Alþýðublaðið - 19.03.1934, Blaðsíða 3

MÁNUDAQINNf 19. MARZ 1934
ALÞÝÐOBLASIÐ
A LÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
AI.ÞÝÐliFLOKK JRIþlN
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgruiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Siinar:
4COO: Afereiösla, auglýsingar.
4! 01: RiMjcrn (Innlendar fréttir).
4íM)2: Ritstjóri.
4! 03; Viihj. S Vdhjálmss, (heima)
45)05: Prentsmiöjan
Kitstjórinn er til viðtals kl. 6 — 7.
Málssvarar
svindlaranna
(Pað hefir fallið í hlutskifti í>
haidsmauna að taka afstcðu með
hvierjum svindlara, sem upp hefir
komist um.
'Þetta hefir líka orðið hlutskifti
þeirra í þeim fjársvikamólum,
sem nú eru á döfinni.
Mgbli hefir farið hægt í að
sýna þetta innræti. Það hefir lát-
ið sér nægja að þegja u|m málið,
og hylja þar með hina seku. Hin
fha'.dsblöðin hér í bænum, Vísir
iog Hieimdallur, hafa tekið hreina
afstöðu meÖ svindlurunum og
móti þeim, sem rannsaka málið
og vilja að ailt sé upplýst í því eg
ekkert undan dnegið.
Bæði blöðin veitast harkalega
að lögreglunni, og annað þeirra
sérstak-lega dónalega að rann-
sóknardómaranum og telur að
hann hafi beitt alt of mikilli
hörku, í pannsókn málsins.
Mörgum manni mun þó finnast
ao hann hafi sýnt of miklia
linkind.
Ihaldsmönnum rem.,’r blóðið til
skyldunnar, og þess vegnc er af-
staða tekiin í þessa átt. Þeir vita
aíialmenn íhaidsbiaðanna, að
þessi fjársvikamál eru vfðtækari
og ægilegri en almenningur hefir
enn fengið að vita, og þeir skOja
það, að ef rannsókn heldur áfram
í þeim og komist verður1 fyrir
þau til fulls, að þá muni þeim
stoðum hætt, sem styrkaatar
standa nú undir íhaldsflokknum.
Samábyrgðarmaðurinn.
Jakob Möller, maðurinn, &em
hefir 16 000 kr.. árlegt kaup fyxir
að liafa eftirlit roeð bönkunum,
ritar langa gnein í Visi á laugar-
dagittm.
Þessi grsin er jafnvel betri
spegill af sálarlifi þessa óvin-
sæla manns og innræti þess
flokks, er hann stjórnar að mLklu
leyti, en landsmenn hafa áður
fengitð að sjá.
1 gneininni heldur Jakob Möller
því óskammíeilinn fram, að sök-
iina á óreiðunni í bönkunum eigi
jafnaðarmenn og Framsóknar-
mienn.
Hann, eftirlitsmaður hankanna.
er svo ósviíinn, að neyna áð
dylja samábyrgð sfna með svindl-
urunum með slikum lygum.
Haim hefir svo margt xieynt.
Jakob Möller, að honum flökrar
ekki við sítku smáræði.
Sðngbonan !
Maria Markan
jÞieiT, sem fyrst og fnemst eiga
sök á svikunum, eru auðvitað
þeir, sem hafa framið þaui, í öðru
lagi þeir, sem hafa fengið þá til
þess, í þriðja lagi þeir, sem hafa
vitað um þau og þagað yfir þeim
— í fjórða lagi dagleg yfirstjóm
bankanna, bankastjóramir, og
sfðast 'en ekki sízt maðurinn, sem
á að hafa eftixlit með peninga-
stofnununxim, Jakob Möller.
En ef aði á að fana að lleita að
ástæðnnum fyiir því, að starfs-
menn bankanna hafa framið
svikiin, þá er ekki að leita þeirra í
kröfum alþýðunnar íslenzku um
meixi jöfnuð á lifskjörum manr.a
í landinu, heldur er að leita þeixxa
í bfl'ífi þvL, sem auðva’dsklikur
Reýkjaviikur lifa í, í þVí að fyr-
verandi Ia :kastjóitar Islands anka
gajnga lausir fyrir atbeina ríkis-
stjómar Sjáifstæðisflokksáns, í
siðferði suanna kaupsýslumanna
í Reykjavík, sem hafa fengið á-
eggjan í rétta imeðferð fhalds-
ttnanna, o(g í því einnig, að baaika-
starfsmenninnir hafa orðið varir
við það, að Jakob Möller sækir
mánaðarlega um 1300 krónur í
bankann fyrir starf, sem hann
hefir algerlega svikist um að
vinna, án þess að yfirmenn hans,
sem um leið eru flokksbnæður
hans í íhaldsflokknum, hafi fund-
ið nokkra ástæðu til að lfiggja
hömlur yið því, að honum væri
gneitt kaupið.
