Morgunblaðið - 15.02.1998, Qupperneq 4

4 B SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
EG ER staddur á æfíngu hjá
sumo-félagi Kitakyushu
borgar og er að bíða eftir að
kapparnir komi út í æfinga-
tjaldið þar sem ég og fleiri útlend-
ingar sitjum nær hver ofan á öðrum
því hér er ekki gert ráð fyrir áhorf-
endum. Það er tíundað fyrir okkur
að við megum ekki fyrir nokkra
muni stíga á upphækkaða moldar-
gólfið sem æfingin á að fara fram á
og eftir nokkrar tilfæringar tekst
mér að böggla fætuma á mér saman
og setjast niður en reyni að hugsa
ekki um hvernig í ósköpunum ég á
að fara að því að standa upp aftur
þegar fætumir verða orðnir dofnir
og tilfinningalausir.
Lífshætta
Ég get stoltur kallað mig sumo-
aðdáanda enda em glímukeppnirnar
eitt af uppáhaldssjónvarpsefni mínu.
Keppnismótin, sem árlega
em sex talsins, fara fram til
skiptis í helstu stórborgum
landsins og stendur hver
keppni yfir í fimmtán daga
þar sem keppt er í nokkmm
styrkleikaflokkum. Veikasti
flokkurinn hefur keppni
klukkan 10 á morgnana en
sterkari flokkar hefja
keppni klukkan 3 eftir há-
degi. Mig langar mikið, og
ætla einhvemtíma í framtíð-
inni, að komast til að sjá
keppnina og mesta sportið
væri þá að sitja fremst við
keppnishringinn þótt það sé
töluverð áhætta, já, það get-
ur verið bókstaflega lífs-
hættulegt. Lífshættulegt
segi ég, þvi það kemur oftar
fyrir en ekki að átökin í
hringnum enda með því að
keppendur endasendast út
úr hringnum og lenda úti í
áhorfendaskaranum og eins
og menn vita em þessir
menn ekki smáir heldur
stórir og þungir, allt frá 90
kílóum upp í 270 kíló!
Ég hef haft sérstaka
ánægju af þvi að horfa á
Konishki, sem er feitasti
sumo-kappinn, reyndar sá
þyngsti sem sögur fara af,
um 270 kíló. Hann hætti
keppni í lok síðasta árs og
ætlar að snúa sér að þjálfun, enda
var hann farinn að þjást af ýmsum
krankleika sökum stærðar sinnar en
að sögn er líklegt að hann grennist
fljótt aftur og nái sér eftir að hann
hættir að borða Chanko-súpuna í öll
mál.
Konishki nýtur mikilla vinsælda
meðal almennings, enda alþýðlegur
auk þess að vera fyrrverandi meist-
ari og gerir sjónvarpið gjarnan
stutta þætti um hann og hans dag-
lega Mf. Hann komst í heimsfréttim-
ar fyrir nokkmm árum þegar hann
og þekkt leikkona hérlend, smávaxin
og nett, gengu í hjónaband, nokkuð
sem ekki er leyfilegt nema topp-
glímumönnum, þótt ég hafi heyrt því
fleygt að því hjónabandi sé nú lokið.
Konishki er reyndai- ekki japanskur.
Hann er einn af þremur útlending-
um sem keppa í sumo í Japan en allir
hafa þeir sett mikinn svip á íþrott-
ina. Þeir em allir frá Hawaí og
óhemju sigursælir.
Vígalegir á velli
Japönsk kona hefur farið stómm
orðum við mig um mikilfengleika
þess að sjá sumo-kappa augliti til
augUtis. Ég var heldur ekki svikinn
þegar þeir stigu ur fylgsnum sínum,
þar sem þeir búa allir saman ásamt
meistara sínum, og inn í tjaldið. Mis-
stórir vom þeir en allir vígalegir á
velli með hárið óaðfinnanlegt og
gengu sperrtir.
Og þá hófst upphitunin. Það er
staðið gleitt, hnén eru bogin og svo
er fótunum lyft upp til skiptis þannig
að annar fóturinn myndi að minnsta
kosti 90 gráðu hom við hinn. Skipst
er á að telja í æfingamar og fljótlega
fór svitinn að boga af þeim. Svona
hituðu þeir upp næstu 20 mínútum-
ar og þá tóku við ýmsar aðrar æfing-
ar. A meðan þessu fór fram höfðu
þrír hugrakkir ferðafélagar mínir
tekið því kostaboði að taka þátt í æf-
ingunni og undir lok upphitunarinn-
ar stormuðu þeir inn á moldargólfíð í
sumo-buxum sem skámst upp í rass-
inn og fóm að hita upp líka. Þeir
vöktu skiljanlega þó nokkra kæti hjá
viðstöddum og fengu óspart klapp og
í SUMO eru leyfðar um 70 tegundir af glímubrögðum.
Morgunblaðið/Þóroddur
væri loks sest að snæðingi sem stæði
sleitulaust fram á kvöld! Auðvitað.
Þessarar kjarnmiklu súpu fékk ég
að neyta eftir að hafa fylgst með æf-
ingunni og bragðaðist hún ekki ólíkt
íslenskri kjötsúpu en munurinn er
helst sá að í súpuna er sett fleira
matarkyns en kjöt, kál og rófur, og
ómögulegt er fyrir mig að telja upp
hér hvað það var nákvæmlega, í það
minnsta varð ég fljótt vel mettur.
Eiginkona húsmeistarans hefur
mikilvægu hlutverki að gegna því
hún þarf að sjá um flest sem snýr að
samskiptum kappanna við veröldina
utan hússins og sér um að leysa úr
vandamálum kappanna og lítur eftir
þeim eins og móðir. Og það eru ekki
einungis glímukappar og móður- og
fóðurímynd þeirra sem búa í húsun-
um, stundum búa sumo-dómarar,
sérstakir sumo-hárgreiðslumenn,
sem ekki veitii- af enda hárgreiðslan
kapítuh út af fyrir sig, og
fólk sem vinnur að kynn-
ingu og öðrum hlutum i hús-
unum.
Kappamir sem ég sá voru
eins og áður sagði frekar
lágt settir í metorðastiga
sumo, enda ungir að árum.
Þeir klæðast allir brúnum,
þykkum bómullarbuxum
sem skerast upp í rassinn
og um miðjuna myndast
breitt belti sem notað er við
glímutökin.
Annars er margt í sam-
bandi við sumo og hefðina í
kringum íþróttina sem ekki
verður farið nákvæmlega út
í hér. Búningar af ýmsum
tegundum gegna mildlvægu
hlutverki og hafa ákveðna
meiningu, fyrmefiid hár-
greiðsla og búningur og lát-
bragð dómarans í keppninni
meðal annars. Það skal þó
upplýst hér að hæsta stig
sem sumo-kappi getur náð á
ferlinum, ef hann er mjög
sigursæll, er yokozuna, eða
stórmeistari, en í dag em
tveir yokozuna-kappar með-
al keppanda í sumo, hinn 25
ára gamli, strákslegi Taka-
nohana, sem er 185 cm á
hæð og einungis 150 kíló og
svo Akebono, hinn grimmi-
legi, 28 ára kappi frá Hawaí
en hann er hvorki meira né minna
204 cm á hæð og 234 kíló, þyngstur
og stærstur glímukappa eftir að
fyrmefndur Konishki lagði gMmu-
skýluna á hilluna.
Glímt á eldingarhraða
Nú stendur yffr fyrsta keppni árs-
ins í sumo og spá menn því að þessir
tveir eigi eftir að láta að sér kveða
enda báðir vel upp lagðir og til í
tuskið. Akebono meiddist reyndar
fyrir síðustu keppni og gat ekki tekið
þátt, sér til mikillar mæðu. Hann er
þó sagður hafa notað hvíldartímann
vel til að ná sér af meiðslunum og til
að grenna sig! Til þess fékk hann til
sín sérstakan megrunarþjálfara sem
aðstoðaði hann í sömu vandræðum
fyrr á ferMnum og er kappinn nú
mættur, ögn léttari á fæti og í enn
betra formi en áður. Mér rennur
alltaf kalt vatn milli skinns og hör-
unds þegar ég sé Akebono í hringn-
um og því kom það mér skemmtilega
á óvart þegar ég sá hann í sjónvarp-
inu um daginn gera að gamni sínu og
var hann þá hinn vinalegasti.
Áður en ég fór að fylgjast með
sumo af einhverjum áhuga hélt ég
satt að segja að menn þyrftu nú lítið
að kunna, bara mæta í hringinn, vera
nógu feitir þannig að erfitt væri að
hreyfa mann úr stað og síðan ein-
hvemveginn að ryðja andstæðingn-
um út úr hringnum. Mér skjátlaðist
með þetta eins og annað því í sumo
eru leyfðar um 70 tegundir af gMmu-
brögðum. í glímunni sjálfri er tak-
markið það að fá andstæðinginn til
að snerta gólfið með öðrum hluta lík-
ama síns en fótunum eða fá hann til
að stíga út úr hringnum. Þetta gerist
allt á eldingarhraða, að meðaltali
stendur hver glíma yfir í um 6 sek-
úndur.
Af japönskum íþróttum er sumo
sú sem heillar mig mest, hún er að
minnsta kosti fjörugri en japanskur
hafnabolti sem þó nýtur hreint gríð-
arlegra vinsælda í landinu. En það
gerir sumo einnig og hefur það um-
fram hafnaboltann að vera japönsk í
húð og hár og umvafin dulúð og
spennu.
Þótt margir gætu
sjálfsagt talið að
ekki sé mjög heill-
andi að horfa á svo
feita, nær allsnakta,
karla slást á moldar-
gólfi þá er raunin
önnur eins og
Þóroddur
Bjarnason
komst að er hann
komst í návígi við
sumo-kappa nýlega
og fékk auk þess að
smakka hina bragð-
og kaloríuríku
chanko, ekta sumo-
súpu, eftir á.
hvatningarhróp þegar þeir í lok æf-
ingarinnar stigu inn í keppnishring-
inn til að spreyta sig á sumo-köppun-
um. Æfingunni lauk síðan með
teygjuæfingum og þar sýndi það sig
að maður þarf ekki að vera léttur
sem fis til að fara í spíkat því allir
gerðu glímumennirnir það með tölu
og fóru létt með.
Það var ekki ómerkari maður en
sjálfur Shikimori Hidegoro, marg-
faldur sumo-meistari, sem stjórnaði
æfingunni en hann er svokallaður
húsmeistari og hefur séð um að ala
MAÐUR þarf ekki að vera léttur sem fis til að fara í spfkat því allir
gerðu glímumenuirnir það með tölu og fóru létt með.
ÁHORFENDUR fengu að bragða á Chanko, kjarnmikilli súpu, eftir að
hafa fylgst með æfingunni og bragðaðist ekki ólíkt fslenskri kjötsúpu.
upp þá upprennandi sumo-kappa
sem í tjaldinu voru en flestir eru þeir
enn ungir að árum. Sjálfúr hóf
Shikimori líf sitt sem sumo-glímu-
kappi þegar hann var 13 ára gamall
og á ferli sínum hefur hann glímt alls
1.891 sinni, sem er met, og af þess-
um glímum vann hann 964 sem
einnig er gamalt met sem nýlega var
slegið.
Þad er ekki einungis að fólk
heillist af keppninni sem fram fer
heldur líka af atgervi kappanna, hár-
greiðslu, umstanginu í kringum
leiðsögn húsmeistarans. Gott sam-
band og traust er á milli húsmeistar-
ans og lærisveina hans, sem hægt er
að líkja við stöðu mannlegra sam-
skipta í gömlu léns samfélagi.
íslensk kjötsúpa
Þeir sem eru lægri í metorðastig-
anum þurfa að þjóna þeim sem eru
hærra settir, með því til dæmis að
elda ofaní þá chanko, sumo-súpu,
sem er drjúgt verk, enda sagði mér
einn félagi minn að eftir að hafa æft
af kappi frá 6 á morgnana til hádegis
Þeir eru
stórir
og feitir
og boröa íslenska kjötsúpu
keppnirnai-, viðhafnarsiðunum og
síðast en ekki síst þeirri sögu sem
íþróttin á í landinu.
Hægt er að rekja sögu sumo-
glímunnar aMt til þriðju aldar eftir
Krist en í upphafi var sumo-glíman
stunduð á trúarlegum grundveMi.
Fyrstu keppnirnar voru eins konar
trúarathöfn til að biðja guðina um
góða uppskeru og var slegist jafn-
hliða helgum dansi og leikrænum at-
riðum. Árið 642 safnaði keisarinn til
sín glímuköppum hvaðanæva úr
landinu til að halda stóra sumo-
keppni til að skemmta kóreöskum
trúboðum. Eftir þetta voru slíkar
stórkeppnir haldnar árlega undir
stjórn keisarans og í kjölfarið hófu
reglur að þróast og bardagatækni
einnig þannig að fljótlega fór glíman
að líkjast því sem hún er í dag.
Allir glímukappar tilheyra
ákveðnu húsi og æfa daglega undir
>
>
>
\
K
>
\
\
>
>
>
>
>
>
>
\
>
i
1