Alþýðublaðið - 12.01.1934, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGINN 12. JAN. 1934
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
2
Barátta Alþýðuflokksins
fyrir bættrí og aukinni alþýðumentun.
Eftir Arngrím Kristjánsson, kennara.
___ i
Arnþrhmir Krisijámson.
GrundvaMiaratriði fyxir sigri
jafiiaöarmainna er aiukin jrekking
og fræðislía alþýðunirta'r.
Þiegar Alþýðufliokkuriinm heiir
isfgraö í biaxáttu urn atvinmimálm,
og böli at\únn.uleysisins hefir v-er-
ið bægt frá dyrum alþýðuheim-
iiauna, vakaar réttarmieðvitund
verkalýösins til aukiins memning-
arlbs, iog þá endurskapar hainn
nýtt bæjarféliag, þar sem hann
lifir frjálsu og öruggu lífi.
Þegar þehn sigri er náð, er
þekkingin emrag sterkasta vopn-
ið til að hailda velli. Þá er það
hraustur, lífsglaður, vel roeintur
þegm í hverju rúmi, sem heldur
vörð um Mf og frelsii fólksins í
landmu.
. Þessi sanmindi vita forystumemm
Alþýðuflioikksins mæta vel. Fyrir
því heyja þedr harða baráttu fyr-
i,r aukinini mentun alþýðunnar.
Sú barátta er fyrst og fremst
'fólgin í þvi, að hafa glöggar gæt-
ur á, að skólarnir séu heilsusam-
legar frœðslu- cg menningar-lind-
ir, þar sem æskan iærir fyrst og
fremst það, sem kemur heninii að
Hði í lífsbarátturmi, þar sem
henni li'ður vel og hefir tima og
tækifæri til að þjálfa líkamiegt
og andtegt atgervi sitt.
íhaidið er á móti aukinni al-
pýðufræðsiu. Hvers vegna?
Ihald ailra' lamda hefir á öllum
tímum fjand'skapast á móti auk-
inmi alþýðumienningu og aukinni
fræðslu alþýðunni til handa.
Hvers vegna gerir íhaldið það?
Við nánari athugun er það mjög
slýljanlegt. Hreinræktað ihald er
ekki svo skyni skroppið, að það
skilji ekki ofboð yél, að vel ment-
aðiur og upplýstur a,lþýðumaðiuír
ueiföuF, aldnei íhaidsmadur, geng-
ur aklnei á hönd þeirra kyrstöðu-
og andófs-aflia, sem hefta frelsi
a 1 þ ýð ustéttarinn ar, heldur veit
það vel, að þiekking hans verður
dýrmætt vopn í hcindmn alþýð-
uninar sjálfrar gegn kúgun yfir-
stéttariininiair.
Þar lað auki fer íhaldið ekkert
diuit með þ*á kenniingu, að verka-
lýðuriinin þurfi ekki á aJmenmii
upplý&mgu að halda. Fé til auk-
ininar alþýðiumenningar sé óþarfur
eyðsJueyrir, því stjórn laindsins.
atviinmu- og verzlunar-mála eigi
|að veila / höndum fáara útvaklm
(íliddsmunm eca mzisfa,). En
fjöldiiinin óupplýstur og nógu auð-
sveipur vininulýður, er aildrei
megi komast upp á að gera kröf-
ur til að njóta 'einföldustu lífs-
þæginda. Fræðsia og upplýsing
alþýðuninar sé undirrót eyðslu og
spillingar! En eyðsia, það er að
segja eyðslia lægri stéttanna, fá-
tæka fólksin'ns, er óskaplegur
þyrnir í augum ríka fóiksins.
(Það -er t.. d. alveg vo'ðalegt,
hreint ófyrirgefanlegt á ihalds-
vísu, ef fátæk móðir kaupir siiki-
kjól handa telpunni sinni -éinu
si-n-ni á tveim árum, ea -ek.kert
vi-ð þá eyðslu að athuga, að
-kaupa 1 silkikjói á mánuði, -ef
barnið á efnaðan föður.) -
— Hér skulu þá rakin nokkur
atriði, -er sýna ainnars v-egar við-
horf o-g stefnu Alþýðufl-o-kksiins til
aukinnar aiþýðum-enmingar, og
hi-ns v-egar andspyrnu íhaldsins
í bæjarstjórn Reykjavikur geg-n
umbótatillcgum Alþýðufiokksfull-
trúamna.
íhaldið er á móti ho!ia°og lúm
góðu skóiahúsnæði.
