Morgunblaðið - 31.07.1998, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ 1998
DAGLEGT LIF
MORGUNBLAÐIÐ
Sparistell
á þjóðlegum nótum
Af og til hafa sést í
blöðum myndir af
gömlum kaffistellum
með íslenskri mynd-
skreytingu. Ekki hefur
hefur þar alltaf verið
farið rétt með tilurð
bollastellanna og ný-
verið var mynd af kaffi-
stelli með Þingvöllum
réttilega sagt vera mál-
að í Japan, en fyrir Al-
þingishátíðina 1930.
Hins vegar voru
bollastellin ekki flutt
inn fyrr en árið 1933.
Jóhann J. Olafsson
heildsali, sonur Jó-
----------7-------------
hanns Olafssonar,
þekkir vel til þessara
muna, enda flutti faðir
hans þá inn. Ddra Ósk
Halldórsdóttir hitti Jó-
hann og fékk að heyra
söguna um bollastellin
skemmtilegu.
JÓHANN J. Ólafsson með „Bilson-bindið" fyrir framan mynd eftir
hinn íslensk ættaða Harald (Harry) Bilson.
JÓHANN J. Ólafsson lét gera þennan veggdisk í Japan árið 1965
eftir póstkorti í lit. Utsýnið er frá Landakotsturni.
AHEIMILI Jóhanns J.
Ólafssonar heildsala er
margt fallegra muna. At-
hygli vekja stórir, hand-
málaðir veggplattar í borðstofunni,
þar sem sjá má Þingvelli, Skógar-
foss og Þórsmörk. „Faðir minn, Jó-
hann Ólafsson, var staddur í
Þýskalandi árið 1929 í viðskiptaer-
indum. Hann var að heimsækja
fyrirtækið Villeroy & Boch, sem
voru þá með verksmiðjur í Dres-
den, og datt í hug að biðja þá um að
mála íslenskt landslag á veggplatta
eftir svart-hvítum póstkortum sem
hann var með,“ segir Jóhann.
Myndirnar eru málaðar á einhvers
konar léreft eða grisju og síðan
innbrenndar í glerunginn.
„Skemmtilegt er við myndina frá
Þingvöllum að hún sýnir gömlu
Valhöll sem var þarna á völlunum
áður en hún var flutt á núverandi
stað árið 1930,“ segir Jóhann og
bætir því við að þessir þrír vegg-
plattar séu þeir einu sinnar teg-
undar í heiminum því fleiri voru
aldrei framleiddir.
Hnattreisa fyrir stríð
Jóhann segir að faðir sinn hafí
líklega verið fyrsti Islendingurinn
sem átti viðskipti beint við
Japana, en árið 1931 og aftur árið
1933 fór Jóhann í hnattreisu, þar
sem hann m.a. fór til Japans og
keypti vörur. „Ég er ekki frá því
að faðir minn hafi verið fyrsti Is-
lendingurinn til að fara í svona
hnattreisu, ég hef í það minnsta
ekki heyrt af öðrum sem gerðu
það á undan honum,“ segir Jóhann
og bætir við að faðir hans hafi far-
ið frá Þýskalandi með skipi til
New York, þaðan til San
Francisco, Hawai og þaðan til
Japan. A heimleiðinni fór hann til
Kóreu, tók Síberíuhraðlestina til
Moskvu og fór þaðan aftur til
Þýskalands og heim til íslands.
Jóhann segir föður sinn hafa
borið Japönum vel söguna. „Þeir
voru kurteisir, friðsamir, hreinleg-
ir og samningagóðir,“ hefur Jó-
hann eftir föður sínum. Vörur í
Japan voru á mjög hagstæðu verði
á þessum tíma, og þegar Jóhann
Ólafsson heimsótti Chika Amachi
verksmiðjuna í Japan 1933 sá
hann hvernig þeir myndskreyttu
postulín á þjóðlegum nótum og
fannst þá tilvalið að fá þá til að
skreyta sín bollastell með íslensku
myndefni. Varð það úr að Japan-
Einstök
/
sex ara og
myndskreytir bækur
SAGT er frá því í Hávamálum
hvernig Óðinn Alfaðir náði
skáldamiðinum frá jötni, eig-
anda hans, með svikum
og vélaði mær þá er
gætti hans í Hnitbjörg-
um: „Suttung svikinn/
hann lét sumbli frá/ og
grætti Gunnlöðu."