Því að auðvitað er það þjófn-
aður á opinberu fé, að gneiða Ja-
kob Möller laum sín.
. Og þjófnaður, sem hylmað er
yfir, leiðdr af sér aðra og stærni
þjófnaði. Það hefir upplýst síð-
ustu daga.
i ■ ' 1 i ■
Þeir, sem vinna gegn lögregl-
unni, bak við tjöldin.
Alþýðublaðið hefir eitt fslienzkxa
blaða gert alroenningi kleift að
fylgjast með í fjársvikamáhmum
og rannsókr. Þeirra.
JÞess vegna gýs nú upp þetta
logandi hatur íhalarmanna og fá-
ránlegu lygar.
Alþýðublaðið hefir gert það
vegna þess, að það hefir full-
gildar sannanir fyrir þvi, að mál-
in eru víðtækari og ægilegri en
ejnn er orðið opinbert, og að e'n-
miit þess vegna er unnið að því
öllun árum af mjög valdaimiklun
möni'um að þagga málin niðu:,
draga úr og jafnvel stöðva rann-
sóknina.
Alþýðublaðið veit, að leina ráð-
ið til að brjóta á bak aftur valil
og áhr'f þessara manna, ser.i
starfa bak við tjöldin, er að gera
a'.menningi kunnugt um hvern'g
i þeim liggur og skapa sterkt al-
m'enningsálit fyrir því, að ákveðún
og óskonuð ranmsókr. fari fnam,
svo að) í eittt skifti fynir öl'l verði
hneinsað tH' í spillingunni, sem átt
hefir sér stiað i vissum hópum hér
í bænuxn alla tíð frá þeim árum,
er sjóðþurðin í Brunabótafélag-
inu, þjófnaðurinn á fé munaðar-
Ieysingjanna og íslandsbanka-
svikin þrifust undir handarjaðri
þeirra sömu manna, s>em enn
stjóma fha'.dsflokknium og standa
að blöðum hans.
Og almemningur um alt Iand
stendur með AlþýðubJaðinu og
Alþýðuflokknum í þessari sjálf-
sögðu kröfu. Þess vegna hamast
nú íhaldsmenn og láta ófriðlega.
Þeir óttast um sig og sína.
Man'a Maxkan er fyrir löngu
orðin kunn hérlendis, og eins og
kunnugt er nýtur hún nú mjög
imlkilla vinsælda og almennrar
hylli.
(Þess er og skemst að minnast,
að hún hafi gert landi sínu og
þjóð sóma með söng sínunx er-
lendis, t d. á íslienzku vikunni
í Stokkhólmi, svo í Kaupmanna-
höfn, Oslo, Berlín og víðar. ó-
þarfi er að fjölyrða um það,
hveTS vegna vinsældir þessarar
ungu söngkonu fara svo mjög
vaxandi, sem naun ber vitni umi.
öllum tilheynendum hennar mun
flokksins sænska hafa verið hand
teknir. Einn þeir;ra er undirróð-
urs-foringi flokksins, Gunnax
Söfsholm að nafni, annar er for-
stöðumaður fiokksskrifstofanma,
Arnold Nilsson, sá þriðji er Gust-
af Holttn og sá fjórði er flugmað-
iur í hennum, Gösta Wiklund.
Ástæðan til þess, að þessirfjór-
ir seensku nazisia-leiðtogar hafa
verið handteknir, er ,mo.ð i'raunf
sú, sem fyrir nokknu var framin
við Wiklund er hann var á ledð
heim tii sín að nóttu til. Hann
var skotinm í handlegginn út úr
bíil, sem fóT á fleygiferð fram hjá
honum. ' { j [í j fj
Nú hefir lögreglunini tekist að
sanna, að „morðtilraunin“ var tH-
bá'\n af stjórn nazistaflokksins
sjálfs, sem ætlaði svo eftir á að
kemna saklausum póIitMurn and-
stæðimgum sínum um.
Tveir af hirnum seku hafa þegar
viðurkent. Gustaf Holm skaut i
hamdiegg Wiklunds úti í skógi
fyrir utan Stockholm, og var heill
hópur mazista þar siaman kominn,
eims og við hátíðlegt tækifæri.
Síbam var ekið út á götuma, þar
sem „morðtxlraunin‘‘ átti að fara
fram. Wiklund steig út og gekk
heimleiðis, en bíllinn elti hann,
iog alt í e:inu,þaut hann fram hjá
honum, og Hohn, sem sat í bíln-
um, skaut tv eim skoturn ut í
loftið.
Wiklund þóttist nú hafa særst
hættulega og skjögraði að bíi,
sem beib í inánd, og bað bjlstjór-
það ljóst, að samfara óveixjulega
mikilli og blæfagurri söngröðd
hefir hún það andlega innsæi í
viðfangsefni sín, sem er einkenmi.
hins sanna listamanns. — Með
þjálfun og tækni, sem er árang-
urinn af vandascmu og erfiðu
margra ána námi erlendis, nýtur
rcdd hennar sín ennþá betur en
annars hefði mátt verða.
