægt.
MELAR - Dæmi um rofmynd sem telst til auðna eru melar.
Þeir eru algengir á um 25.000 km2 lands, og víða eru þeir afleið-
ing rofs sem rekja má til beitar, sérstaklega á láglendi. Melar
með sendnu undirlagi („sandmelar") eru einnig algengir. Auðvelt
er að græða upp mela og margir þeirra gróa upp af sjálfu sér
fái þeir frið. Þannig hafa holtin umhverfis Reykjavík gróið upp
eftir að þau voru friðuð.
Mestu skiptir að gróðurlendi
sé þróttmikið á svæðum þar
sem áfalla er að vænta sök-
um eldgosa og sandfoks.
Hugum að úrlausnum
Kortlagning á jarðvegs-
rofi er forsenda fyrir for-
gangsröðun og skipulagi
landgræðsluaðgerða.
Með þeim gögnum um
jarðvegsrof sem nú hafa
verið birt er einnig
fenginn grunnur sem
nýta má til að stýra
beit og móta stefnu
um friðun verst fömu
svæðanna. En rann-
sóknirnar leiða ekki
aðeins í ljós þau
svæði sem verst eru
farin vegna jarð-
vegsrofs, heldur einnig þau
sem vel eru gróin og lítið rof á
sér stað. Sem dæmi um svæði þar
sem jarðvegsrof er lítið má nefna
V-Húnavatnssýslu, sem raunar
hefur nokkra sérstöðu að þessu
leyti, en einnig mörg svæði á Vest-
urlandi, á Austurlandi og á Norð-
austurlandi. Mörg þessara svæða
eru vel fallin til sauðfjárræktar,
og því sýnist rökrétt að hlúa að
henni á þessum svæðum, en huga
þess í stað að öðrum kostum þar
sem landið er ekki fallið til sauð-
fjárbeitar.
Fullljóst er að sauðijárbeit hefur
víða ríkjandi áhrif á ástand lands-
ins og er jafnframt eini þátturinn
sem maðurinn getur stjórnað.
Hrossabeit er í auknum mæli tek-
in að spilla landkostum. Tími er
til kominn að beina umræðum um
jarðvegsrof frá deilum um það hve
stóran þátt sauðkindin hefur átt í
hnignun íslenskra vistkerfa. Mestu
KÁPA bókarinnar Jarðvegsrof á
íslandi. í henni er að finna ítar-
legt yfirlit um jarðvegsrof á ís-
landi, fjallað er um hvern hrepp
landsins og tekin afstaða til
ástands þeirra með tilliti til jarð-
vegsrofs. Bókin fæst hjá Land-
græðslu ríkisins og í bókaversl-
unum Máls og menningar, Ey-
mundsson og Bóksölu stúdenta.
Verði hennar er stillt í hóf.
varðar að huga að áhrifum nýting-
ar á núverandi ástand landsins og
haga henni eftir landkostum. Til
þess liggja nú fyrir gögn er lúta
að jarðvegsrofi sem auðvelda
skipulag landnýtingar.
Höfundur erjarðvegsfræðingur
lyá Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins.
Með þeim gögnum um jarðvegsrof sem nú hafa
verið birt er einnig fenginn grunnur sem nýta
má til að stýra beit og móta stefnu um friðun
verst förnu svæðanna.
JARÐSIL - Þar sem rofsár myndast í grónar hlíðar er hætta á ferðum, því þá kemst rennandi
vatn að jarðveginum. Jarðsil er samnefnari fyrir slík rofsár og ummerki um eiginlegt jarðsil sem
verður við það að jarðvegur sigur hægt og sígandi niður hlíðar er jarðvegurinn frýs og þiðnar á
víxl. Jarðvegi í hlíðum er nýög hætt við rofi, og margar hlíðar landsins hafa misst gróðurkápuna.
orhmfur
SKÓGRÆKTARDAGBÓK
Dagbók skógræktarmannsins er nauðsynleg öllum þeim sem vilja hafa góða
yfirsýn yfir gróðursetningu og ræktun garða og skóga.
Bókin er sniðin að þörfum sumarbústaða-og garðeigenda.
Hluti andvirðis bókafinnar er þinn styrkur til Skógræktarfélags íslands.
Fæst í öllum helstu bóka-og blómaverslunum.
SKÓGRÆKTARFÉLAG ÍSLANDS
Heildsöludreifing: