Morgunblaðið - 31.05.1998, Blaðsíða 14

<14 B SUNNUDAGUR 31. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Ljósmynd/Kristján Magnússon
ÁRNI Scheving við víbrafóninn sem telst hans aðalhljóðfæri.
Hlj óðfæraleikari
í nær hálfa öld
Arni Scheving er einstaklega fjölhæfur tónlistarmaður og spilar
á fjölda hljóðfæra, en víbrafónninn verður að teljast höfuðhljóð-
færi hans. Hann hefur í rúma fjóra áratugi verið í fremstu röð
íslenskra tónlistarmanna og hefur leikið með ýmsum helstu dans-
hljómsveitum landsins allt frá því um miðjan sjötta áratug aldar-
innar. Ólafur Ormsson ræddi við Arna um tónlistarferil hans
ogþaðsemhann er að fást við í dag og næstu verkefni
EGAR ég steig út úr bif-
reið við glæsilegt einbýlis-
hús númer 6 við Gljúfrasel
í Seljahverfi í Reykjavík
veitti ég því athygli að þar er óvenju
gróðursælt. Stórar aspir og greni-
tré prýða umhverfið og þaðan af
i hæðinni er útsýni yfir í Kópavoginn,
Fossvoginn og út á hafið í fjarska.
Þetta er nýlegt hverfi og þar eru
áberandi einbýlishús og raðhús og
þar er allt ákaflega snyrtilegt og
hver reitur skipulagður. Seljakirkja
er í næsta nágrenni og Öldusels-
skóli. Þama er fjölskrúðugt mannlíf
og ekki fjarri að ætla að þar hafi sú
kynslóð kosið að mynda sér framtíð-
arheimili, sem var að alast upp á
sjöunda áratug aldarinnar með
Bítalatónlistina í eyrum.
Bílskúrsdyr stóðu opnar við
Gljúfrasel 6. I farangursgeymslu,
' aftur í jeppabifreið var vinalegur,
ljósbrúnn hundur, Kátur, í eigu
Arna Scheving og hundurinn eins
og kinkaði til mín kolli og með
annarri framlöppinni líkt og benti
mér á tröppumar upp að útidyra-
hurðinni þar sem Árni kom til dyra.
Ami er af annarri kynslóð en Bítla-
kynslóðin. Kynslóð Arna Scheving
hlustaði á djasstónlist. Arni Schev-
ing verður sextugur 8. júní næst-
komandi. Hann er meðalmaður á
hæð, kvikur í hreyfingum og gæti
þess vegna stundað líkamsrækt án
þess að væri getið um það sérstak-
lega í fjölmiðlum. Hann ber aldur-
inn vel. Hárið er svolítið farið að
grána. Mörg undanfarin ár hefur
' hann starfað með yngri og eldri
djassleikurum og tónlistarmönnum
að skapandi tónlist. Hann hefur ver-
ið atvinnutónlistarmaður í rúm
fjöratíu ár með mörgum helstu
danshljómsveitum landsins.
Eg tók af mér yfirhöfnina og kom
henni fyrir í gömlum og lúnum fata-
skáp, á heimili Áma og konu hans,
Valgerðar Þorsteinsdóttur. Heimili
þeirra Áma og Völu er einstaklega
skemmtilegt og sannkallað menn-
ingarheimili, í Ijósum og björtum
- litum. í stofu er glæsilegt píanó og
þar era málverk og teikningar áber-
andi eftir ýmsa þjóðkunna lista-
menn. I eldhúsi, yfir rjúkandi kaffi-
bolla rifjaði Ámi Scheving upp eitt
og annað á löngum ferli.
Upphafið - mótunarárin
„Ég er fæddur í Reykjavík árið
1938. Foreldrar mínir era Þóranna
Friðriksdóttir húsmóðir og Einar
Scheving húsasmiður. Þau voru
bæði af Fljótdalshéraði og aðfluttir
Reykvíkingar. Ég ólst upp í Laug-
arneshverfinu, sem var í útjaðri
Reykjavíkur á þeim árum, en
skemmtilegt hverfi og auðvitað
gósenland fyrir okkur strákana.
Breski herinn hafði haft þarna
bækistöðvar á stríðsáranum og þar
var heilt þorp af hermannabrögg-
um. Þama var fiskvinnslustöð og
það fyrsta sem maður gerði þegar
skóla lauk á vorin var að breiða salt-
fisk á grjótið niður við fjöruna og
þar fengum við strákarnir vinnu.
Sundlaugamar við Sundlaugaveg-
inn vora auðvitað mjög vinsæll stað-
ur hjá unga fólkinu.
