Morgunblaðið - 31.07.1998, Qupperneq 6

6 B FÖSTUDAGUR 31. JÚLÍ1998
MORGUNBLAÐIÐ
-f
______________DAGLEGT LIF
Salat í húsi
og púrra í heitri mold
INGIBJÖRG Bjarney Baldursdóttir og Helgi Jóhannesson
í Garði á Flúðum.
EGAR sólin skín og hlýtt er í
veðri er fátt betra en að fá sér
brakandi nýtt salat, með hverju sem
er - fiski, kjöti, öðru grænmeti, osti,
brauði - eða bara eitt og sér með
góðri salatsósu eða -olíu. Salat geng-
ur með öllu, alltaf, alls staðar.
Einu sinni, fyi'ir ekki svo löngu,
var bara hvítkál og þetta klassíska
íslenska salat og var neysla þess síð-
arnefnda hreint ekki svo útbreidd;
var talið skylt húsdýrafóðri. En í
dag hefur íslenska salatið hlotið
uppreisn æru, siðað fólk borðar það
með bestu lyst og fyllir sinn kropp
af bætiefnum sem er árangur af
samvinnu moldar, sólar og vatns -
og sífellt bætast við fleiri tegundir.
I Garði á Flúðum reka þau Helgi
Jóhannesson og Ingibjörg Bjarney
Baldursdóttir mikla og blómlega
garðyrkjustarfsemi; rækta íslenskt
salat, frisé, eikarlauf og lollo rosso,
auk garðasalats, blaðlauks, blómkáls
og kínakáls.
Og nú er salattími, seinna kemur
blómkálstími, svo blaðlaukstími - og
þannig líður sumarið við ferskleika í
grænum lit - og rauðum. Svo eru
árstíðirnar plataðar, því salötin eru
ræktuð inni, undir ljósum, allan árs-
ins hring, kínakálið frá því í lok júní,
fram í janúar og blómkálið og blað-
laukurinn úti í beðum frá því í júlí,
fram í október.
En hvernig er ræktunarferlið á
salatinu?
„Við byrjum á því að setja það í
sáðbakka í þrjár vikur,“ segir Helgi.
Þau eru ekki mörg árin
síðan farið var að
stunda heilsársræktun
á salati hér á landi. En
árangurinn er góður,
sem og viðtökurnar.
Súsanna Svavarsdóttir
heimsótti á dögunum
garðyrkjubændur á
Flúðum og forvitnaðist
um ræktunaraðferðir
og geymslu á þessu
græna, og rauða, góm-
sæti hjá Helga og Ingi-
björgu í Garði.
„Síðan fara þau í mold, í gegnum
plast. Við leggjum plastdúka yfir
moldina og gerum á þá göt með
reglulegu millibili og þar fer salatið
niður. Par vex það í fjórar vikur á
sumrin og fímm á vetuma þegar við
erum bara með raflýsingu, áður en
það er tekið upp.
Við skiptum húsinu í fjóra hluta
þannig að það sé alltaf eitt holl í
gangi í hverri viku; það er að segja
eitt sem við plöntum og annað sem
við tökum upp.“
Helgi og Ingibjörg hófu heilsárs-
ræktun á salati fyrir um einu og
hálfu ári og láta vel af árangrinum
og viðtökunum. „Salan hefur verið
að smáaukast, þannig að það má vel
tala um landvinninga í markaði. Við
erum hérna með 500 fm hús og ná-
um 60-70 þúsund stykkjum yfir ár-
ið. Uppskeruna seljum við aðallega
til hótela og veitingahúsa - og í sí-
auknum mæli til almennra neyt-
enda. Það er markaður sem við er-
um núna að reyna að fylgja eftir.“
Neyslan stöðugt að aukast
Er uppskera á hverjum degi?
„Nei, við reynum að skera fjóra
daga í viku, til þess að salatið sé
alltaf ferskt þegar það kemur á borð
til neytenda. Pað þarf helst að fara í
búðina samdægurs. Þannig er það
best. Hins vegar geymist það mjög
vel í kæli, best við 1° og í myrkri, til
dæmis í efstu hillunni í ísskápnum.
Þegar þú kaupir nýtt og ferskt salat
úti í búð geturðu hæglega geymt
það í viku í ísskápnum og ef það er
orðið dálítið þreytt að sjá má skella
því í ískalt vatn - þá frískast það
upp; lifnar allt við.
