Morgunblaðið - 08.08.1999, Blaðsíða 16

■>16 B SUNNUDAGUR 18. JÚLÍ1999
MORGUNBLAÐIÐ
Þá er óhætt að taka undir að
glæpakómedían „Midnight
Run“ eftir Martin Brest írá
1988 sé ein af bestu myndum
leikstjórans („Beverly Hill
Cop“, „Scent of a Woman“) og
mynd sem allstaðar átti að fá
fjórar stjörnur. Hún segir af
mannaveiðaranum Robert De
Niro og mafíubókaranum
Charles Grodin og ferð þeirra
um Bandaríkin þver og endi-
löng; ólíkari ferðafélagar eru
vandfundnir og grínið eftir því.
Gamanmyndin „My Fa-
vorite Year“ eftir Richard
Benjamin frá 1982 byggist
mest á þeirri orku sem Peter
O’Toole hafði einu sinni til
þess að bera uppi myndir, en
hann leikur af stakri kunn-
áttusemi drykkjusjúkan leik-
ara sem fær gestahlutverk í
sjónvarpi á sjötta áratugnum.
Tvær nýlegri myndir eru á
listanum og ekki að ósekju,
stríðsdramað ,A Midnight
CIear“ eftir Keith Gordon frá
1992 og ein besta mynd sama
árs, „One False Move“ eftir
Carl Franklin. Hún kom
býsna mikið á óvart á sínum
tíma því hún var spennumynd
sem Iagði áherslu á karaktera
og samtöl fremur en skotbar-
daga og bílaeltingaleiki.
Allir jassáhugamenn og
unnendur góðra bíómynda
verða að sjá frönsku myndina
„Round Midnight“ einhvern
tíma á ævinni. Hún er eftir
Bertrand Tavernier og er frá
1986. Hún segir frá útúrsukk-
uðum og lífsþreyttum jassista
í París á árum áður og fer
Dexter Gordon með aðalhlut-
verkið og hefur reynst
ógleymanlegur. Aðrar myndir
á listanum eru m.a. „The
Passenger" eftir Michaelang-
elo Antonioni frá 1975, „The
Sugarland Express" eftir
Steven Spielberg, „Tucker“
eftir Francis Coppola, sem er
ein af fímm bestu myndum
leikstjórans, „The Tenant“
eftir Roman Polanski frá 1976
og „The Warriors" eftir Walt-
er Hill frá 1979.
Á lista eins og þessa í
Premiere vantar alltaf myndir
og koma þegar nokkrar upp í
hugann: stríðsdramað „Too
Late the Hero“ eftir Robert
Aldrich frá 1970 með Cliff Ro-
bertson og Michael Caine í að-
alhlutverkum, en hún er ein
besta stríðsmynd sem gerð
hefur verið; annað stríðs-
drama sem heitir „The Hill“
og er eftir Sidney Lumet;
gamanmyndin „Melvin and
Howard“ eftir Jonathan
Demme, rómantíska gaman-
myndin „The Heartbreak
Kid“ eftir Elaine May með
Charles Grodin í aðalhlut-
verki, „Duel“ eftir Spielberg
með Dennis Weaver í aðal-
hlutverki (hún er betri en
„Sugarland"), „The Last
Temptation of Christ" eftir
Martin Scorsese með Willem
Dafoe í aðalhlutverki. Og svo
tvær mjög nýlegar; glæpakó-
medían „Bound“ eftir þá
Larry og Andy Wachawski og
tryllirinn „The Long Kiss
Goodnight" eftir Renny Harl-
in með Gena Davis í aðalhlut-
verki.
-A ■ ÍÓMYNDIR end-
■■TjH ast misjafnlega
■ ‘iV vel svosem kunn-
•v 'L.-ugt er. Allílestar
eru horfnar úr
huga manns um leið og þeim
lýkur (og í mörgum tilfellum
mun fyrr) en svo eru til
myndir sem loða við mann af
því þær hafa eitthvað sérstakt
við sig. Kannski eru þær
bestu dæmin um þær myndir
sem gerðar voru á ákveðnu
tímabili og tala enn til manns
þótt tímamir og bíómyndirn-
ar hafi breyst. Kannski eru
þær verstu dæmin. Kannski
eru þær bestu myndir leik-
.*■ stjóranna eða bestu myndir
leikaranna. Kannski eru þær
myndir sem áttu skilið að fá
meiri athygli og hafa sannað
sig með tímanum, hlotið þá
viðurkenningu sem þeim
kannski bar í upphafi. Með
fjölgun sjónvarpsrása, til-
komu sérstakra kvik-
myndarása, gervihnattadiska,
ört vaxandi myndbandamark-
aðar og mörgu fleiru eru
þessar myndir sífellt að koma
aftur fyrir sjónir manns og
margar þeirra eru kærkomn-
ar.