Ég átti ósköp venjulega æsku. Ég
fór í Laugamesskólann sem var
góður skóli og þótti af mörgum
framarlega í kennsluháttum og þar
kynntist ég fyrst tónlistinni. Þar sat
ég í stórri blokkflautusveit sem var
sldpuð fjöratíu krökkum. I Laugar-
pesskólanum man ég vel eftir
Pálma Péturssyni, sem var kennari
minn að mestu í gegnum allan
barnaskólann, góður maður, sem er
látinn fyrir nokkrum árum. I Laug-
amesskóla lauk ég þessu svokallaða
unglingaprófi og þá var ég að að
huga að því að verða vélstjóri. Ég sá
að góð leið til að fara þá leiðina var
að fara í Gagnfræðaskóla verknáms,
sem þá var til húsa við Hringbraut-
ina. Ég tók þar gagnfræðaskólapróf
en var þá kominn á kaf í spila-
mennsku.“
Er það þá þegar á bamsaldri að
þú færð áhuga á tónlist?
„Já, ég lá fyrir framan útvarps-
tækið, fimm, sex ára og hlustaði
mikið á tónlist. Foreldrar mínir
sögðu að ég hefði legið yfir tónlist
sem var flutt í útvarpinu."
Varstu alinn upp í stóram systk-
inahópi?
„Við eram þrjú alsystkinin. Faðir
^ninn var giftur áður og átti einn
son fyrir, Öm. Ég er elstur af okkur
alsystkinunum. Ég á yngri bróðir,
Birgi, og yngst er Sigurlín. Birgir
fetaði í fótspor föður okkar og er
húsasmíðameistari en Sigurlín er
flugfreyja.“
Hvaða tónlist heyrðir þú fyrst í
útvarpi?
„Það var tónlist með útvarps-
hljómsveitinni og hljómsveit Bjarna
Böðvarssonar. Síðan fór ég að
hlusta á Tchaikovsky. Ég man að ég
hlustaði mikið á verk eins og
Hnetubrjótinn. Ég var átta ára þeg-
ar ég byrjaði í þessari flautusveit í
Laugamesskólanum og þá á blokk-
flautu. Við sátum þarna hlið við hlið,
ég og Ragnar Arnalds alþingismað-
ur. Mig langaði alltaf í harmoníku.
Ég ætlaði reyndar að læra á píanó
og gekk yfir í næsta hús til Aage
Lorange og sótti einhverja tíma hjá
honum, en við áttum ekkert hljóð-
færi heima. Tímarnir vora öðravísi
þá og erfitt að eignast hljóðfæri á
þeim árum. Við bræðurnir höfðum
sérherbergi og voram í kojum. Ég
svaf í efri koju og Birgir í neðri
koju. Svo var það eitt kvöldið þegar
ég var tíu ára og ætlaði að fara að
sofa, að þá var harmoníka undir
sænginni, sem faðir minn hafði
keypt. Ég svaf ekkert þá nótt, ég
sat og spilaði allt sem ég kunni og
æfði mig og gat spilað töluvert mik-
ið um morguninn. Þetta var eigin-
lega byrjunin. Síðan var stofnuð
hljómsveit í Laugamesskólanum.
Við nutum tilsagnar góðra manna.
Þetta var einvala lið sem vann
þarna við Laugarnesskólann."
Varstu byrjaður að spila í hljóm-
sveit í Gagnfræðaskóla verknáms?
„Já, þá var ég byrjaður að spila.
Ég byrjaði að sækja tíma hjá
Bjarna Böðvarssyni á harmoníku
um 1952 og var hjá honum tvo vet-
ur. Hann var þá með tónlistar-
kennslu í kjallaranum í Einholti,
þar sem hann bjó. Stundum þurfti
hann taka sér frí og þá sendi hann
son sinn, Ragnar Bjarnason, til að
kenna í staðinn. Raggi er oft vitna í
það að hann hafi verið kennari minn
á harmoníku. Árin 1953-54 vorum
við með tríó, ég á harmoníku, Jón
Páll Bjarnason á gitar og Guðmund-
ur Steinsson á trommur. Við voram
þarna eftirsótt tríó og það var mjög
spennandi tími og við spiluðum fyrir
hina og þessa skóla. Við hlustuðum
allir mikið á djass. Við fengum
menn eins og Gunnar Ormslev og
Sigurbjöm Ingþórsson og fleiri
góða menn reyndar til að hitta okk-
ur í Austurbæjarskólanum um eftir-
miðdag og spila með okkur.
Fyrsta kennsla á víbrafón
hjá Svavari Gests
Árni rifjaði upp aðdraganda þess
að hann lærði á víbrafón.
„Hrafn Pálsson bað mig að koma
með sér til Akureyrar að spila á
Hótel KEA og þar vorum við með
tríó, Hrafn á píanó, ég á harmoníku
og víbrafón og Sigurður Jó-
hannssson spilaði á trommur.
