Morgunblaðið - 12.06.1998, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Fj allko
íðilfríð og föl
Áhugi útlendinga á fegurð íslenskra kvenna
hefur löngum vakið blendnar tilfinningar í
brjósti landsmanna. Þorgerður H. Þor-
valdsdóttir rannsakar nýlegan áhuga
Bandaríkjamanna á fyrirbærinu í lokarit-
gerð við bandarískan háskóla. Geir Svans-
son kynnti sér efnið og ræddi við Þorgerði.
GIFEGURÐ íslenskra
kvenna hefur lengi
verið digur þáttur í
þjóðarstolti Frónbú-
ans. Ekki síður og jafnvel meir en
ógnarkraftar, vinnusemi og dugn-
aður íslenskra karla: hún jafnast á
við hrikalega fegurð íslenskrar
náttúru. Ekki þykir okkur verra að
fá staðfestingu útlendra gesta enda
augu þeirra einkar glögg. Þannig
hefur athygli Bandaríkjamanna
undanfarin misseri hlýjað rætur
þjóðarstoltsins eins og Golfstraum-
urinn strendur landsins. Eru það
ekki einmitt viðlíka straumar sem
gera landið lífvænlegt?
Slíkt mætti ætla af gestrisni
landans gagnvart bandarískum
fjölmiðlamönnum og fréttastöðv-
um. Þjóðin stóð á öndinni þegar
dægurmálaþátturinn „Good Mom-
ing America", frá ABC sjónvarps-
stöðinni, sýndi beint frá heimsókn
sinni til landsins í fyrra og beindi
lensunni ekki minnst að íðilfögrum
ungmeyjarkroppum.
Greg Donaldson var tekið með
kostum og kynjum þegar hann kom
að vestan í leit að íslenskri fegurð
og einkum að þeim stað á gervöllu
jarðríki þar sem flestar fegurðar-
dísir væm samankomnar. Hann
hafði erindi sem erfiði og skrifaði í
kjölfarið kostulega lágkúru í karla-
tímaritið „Men’s Journal".
Goðgá
Grein sína kallaði hann „Gyðju
verkefnið“ („The Goddess Project")
en á forsíðu blaðsins var hún kynnt
með nafngiftinni „Babeland“, sem
er varla ástæða til að þýða núorðið,
en væri hægt að kalla „Skvísu-
sker“. Sjónvarpsþátturinn „The
Inside Edition" henti nafngiftina á
lofti og fómaði þætti í íslenskar
skvísur. Þá ku sjónvarpsstjaman
Seinfeld hafa lagt Island undir fót
til að sannreyna staðhæfingar Don-
aldsons og sjö branaliðsmenn frá
Brooklyn brugðu sér yfir ballarhaf
í leit að fallegum konum með sjón-
varpsteymi frá CBS í eftirdragi.
Þó ofangreindar heimsóknir og
umfjöllun hafi oft verið hæpin, svo
vægt sé til orða tekið, hafa gagn-
rýnisraddir varla heyrst á Islandi
fram til þessa. „Landkynning" er
lausnarorðið í dag: allt sem vekur
athygli á sérstæði Islands hlýtur
að vera af hinu góða. Eða hvað? Er
hugmyndafræðin sem -----------
liggur að baki þessum
áhuga og afstöðu Islend-
inga tvíræð eða jafnvel
hættuleg þegar nánar er
gáð?
Þorgerði H. Þorvaldsdóttur
finnst ærin ástæða til að huga að
því hvað hér sé á ferli. Hún hefur
ekki farið varhluta af áhuga
Bandaríkjamanna á íslenskri feg-
urð en síðastliðin þrjú ár hefur hún
dvalið vestra við nám í The New
School for Social Research á Man-
hattan í New York. Hún er rétt í
þann mund að ljúka meistargráðu í
„kyngervisrannsóknum og
femíniskum fræðum" (gender stu-
dies and feminist theories) en loka-
„Landkynning“
er lausnar-
orðið í dag
ritgerðin hennar fjallar um is-
lensku fegurðargoðsögnina og
„ameríska glápið“, eins og hún
nefnir áhuga Bandaríkjamanna.
í fyrri hluta ritgerðarinnar skoð-
ar hún fegurðarímynd íslenskra
kvenna og veltir fyrir sér áhrifum
hennar á íslenska þjóðarvitund.
-------- Seinni hlutinn snýr að
hinu ameríska glápi eins
og það birtist í
snöggauknum áhuga
________ bandarískra karlmanna á
íslenskum fegurðardís-
um og hvort og hvernig fjöl-
miðlaumfjöllun hafi breytt hug-
myndum íslendinga um sjálfa sig.