Óðinn lét sér auðvitað
ekki nægja að dreypa á
heldur sturtaði í sig og
tæmdi- ílátin þrjú. Þessa
græðgislegu sögu, sem
túlka má á ýmsa vegu,
væri kannsld hægt h'ta
sem dæmisögu um ein-
okun karla á skáldskap,
eða í það minnsta til-
raun þeirra til að útiloka
konur frá honum, í
gegnum aldirnar. En
þótt karlar hafí löngum
verið frekir til orðs og æðis er það þó
löngu sannað að ofangreind atlaga
mistókst: annaðhvort hefur Óðinn
skilið eftir lögg eða gæslumærin ver-
ið búin að fá sér sopa.
Gunnlöð Jóna Rúnarsdóttir er
hæglát og hógvær sex
ára stúlka sem á afmæli
25. febrúar. Þótt undar-
legt megi virðast er hún
fyrsta íslenska konan til
að bera hljómfagurt
nafn mærinnar sem
hafði svo virðulegan
starfa. Og hvað sem
fláttskap Öðins líður er
víst að hún hefur ekki
farið varhluta af list-
fengi: Þegar hún var
fjögurra og fimm ára
teiknaði hún myndir
sem nú prýða barna-
bókina Gönguferð með
Ki-umma (Mál og menn-
ing, 1998) sem kemur út
innan skamms en móðir
hennar Sigríður Sigurðardóttir
skrifaði söguna og léði teikningum
lit.
Gunnlöð réði
teikningunum
í bókinni oð
öllu leyti sjólf
en móðir henn-
nr gerði aðeins
eina athuga-
semd: við
kvenprest sem
ótti að vera
í röndóttri
hempu.
Morgunblaðið/Ásdís
GUNNLÖÐ Jóna Rúnarsdóttir.
Fallegar teikningar
Teikningarnar hennar Gunnlaðar
eru ákaflega fallegar og vel gerðar
enda hefur hún ekki langt að sækja
hæfíleikana. Móðir hennar er mynd-
listarkona og Gunnlöð sýnir mér
hreykin tilkomumikil málverk
mömmu sinnar sem hanga uppi í
íbúðinni hjá afa, Sigurði Hjartar-
syni.
Gunnlöð réði teikningunum í bók-
inni að öllu leyti sjálf en móðir
hennar gerði aðeins eina athuga-
semd: við kvenprest sem átti að
vera í röndóttri hempu. Sagan er
um lítinn Ijóshærða strák með blá
augu sem fer út að tína ber og lend-
ir í ýmsum ævintýrum. Krummi
kemur þar við sögu og er ýmsum
krummakvæðum og -stökum skotið
inn í textann.
Listakonan unga er fús að sýna
mér teikningamar sínar í bókinni.
En þegar ég spyr Gunnlöðu um
teikninguna á fyrstu síðu, hver
strákurinn í henni sé, kemur lítill
putti inní myndina og áður en hún
nær að svara gellur hvell stráks-
rödd við: „Þetta er ég!“ Sennilega
ekki fjarri lagi því þarna er kominn
ljós snáði og enginn annar en bróðir
Gunnlaðar, Guðbrandur Loki. Ef til
vill pínulítið stríðinn eins og nafni
hans.
En systirinn, tveimur árum
eldri, er ekki lengi að koma viðtal-
inu á réttan kjöl: „Loki,“ segir hún
yfirveguðum rómi, „amma sagði að
við mættum aldrei vera á skónum
inni.“ Og áður en Loka gefst færi á
svari kemur afi aðvífandi og nær í
kappann því þeir em á leiðinni út í
bíltúr.
Gunnlöðu finnst skemmtilegast
að teikna fólk og sýnir mér myndir
af fólki við berjatínslu en líka hröfn-
um, húsum, trjám, fjöllum og
smurðu sultubrauði, nesti söguhetj-
unnar.
Gunnlöð Jóna býr ásamt foreldr-
um sínum, Sigríði og Rúnari Guð-
brandssyni og bróður sínum í
Leicester í Englandi. Þar eru þau
búin að vera í ríflega tvö ár og verða
um sinn, á meðan Rúnar leggur
stund á framhaldsnám í leikstjórn.
Sigríður segir hugmyndina að
bókinni einmitt hafa kviknað þar úti
og hafi verið tilvalið verkefni svo þær
mæðgur hefðu eitthvað fyrir stafni.