Hann varð síðar bæjarfulltrúi á
Akureyri. Við vorum þarna vetur-
inn 55-56.“
Var það í fyrsta skipti sem þú
spilaðir á yíbrafón í danshljómsveit?
„Nei. Ég var reyndar búinn að
vera með víbrafón heima. Svavar
Gests kenndi mér á víbrafón og
leyfði mér að spila með hljómsveit
sinni á laugardögum um nokkurra
mánaða skeið í Breiðfirðingabúð.
Það voru búin að vera mikil heila-
brot hjá okkur Jóni Páli með harm-
oníkuna. Báðir ætluðum við að spila
djass. Það vora ekki margir harm-
oníkuleikarar í þá daga. Þar var þó
Art van dam, sem ég hlustaði mikið
á. Þá hélt Jón Páll að víbrafónninn
lægi betur fyrir mér ef ég vildi
skipta um hljóðfæri. Þeir voru með
búð í Hafnarstræti, Kristján Krist-
jánsson og Svavar Gests og þeir
fluttu inn fyrir mig víbrafón.
Svavar átti þá heima við Sund-
laugaveginn og hann kom reglulega
til mín og lét mig spila. Ég spilaði
þarna eftir alls konar kennslubók-
um sem hann lét mig hafa og ég afl-
aði mér. Svavar hlýddi mér alltaf
yfir, hann var mjög nákvæmur og
hafði lært á sílófón og víbrafón á
Juliard. Þannig að hann gaf mér
ekki færi á að svíkjast undan. Þetta
var grunnurinn að því ég gerðist ví-
brafónleikari. Ég fór að hlusta mik-
ið á þessa gömlu meistara, ví-
brafónsins."
Atvinnutónlistarmaður
Áríðandi símtal norður til Akur-
eyrar breytti áformum Árna Schev-
ing. Skyndilega fékk hann tilboð
sem hann gat auðvitað ekki hafnað.
„I marsmánuði 1956 hringdi Kri-
stján Kristjánsson í mig norður og
spurði hvort ég vildi koma í KK
sextettinn í maí. Ég þurfti að fá mig
lausan til að fara suður. Ég hafði
ráðið mig fram í júní. Það er
kannski dálítið spaugileg saga með
þennan víbrafón sem ég fór með
norður. Hann hélt illa stillingu og
hann var falskur. Ég fékk píanó-
stillingarmann til að hjálpa mér við
að stilla hann. Það er bæði hægt að
hækka og lækka nóturnar. Við vor-
um þama einn til tvo daga að stilla
víbrafóninn, búnir að ná honum
nokkuð hreinum. Ég setti hann í
kassa og upp á vöruflutingabifreið.
Þegar hann kom svo norður var
hann hálfu verri. Þannig að ég spil-
aði meira á hannoníkuna en ví-
brafóninn, ég var mjög pirraður á
hljóðfærinu.
Ég fór síðan suður, sautján ára,
og byrjaði í KK sextettinum. Þar
kynntist ég öguðum vinnubrögðum.
Það voru æfingar nokkrum sinum í
viku, á ákveðnum tímum dagsins.
Það var spilað, fimm til sex kvöld í
viku. Ólafur Gaukur og Jón Sig-
urðsson voru útsetjarar í hljóm-
sveitinni, fyrir utan að við fengum
útsetningar erlendis frá; Söngkona
var Sigrún Jónsdóttir. Ég var með
KK þar til hljómsveitin hætti 1. jan-
úar 1962. Við spiluðum síðast á
gamlársdag ‘61.
Árið 1957 var Kristján ekki á
landinu, þurfti að skreppa frá og
Jón „bassi“ var þá hljómsveitar-
stjóri á meðan. Einmitt þá vorum
við að fara suður á Keflavíkurflug-
völl, að spila sem við gerðum einu
sinni í viku, þegar Sigrún veiktist,
og þá voru góð ráð dýr. Hvaða
söngvara áttum við að fá með okk-
ur? Ég hafði heyrt Ragnar Bjama-
son syngja í Breiðfirðingabúð og
fannst hann góður og spurði Jón. -
Viltu ekki prófa Ragnar!? Okkur
leist einhvem veginn ekki á að fara
með karlsöngvara suður á Keflavík-
urfiugvöll, það hafði ekki þekkst áð-
ur. En það varð úr að Ragnar fór
með okkur og það gekk ágætlega.
Músíkin sem við spiluðum áður
en rokkið kom var djass og suður-
amerísk músík. Þetta var mjög
skemmtilegt tímabil. Dansleikirnir í
Þórskaffi byrjuðu þannig að áhorf-
endur komu strax klukkan níu og
sátu til tíu og hlustuðu á tónleika.
Síðan fór fólk að streyma inn á
dansleikinn. Vinnubrögðin voru gíf-
urlega markviss. Við vorum með
möppur og það voru í kringum 500