Hins vegar geymist salatið ekki
svona lengi í verslunum þar sem
ekki eru bestu skilyrði til geymslu."
Finnst ykkur neysla á salati hafa
aukist síðustu árin?
„Já, fólk er að læra að nota salat
hér á landi, sérstaklega á sumrin."
Eftir að gróðurhúsin hafa verið
skoðuð í Garði göngum við út til að
skoða fínleg strá sem standa upp úr
moldmni í skipulögðum gróðurreit-
um. Ég verð hálfefins þegar Helgi
segir að þetta sé púrra. „Púrran
vex ákaflega hægt,“ segir Helgi.
„Við setjum hana í sáðbakka í gróð-
urhúsum í febrúar. Þar eru hún al-
veg þangað til í lok maí, byrjun júní.
Þá er hún eins og blýantur og við
förum með hana út og setjum hana
niður í upphitað land.“
Hvers vegna?
„Jarðvegurinn hér á íslandi hefur
sama hitastig og loftið, 11-12° í júlí.
En til að rækta púrruna þarf hann
að vera 20°. Það flýtir geysilega
mikið fyrir ræktun á þessari sein-
ræktuðu jurt. Við notum þessa að-
ferð líka fyrir kínakálið til að vera
fyrr á markaði og til að ná góðu
verði.“
Hvenær er svo hægt að taka
púrruna upp?
„Við byrjum að taka um 15.-20.
ágúst og uppskerutímanum lýkur í
desember.“
Hvernig er best að geyma pún-u?
„Við tökum hana upp jafnóðum og
hún fer frá okkur á markað. En hún
hefur mikið geymsluþol. Ástæðan
fyrir því að hægt er að taka hana
upp fram í desember er að hún þolir
frost og hún geymist í kæli í mánuð
- þá í plasti inni í ísskáp, ekki í
grænmetisskúffunni.
SAGA Oprah Winfrey um leit
sína að jafnvægi í li'finu höfðaði
til Sigrúnar sem ákvað að gefa
hana út á íslandi.
starf og hóf háskólanám. „Kennara-
laun árið 1987 voru sérstaklega lág
þannig að rauntekjur mínar lækkuðu
síst við að fara á námslán. Ég hugð-
ist sækja nám í nýstofnaðri hag-
fræðideild HÍ en fann fljótt út að við-
skiptafræðin var mér meira að skapi.
I raun ætlaði ég bara að taka eitt ár
en svo gekk námið betur en ég bjóst
við þannig að mér fannst ekki annað
hægt en að ljúka því.“
Sigrún lét ekki staðar numið að
loknu B.S.-prófi heldur skellti sér til
Kaupmannahafnar í meistaranám
við Verslunarháskólann þar. „Kennt
var á ensku þannig að ég fór ekki að
tala dönsku að ráði fyrr en ég réði
mig í vinnu hjá Dönsku flóttamanna-
stofnuninni að námi loknu. Þá þurfti
ég að hafa mig alla við, í það minnsta
fyrstu sex mánuðina, en svo kom
þetta allt saman. I dag get ég bæði
rifist og gert samninga á dönsku,“
segir hún brosandi og staðfestir með
því skothelda dönskukunnáttu.
Refsað fyrir nýjungar á íslandi
„Tungumál eru svo geysilega mik-
ilvæg að það verður seint metið að
fullu,“ heldur Sigrún áfram, en hún
HÚN er nýorðin 44 ára og vill al-
veg segja frá árafjöldanum.
„Endilega, það kannski hvetur konur
á mínum aldri til þess að gera eitt-
hvað svipað, rífa sig upp,“ segir Sig-
rún Halldórsdóttir, einstæð móðir
sem tók sig til eftir átta ára kennslu-
BJARTSÝNA bókakonan Sigrún Halldórsdóttir framkvæmir þ
, , . Morgunblaðið/Kristinn
að sem henm flýgur í hug.
Umbylti
tilverunni af eigin rammleik
Þegar Sigrún Halldórs-
dóttir hafði kennt
grunnskólanemum í
tæpan áratug greip
viðskiptafræði. Nýja
lífið fann hún í Dan-
Sigurbjörgu Þrastar-
dóttur frá áhættum,
draumum, bókviti og
refsiverðum nýjungum.
hana löngun til þess að
skapa sér öðruvísi líf.
mörku og segir hér
Hún skráði sig í há-
skólanám og hefur nú
lokið meistaragráðu í