Morgunblaðið - 24.04.1997, Blaðsíða 8

8 D FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
SKÓGRÆKT OG UMHVERFISVERND
Tímamot
Yfirlýsing um aukið
samstarf sveitar- o g
skógr æktar félaga
Samþykkt Sambands
íslenskra sveitarfélaga
er fagnaðarefni segir
Brynjólfur Jónsson,
enda markmið skóg-
ræktarfélaganna að
hlúa að og bæta um-
hverfi landsins.
UNDANFARIN ár hefur
skógrækt og upp-
græðsla í nágrenni þétt-
býlis vaxið stórum. Þetta er ekki
síst að þakka Landgræðslu-
skógaverkefninu sem hófst árið
1990 og unnið hefur verið sleitu-
laust að síðan. Aukin og um-
fangsmikil verkefni hafa kallað
á umfjöllun um samstarf skóg-
ærktarfélaga og sveitarfélaga.
Kveikja að frekari umfjöllun má
segja að hafi verið erindi á full-
trúafundi Skógræktarfélags ís-
lands árið 1995, þar sem Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson, for-
maður Sambands íslenskra
sveitarfélaga, fjallaði m.a um
samstarf sveitar- og skógrækt-
arfélaga. í kjölfar þessa fundar
var skipuð nefnd af hálfu Skóg-
ræktarfélags íslands og Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga til
að leggja á ráðin og gera úttekt
á samstarfinu.
í kjölfar skýrslu sem nefndin
skilaði af sér í vetur ályktaði
fulltrúaráðsfundur Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga sem hald-
inn var á Hótel Sögu í Reykja-
vík þann 21. og 22. mars sl.
eftirfarandi:
ISamband íslenskra sveit-
• arfélaga og Skógræktar-
félag íslands eru sammála um
að stuðla að aukinni þátttöku
almennings í skógrækt og
landgræðslu. Á þann hátt
skapast þekking og reynsla
og virðing vex fyrir því
ræktunarstarfi sem unnið hef-
ur verið að á undanförnum
árum.
2Nauðsynlegt er að sveit-
• arstjórnir tryggi skóg-
ræktarfélögum sem starfa inn-
an heimasvæða aðstöðu og
aðgengi til skógræktar eftir
því sem hægt er. Því þarf að
gera ráð fyrir athafnasvæðum
skógræktarfélaga í aðal- og
deiliskipulagi sveitarfélag-
anna. Skipulögð skógrækt
myndar skjól fyrir alla byggð.
Nýta ber möguleika skógrækt-
ar til að bæta svæði sem síðar
á að byggja og gera þau og
nágrenni vænlegri til búsetu.
Unnið skal að skógrækt-
• ar-og landnýtingar-
skipulagi í samvinnu við við-
eigandi nefndir sveitarfélaga.
Til þess verði fengnir fagmenn
á því sviði svo sem sérfræðing-
ar skógræktarfélaganna og
landslagsarkitektar.
4Mælt er með því að gerð-
• ir verði umsjónarsamn-
ingar milli sveitarfélaga og
skógræktarfélaga er fjalli m.a.
um umsjón með skógræktar-
svæðum , þjonustu við vinnu-
skóla, umhverfisfræðslu, o.fl.
Skógræktarfélag Islands og
skógræktarfélögin búa yfir
faglegri þekkingu og reynslu
á þessu sviði.
5Vinna skal að framtíðar
• stefnumörkun skógrækt-
ar og landgræðslu á vegum
sveitarfélaga. Með því móti
geta nágrannasveitarfélög
samræmt áætlanir og fram-
kvæmdir.
6Aukin skógrækt er m.a
• viðurkennt tæki til að
stemma stigu við gróðurhúsa-
áhrifum. Leita ber alþjóðlegs
samstarfs til þess að fullnýta
möguleika íslands áþví sviði.
7Lagt er til að athuguð
• verði vandlega lagaleg
hlið þeirra árekstra sem orðið
hafa vegna nýrra samkeppnis-
laga.
Fulltrúaráðsfundur Sambands
íslenskra sveitarfélaga hefur
með þessum tillögum markað
stefnu sem beint verður til allra
sveitarfélaga og stjórna. Fund-
urinn hvetur þar með öll sveitar-
félög til þess að unnið verði að
framkvæmd ofangreindra til-
lagna.
Fyrir skógræktarfélög sem
hafa haft það að höfuðmarkmiði
að hlúa að og bæta umhverfi
landsins er þessi samþykkt sam-
bandsins fagnaðarefni. Blómlegt
starf skógræktarfélaga hefur
víða átt verulegan þátt í því að
umhverfi og ásýnd sveita og
þéttbýlisstaða hefur tekið
stakkaskiptum. Reynslan sýnir
að þetta hefur gerst þar sem
starfi þeirra hefur verið sýndur
skilningur og þau fengið að þró-
ast og starfa að sínum markmið-
um.
Á örfáum áratugum hafa
kröfur fólks til umhverfis orðið
aðrar og meiri en áður. Trjá-
gróður og skóglendi skapa um-
hverfi sem eykur vellíðan
manna á ýmsan hátt. Með nú-
tíma lifnaðarháttum hefur úti-
vist aukist enda er lögð áhersla
á hana fyrir heilbrigði og líkam-
legt atgervi. Skóglendin sem
víða eru að vaxa úr grasi eru
tilvalinn vettvangur fyrir fjöl-
breytta afþreyingu. Skóglendi
sem skógræktarfélögin og
sveitarfélögin munu sameinast
um að auka munu jafnframt
eiga sinn þátt í því að viðhalda
byggð í landinu.