María Markan er duglieg og
þróttmikil Jistakona, sem vedt
og er, það alt af fullíjóst, að í
gegn um hrednsunarield sjálfsiaga:,
náms, vínnu og aftur vinnu ligg>-
sjúkrahúsi, því að einhver hefðd
reymt að myrða hann.
Þetta mál hefir vakið mikla
athygli í Stokkhólmi, og talið er
að þegar það er nú upplýst, þá
muni nazistaflökkurinn stórtapa á
því.
Nazistarnir gerðu þegajr í stað
ráðstafanir til að færa sér „morð-
tilraunina“ í nyt. Þeir héldu
stóra fundi víða og réðust af
framúnskaramdi heift gegn lög-
reglunni, jafnaðarmönmum og
k'ommúnistum. Wiklund var jafn-
vel svo ósví’fimn, að hann höfðaði
mál gegn einu blaði, sem hafði
haldið því fram, að morðtilraun-
im væri tilbúin af nazistum sjálf-
um. ' ' ; j ,j
Wiklund roeðgiekk að síðustu.
Kvaðst hamn sjálfur hafa fundið
upp á morðtilrauninni til að
„vekja Svia‘‘ og hafa ráðfært sig
við forimgja himna svonefndu
stormisveita, Clifford að uafni,
sem halði á:amt fleirum þótt hug-
myndin góð.
Clifford hefir enn ekki verið
hamdtekinn. Hefir hann fluið
burtu úr borginni.
,Það, sem hér er sagt, sýnir
memningu hinna svonefndu naz-
. ista, eða þjóðsrmissinma, eins og
; þeir líaílla sig í Svíþjóð.
j Morgumblaðið þegir um gvona
I mál — af því að það vill innleiða
álíka bardagaaðferðir í baráttu
simni gegn lýðræði og rétti hér á
landi.
Skotið á Nazistaforingla
aV nfizistom. Nazíst&foriisginn var s|álfnr
með fi ráðum
Pólitlsbnm andstœðingnm v«r kent um morðlilrannina
Fjórir stjórmarmeðlimir mazista- amn um að aka með 'Sig að
3
ur leiðin tii þroska og fulikoanm-
unar í listinmi, — þeirri list, siern
er þess megnug, að skapa ómet-
anleg andleg verðmæti. — En M.
M. er lfka vandlát listakona, sem
hefir sett markið hátt, því þó að
það sé miklum erfiðleikum bxmd-
ið fyrir útlienda listaimenn ■ að
(dvelja í Þýzkalandi nú, hefir hún
þó ákveðið að lieita á ný út í hinn
stóra heim til framhaJdsnáms og
fullkoimnunaT. — Ekki er ástæða
til að efast um, að þar bfði henm-
ar mörg og glteesileg viðfangs-
efni.
jÞeir, sem hafa unnið með Mar-
í'u Markan og kynst þeirrj ást
og virðingu, sem hún ber fyrir
list simni, skilja það vel, að kienn-
arar hemnar í Beriíti muni bíða
hemnar og saimvinnimnar við hana
ineð óþreyju.
Rí'kisútvarpið danska hefir sam-
ið við hana um að hún syngi í
utvarpi'ðj í Kaupmiammahöfn á ieið
sinni tdli Þýzka’ands. Einnig mun
hún eiga að syngja í útvarpið í
Oslo, — ef benni tekst að haga
ferð sinni þannig,,
Þriðjudaginn 20. þ. m. hefir
söngkonan ákveðið að haida
hljómieika hér í Iðnó. Á söng-
skrámni. verða þá eingöngu lög,
sem hún hefir aldrei samgið hér
áður. Meðal anmars aríur úr fræg-
um óperurn, svo og allstór flokk-
ur af lögum eftir dr. Franz Mixa,
sem aldnei hafa heyrst hér fyr.
Hann mun og aðstoða ung’frúnja
við sömg hennar. Ef dæma skál
eftir hylli þeirri, sem sömgur Mai'-
fu MaTkam hefir náð í útvaxpinu
hér í vetur og þeirri hrifmingu,
&em hamn hefir vakið á fyrri
hljómleikum hennar og á sam-
kiomum héjr í Rvík nú undanfarið,
má ætla að menn muni fýsa að
heyra þessa kveðjuhljómleika
hennar, sem að lfkindum verða
þeir siðustu, sem xuxgfrúin held-
ur hér um óákveðimn tíma.
Har. Björpsson.
Meria Markan:
i Iðnó þriðjudaginn 20.
marz kl. 8,30 síðd. — Við
hljóðfærið: Dr. Franz Mixa.
Aðgöngumiðar seldir i Iðnó
mánudag og þriðjudag frá
kl. 2 siðdegis.
Hyasintur,
Túiipanar og
Páskaiiljur fæst hjá
Vald. Poulsen,
Klapparstíg 28, Símí 3024,