Þorgerður segir að í rauninni
hafi téð umfjöllun í bandarískum
fjölmiðlum orðið kveikjan að rit-
gerð sinni. Ekki síst grein Gregs
Donaldsons þar sem dýrkun á ljósu
hári, bláum augum og fólbleikum
hörandslit er sett fram á gagnrýn-
islausan og ósvífin hátt. Hún telur
þessa afstöðu „skilgetið afkvæmi
hugmyndafræði sem lítur á hinn
hvíta kynstofn sem hámark mann-
legrar fullkomnunar".
Persónugervingar hreinleikans
Sú goðsögn að íslenskar konur
séu þær fallegustu í heimi er, að
mati Þorgerðar, veigamikill þáttur í
íslenskri þjóðernisvitund og þjóð-
emishyggju. I henni er kvenleg
fegurð „náttúraauðlind, afsprengi
ómengaðs lofts, vatns og sjávar-
fangs“. Hreinleikinn er orðinn
megin áhersluþáttur í íslenskri út-
flutningsstefnu og því liggur beint
við að fá Fegurðardrottningu ís-
lands, og Sterkasta manninn með,
til að fylgja íslenskum afurðum úr
hlaði og kynna þær erlendis. í
þessu sambandi finnst Þorgerði
fegurðardrottningar vera, að ein-
hverju leyti, „sögulegt framhald,
eða arftakar fjallkonunnar sem hin-
ar hreinu óspjölluð meyjar, tákn
lands og þjóðar".
En hvemig kemur hreinleikahug-
myndin heim og saman við áhuga
bandarískra karlmanna sem heim-
Hver hefur ekki hrósað eigín hugmyndaauðgí eða formskyni við val á flík, húsgagni eða fylgihlut? Flestír kannast við það
en færri leiða að því hugann að allra handa tískustraumar eru í raun kortlagðir á lærðum ráðstefnum úti í heimi. Sigur-
björg Þrastardóttir spurðist fyrir um sjálfstæðan smekk og fleira í glænýju hönnunarstúdíói Kristínar Halldórsdóttur.
• •
OLL hönnun byggist á
ákveðinni hugsun. Það er
ástæða fyrir hverjum ein-
asta buxnavasa rétt eins og
hver einasti gluggi á húsi er meðvit-
uð ákvörðun. Að baki útfærslunni
liggur hugmynd um notagildi, útlit,
hagkvæmni eða stíl - helst um allt í
senn. Þetta eru orð Kristínar Hall-
dórsdóttur en nýtt fyrirtæki hennar,
Kristhal ehf., sérhæfir sig í fata-
hönnun, hugvitsvinnu og ráðgjöf á
sviði fataiðnaðar.
Kristín er menntaður fatahönn-
uður frá Columbine-skólanum í
Danmörku og hefur auk þess lokið
prófi í markaðs- og útflutningsfræð-
um frá Endurmenntunarstofnun
Háskóla Islands. Undanfarin ár hef-
ur hún starfað sem hönnuður hjá
Sjóklæðagerðinni 66iN og kveðst
því vel.í stakk búin til þess að reka
hönnunarfyrirtæki á sínu sérsviði
sem er útivistar- og vinnufatnaður.
Hún segist sakna þess dálítið að
fólk skuli ekki grennslast meira fyrir
um forsendur hönnunar og tekur
sem dæmi liðsbúning íslenska
Ólympíuliðsins sem hún hannaði fyr-
ir vetrarleikana í Nagano. „Ég lék
mér þar svolítið með fánalitina og lét
rauða litinn, eldinn, vera ríkjandi í
stað þess bláa. Selskinnskragar
minntu á villta náttúru og endur-
skinsmiðseymin táknuðu jöklana, en
í vissri birtu stirnir á endurskinið
líkt og íslenska jökla í sólskini," út-
skýrir Kristín.
Hvaðan sprettur tfskan?
Þurfa leiðbeiningarbæklingar
kannski að fylgja sumum flíkum til
þess að kenna fólki að meta hönnun
þeirra? Kristín svarar þvi til að fótin
rati til sinna. „Þú velur það sem þér
finnst fallegt og finnst þægilegt að
smekkur
EITT herbergi nægir, því
Kristín saumar ekki fatn-
aðinn sem hún hannar,
ekki frekar en arkitekt
byggir húsið sem hann
teiknar. Gamla saumavélin
er einungis upp á punt
enda fer öll starfsemi fyrir-
tækisins fram í öflugri
tölvu á nútímavísu.
raun
fyrirbæri
ganga í. Það er meginkrafan og vei
okkur hönnuðum ef við gleymum
þvi,“ segir Kristín og hlær. „Svo
verður flíkin auðvitað að duga, og þá
meina ég duga í tvenns konar merk-
ingu. Hún verður að vera slitsterk til
að standast mikla notkun og sígild til
að standast duttlunga tískunnar."
Hér kemur upp lykilhugtakið
tíska og Kristín er tekin á orðinu.
Hvað er tíska? Getur útivistarfatn-
er í
flókið