Ef fram fer sem horfir mun
krafa íbúa allstaðar á landinu
vera aukin trjá- og skógrækt.
Menn átta sig á kostum þess að
hafa gróður í kringum sig svo
ekki sé talað um annað. Hann
bætir ásýnd þéttbýlisstaða sem
eru umvafðir hlýju skógarins.
Hagsmunir sveitarfélaga og íbú-
anna eru því þeir sömu hvað
þetta varðar og mikilvægt að afl
skógræktarfélaganna og þekk-
ing, sem víða hafa unnið áratuga
starf í sínum sveitarfélögum, sé
nýtt á réttan hátt og það fái að
þróast til hagsbóta fyrir sam-
félagið.
Höfundur er framkvæmdnstj.
Skógræktarfélags íslands.
FORMAÐUR Yrlqusjóðsins, Matthías Johannessen, og Sigríður A. Þórðardóttir,
varaform., gróðurselja fallega björk.
Yrkja
Helmingur allra
grunnskóla
í verkefninu
STJÓRN Yrkju, sjóðs æskunnar til ræktunar lands-
ins, samþykkti á sljórnarfundi sínum þann 16. apríl
sl. að úthluta 37 þúsund tijáplöntum, samkvæmt
markmiðum sjóðsins, til 8500 nemenda í 113 grunn-
skólum víðsvegar um land. Þetta er sjötta árið sem
Yrkju-sjóðurinn úthlutar trjáplöntum til nemenda í
grunnskólum en hann var stofnaður í samræmi við
óskir fyrrverandi forseta íslands, Vigdísar Finn-
bogadóttur, en hún er stofnandi sjóðsins.
A siðasta ári tóku þátt í Yrkjuverkefninu 7600
nemendur í 99 skólum og úthlutað var 32 þúsund
tijáplöntum. Fjöldi nemenda hafði þá aldrei verið
meiri né fleiri skólar og sló þátttakan öll met.
Nú er svo komið að meira en helmingur allra
grunnskóla á landinu vinnur að gróðursetningu á
vegum Yrkjusjóðsins. Auk tijáplantna hefur Islands-
banki í samvinnu við Skógræktarfélag íslands gefið
út fræðsluefnið „Ræktun í skólastarfi" sem einnig
hefur staðið skólunum til boða ásamt myndbandinu
„Verðlaunatréð". Að þessu sinni óskuðu 78 skólar
eftir fræðsluefni. Skógræktarfélag íslands hefur
umsjón með framkvæmd Yrkjuverkefnisins en hefur
víða fengið aðildarfélögin í liðveislu. Sjá þau um
að taka á móti nemendum, leiðbeina þeim og útvega
skólunum svæði til ræktunar. Annars staðar hefur
framkvæmd þessi hvílt á umsjónaraðilum og tengi-
TVÆR ánægðar blómarósir úr Breiðagerðis-
skóla við gróðursetningu í Skólaskógum Raf-
magnsveitu Reykjavíkur sl. haust.
liðum í skólunum. Þess má einnig geta að Rafmagns-
veita Reykjavíkur hefur síðustu árin séð um að taka
á móti grunnskólunum í Reykjavík til gróðursetning-
ar í landi sínu við Úlfljótsvatn þar sem hentugt land
í nágrenni borgarinnar var ekki til.
Frá fyrstu gróðursetningu Yrkjusjóðs í Æsku-
skóginum á Selfossi þann 6. maí árið 1992 hafa
verið gróðursettar 194 þúsund tijáplöntur, aðallega
birki og 28 þúsund nemendur úr grunnskólum víðs-
vegar af landinu hafa tekið þátt í að gróðursetja
þær. Að meðaltali eru þetta um 7 plöntur á hvern
nemanda.
Persónulega reynsla og kynni nemanda af þessu
starfi er fjársjóður sem á eftir að skila vöxtum þeg-
ar fram líða stundir. Það er von þeirra sem vinna
með þessu unga fólki, sem stundum er að springa
af áhuga við að gróðursetja sínar eigin plöntur, að
hægt verði aðefla fræðslustarf sem tengist gróður-
setningunni. Á þann hátt verður hægt að dýpka
vitund og þekkingu þessara barna á umhverfinu og
efla styrk þeirra og trú til góðra verka.
Brynjólfur Jónsson
Á undanfömum árum
hefur Skeljungur hf. variö
tugum milljóna króna til
Undir faglegri forystu
Skógræktar ríkisins og í
samvinnu við alla sem
eiga þá hugsjón aö græða
upp landió, getum viö
lyft grettistaki.
Skógrækt með Skeljungi
ILMBI
BIRKI (BETULA PUBESCENS)J
Ilmbjörk er íslenskt tré með þéttu limi, oft
kræklótt. Börkurinn ei gljáandi. ntuðbrúnn
silíurlitut og blöðin eru á stilkunr, egg- eða
tígullaga. Hún biómgast í maí og verður um
80 ■ 100 ára gömul og allt að 13 metra há
þekur nú um 1300 km2 landsins en jrakti að
um 50.000 ktn-: við landnám.
- Birki er mikið notað ti! skógraektar en er jaínframt
3 vmsæit garotre <rg notaö : lungeroi