Bygging skó-lahúss fyrir b-arina-
;skóla í Austurbæ-num hafði dreg-
ist von úr viti. Ihaldið stóð á
móti þ-eirri byggin-gu sv-o tengi
sem því var -auðið. Það var -ein-
göngu fyriir harðfyl-gi þaverandi
fulitrúa Alþýðufiokksins i skóiia-
nefinid Reykjavíkur, þeirr,a Ólafs
Friðrikss-onar og Hallbjarinar Hall-
dórss-o-nar, að loks var hafist
handia um byggin-gu Nýja barna-
skólans. Húsið -er að vísu -ekki
MJlgert enn þá. M. a. er ekki enn
Mlgerður kvikmynda-salur og
samkomus-alur skólans. Hainn
'Stendur -enn hálfgerður og ónot-
hæ-fur -eins og hv-er önnur sund-
höl'l -eða þjóðlieikhús, enda þótt
vitað -sé, að s-alur þessi er alveg
ómóssandi íyrir stofnunimia.
Nú er sv-o komið, að þrátt fyrir
byggin-gu Austurbæjarskólahúss-
ins -er lanm mikill hörgull á s-kól,a-
húsínæiði; í bæ-num. Það -er tví- og
Iþril-islett í stóru skólana, en í út-
hverfum. borgarinnar, í Skerj-a-
firði, Sogum og við Laugarnesveg
leijgir íhaldið dýrt, aig-erl-ega 'ón-ot-
hæft -og jafnv-el h-eilsuspillaindi
lnisnæöi fyrir barn-askóia'na.
Sv-ona vi.ll íhaldið hafa það og
fiellir þes-s v-egna tiílögur jafnað-
arm-anna um fjárframliag til auk-
inina skólabygginiga,.
Auk þess-a, s-em tal'ið , er hér,
vel-dur hi:ð illræmda vatnsl-eysi í
bænum ómieninihigu', óhirðu og ó-
hoMustu í skólabygginiguinum.
íhaldið er á móti gagnfræöa-
skóla f/rir Alpýðufólk.
íháldíð barðist gegn stofnun
Ga,gnfr,æðiaskól'ans í Reykjavík og
ár leftfi ár hefir það felt fjárfrani-
lag t;il -skólahúss fyrir gagnfræðar
akóiamn.
' Skólimin er -enin á hrakningi. Það
er lieiigt fyrir hann; í lélegu kja.ll-
arahúsiniæði, -og viðurg-ernmgur í-
haldsi.ns við þan'n skóla er aliur
-eftir þvi.
i I ■ ; t
fhaldið og skólagjöldin.
Ihaldið hefir lagt skólagjöid á
nemendur í skólum. Fyrir því
liig-gur hin sama grundvallará-
Stæða -og áður -er l’ýst, að íhald-
ið kærir sig kollótt, þótt fátæiir-
um unglingum af aiþýðustétt sé
bægt. frá mentastofnunum og
þeim sé gert ókleift sakir kostn-
aðar að sækja skólana. Skólagjöld
eru sýniliegt tákn þeirrar steinu,
að þekking -og mentun, er skólar
og fræðslúsitofnanif veita, eigi að
v-era sérréttindi -efnastéttaTÍnrnar
in-nan þ j ó ðf é l'ags ins.
Íhaidið heldur hlifiskyldi yfri
ráudýíUm og lélegum kenslu-
bókum.
Jafnaðarmenin hafa hvað eftir
anmia-ð borið frarn frumvarp til
laga um rikisútgáfu á skólabók-
lim. Með því og engu öð'ru sr
hægt að lækka verð á skölabók-
um stórkostlega og skiputaggja
útgáfu þeirra. Þetta má íhaldið
ekki, h-eyra n-efnt. Það má ekki,
leins -og k-om fram í þingræðu eins
andófsmannsins, taka ágóðann af
útgáf.u kenslubókanna frá fáum
einstaklingum, -er hafa bóksölu
sér til' iifsframfæris, -og fá han-n
ifjöldanum í h-endur.
Aíleiðingin er rándýrar og lé-
legar kennslubækur í fl-estum
námsgr-eiinum, cg alge t skipu’.ags-
lieysi á útgáfunni. Bókakostur-edns
'barnis- í 6 íná'ms-ár (frá 8 -14 ára)
er nú frá 85,00 tii 100,00 kr. Dá-
liagtegur skattur á fátækar bartta-
fjöliskyld'ur. Raun.ar verður þ-essi
upph-æð gjarnan m-eiri, því skipu-
Jagis’jeysið í þessum máluni -ersvn
hörnTul-egt, a-ð margar ámóta lé-
legar n.ámS'bæikur -eru nú löggiltar
i hverri, námsgrein, og ltörnin.
sem flytjast á milli bekkja og
skifta um kennara, eru látin hafs
þess-a bókma í vetur og aðra í
sömu námsgrein næsta vetur.
Meðferð ihaldsins á veiklaðnm
skóiabörnam.
Þá -er að athuga hv-ernig íhal-d-
iinu ferst við veikldð skóiabörn.
Skólaárið 1931—32 v-oru sam-
kvæmt skýrslum skólalæknairma
í Reykjavik 5—6»o af skólabörn-
unum, sem máttu -eð-a gátu ekki-
n-otið kensiu í barniaskólunum
sakir liaslieika, -eða all-s 134 börfi.
Veikl'uðu börnunum -er vísað heim
úr skólanum. Þau fá vott-orð lakn-
is um, að sökum bólginna kirtla,
hryg-gskekkju, blöð-rubólgu, maga-
kvilla eðia slappiéika o. s. frv.
megi þau ekki sækja skóla'nin
næstu tvo mánuði -eða kannske
allian skóliatímann.
Hvert eru þessi börn send?
H-eim á heimili, sem oftast nær
vantar öll skilyrði, er harn, s-emj
þannig er ástatt um, þarf nauð-
synlegast að hafa, þ. -e. a. s. goitjt
lioft, rakalaus hlýindi og h-olt
fæðj.
Fyrir þessi börn gerir það op-
inbera ekkert.
Hér í Reykjavík -er kostnaður
viö hvert hraust barn, er geng-
lur í skóla, nálægt 160 kr.
Þ-ess-u fjárframlagi er hv-ert
veiklaó skólabarn svift, og á það
þó skiiyrðisiausan lagal-egan rétt
á, að því sé iátið í té fyrir þetta
íramlag hagkvæm þroskaskilyrði,
sni-ðin við starfsþrek þess -og
g-etu.
Hér er því ekki einasta g-engið
á, rétt veiklaðra skól-abarn-a, h-eld-
ur hrieiint og beint nýðst á þieinx,
sem minstur er máttar og v-erst-
ar ástæður liiefir.
Að sjálfsögðu er ekki að eins
skyl-t að k-osta jafnmiklu til upp-
el'dtis þessara barna og þieirra,
Siem hraust eru, heldur því meir
sem þau -eru heilsuveilli og v-er
á sig komin.
Al-t af -ar þett-a mál látið d-ajnk-
ast, og ár eftir ár -er nýðst á
þessum smælingjum í bænum,
sem ainnairs er talinn frægur íyrir
gjaímiJdi og liknarstarfsemi.
Hér þarf að byggja þegar í
stað sér.stakt hei lsu v-er-n darhæ 1 i
og hdimavistars-kóla fyrir veikluð
börn tiJ að tryggja heilsu þeirra
og iíf.
En það v-erður ekki g-ert frekar
-en auna'ð í þes§um bæ, fyr en Al-
þýðufl-okkurinn h-efir n-áð meiri
vhluta í bæjarstjórniinni.
Veikliuðu börnin bíoa eftir
mmd og örijggi Alpý’ðuf/okksim.
Fleirl stefnumál Alpýöuflokks-
ins.
Hér hefir ekki verið mjinst á
ýmsar merkilegar umbótatillögur,
sem Alþýð'uflokkurimi berst fyrir,
svo sem aukið sum-annám barina,
ræktunamám í skóJagöí'ðum,
bygging nýrra barnaleikvalia og
bætt skilyrði fyrjr auknu frjálsu
úti- og íþrótta-lífi, styrk til náms-
ferða skóliabama o. fl. o. fl.
Hér haf-a að- eins inokkur atrjði
verið talin. Þau sýna þó glcgj-
1-ega stefnumun ihaldisflokksins
og Aiþýðuflokksins í baráttuuni
um aukin menn ingars,k il ytói fyrir
alþýðiuna í bænum.
Bæ j arjstj ó rna rikosn ingarnar sfceila-
úr um það, liver stefnian á að
ráða í fi'nmtíðinni í þesisum mál-
um s-em öðrum.
Þegar aiþýðain í ba.num mætir
öll á kjördiegi og greiðir A-liistan-
um atkvæði sitt ,g-erir hún þaö
sjálfrar sín v-eg-na, framtíðarmtnar
vegna og þá ekki hvað sízt bama
sinina vegma,.
Amgr. Knhitjúmson.
íjdag kl. 8 síðd. (stundvislega).
,Maður og feona'.
Aðgöngumiðar í dag eftir kl. 1
Simi 3191.
Útsala
verdnr i nobkra daga A vetvar-
kápam op kjólnm, einnigl verfla
ýmsar aðrar vðrar seldar mjðg
ódýrt, t. d.s Léreft frá 0,55, mikið
af Sirtsnm og « Tvisttannm, frá
0,90 Ullarkjólatan, misl. á 2,50
Kvenpeysnr á 4,00 og 5,oo
Morgunkjólar. Sloppar o. m. fl.
Verzlun
Matthiidar
Langavegi 34.
^IIEHKII
Í Al
í
í
i
|
kiiann
^ðufólk! Samtaka!
IHillHillB|
i
- i
Kosningaskrifstofa Alþýðuflokks- =
• ins er í Mjólkurfélagshúsinu, her- |
bergi nr. 15. Sími 3980. Þar liggur
frammi kjörskrá. Alþýðuflokksfólk,
sem vill vinnaaðsigri Alþýðuflokks-
ins, gefi sig fram í skrifstofunni.
i
i