Góðar
á dulmagnaðan hátt um mann-
inn í hinni leyndardómsfullu,
áströlsku náttúru og gerði það
á jafn seiðandi hátt hér og í
„Picknic at Hanging Rock“.
„Force of Evil“ eftir Abra-
ham Polonski frá 1948, „The
Haunting“ eftir Robert Wise
frá 1963 (Jan De Bont hefur
endurgert hana fyrir sumar-
hasarinn í ár) og „Lonly Are
the Brave" eftir David Miller
frá 1962 eru nefndar og einnig
sú fína mynd Roberts Altmans
„The Long Goodbye“ frá 1973.
Altman flutti sögutíma bókar
Raymond Chandlers til átt-
unda áratugarins og setti
Elliott Gould í Marlowe-hlut-
verkið. Myndin er kannski
ekki fyrir alla Chandler-aðdá-
endur en hún er fyrir alla að-
dáendur Altmans.
Listinn
Nýlega gerði bandaríska
kvikmyndatímaritið Premiere
úttekt á sumum þeirra mynda
sem það telur að hafi ekki
notið sannmælis á þeim tíma
gleymdar
myndir
sem þær voru gerðar eða farið
^fyrir ofan garð og neðan en
eiga skilið að þeim sé veitt at-
hygli þegar tækifæri gefst og
myndu sóma sér í hópi bestu
mynda hvenær sem er. Sumu
á þessum lista getur maður
verið sammála og öðru ekki
eins og gengur en að mörgu
leyti er hann ágætis leiðarvís-
ir fyrir fólk sem vill annað-
hvort rifja upp gamlar og góð-
ar myndir, missti kannski af
þeim á sínum tíma eða hefur
fengið nóg af öllu nýmetinu
sem dembist yfir það og vill
tilbreytingu. Traustar, gamlar
myndir eru nákvæmlega með-
alið við því.
■v Ein fyrsta myndin sem
nefnd er á listanum og mjög
er hægt að taka undir að sé
allt að því meistaraverk heitir
ýmist „The Big Carnival“ eða
ltAce in the Hole“ og er frá
1951. Leikstjóri er Billy Wild-
er en í myndinni fer Kirk
Douglas með hlutverk blaða-
manns sem kemur að
námaslysi og notfærir sér
blygðunarlaust harmleikinn í
fréttaskyni. Douglas var
kannski aldrei betri en sem
fréttamaðurinn ömurlegi og
Vvörumerki leikstjórans, hin
hrímgaða kaldhæðni, er enn
jafn sterk og fyrir næstum
hálfri öld.
John Carpenter var í essinu
sínu sem hryllingsmyndaleik-
stjóra á árunum fyrir og eftir
1980 en svo er eins og hann
hafi gersamlega tapað hæfi-
^leikanum til þess að hræða.
Fyrsta myndin hans,“Assault
Gamlar kvikmyndir eru sífellt að
skjóta upp kollinum á sjónvarps-
stöðvunum en misjafnlega merkileg-
ar, að sögn Arnaldar Indriðasonar.
Hann skoðaði lista yfir merkar myndir
sem ekki eru taldar hafa notið verð-
skuldaðrar athygli á sínum tíma.
on Precinct 13“ var ein af hans
bestu. Hann gerði hana árið
1976 og stal henni að ein-
hverju leyti frá Howard
Hawks („Rio Bravo“) en hún
sagði útúrdúralaust frá sak-
lausu fólki sem finnur hæli á
lögreglustöð undan morð-
ingjalýð. Spenna og hasar
blandast hér saman í hroll-
vekjandi kokkteil.
Ashby, Weir
og Altman
Á listanum eru einnig
myndirnar“The Beguled“ frá
1971 eftir Don Siegel með
Clint Eastwood í aðalhlut-
verki, „After Hours“ eftir
Martin Scorsese frá 1985,
„Blue Collar“ eftir Paul
Schrader frá 1978 og „Cutt-
er’s Way“ eftir Ivan Passer
frá 1981, en varla er hægt að
taka undir að þær eigi allar
skilið afreksmerki kvik-
myndaiðnaðarins. Miklu
fremur „Excalibur" eftir
breska leikstjórann John
Boorman frá 1981, sem þarna
er nefnd einnig, og byggist á
þjóðsögunni um Artúr kon-
ung. Yndið sem Boorman hef-
ur af þjóðsögunni um riddara
hringþorðsins sýnir sig ber-
lega og það er sannur ævin-
týrabragur yfir henni sem
síðari tíma riddaramyndir
eins og „First Knights" með
Richard Gere hefur síður en
svo tekist að fanga.
Vegur „The Last Detail"
eftir Hal Áshby frá 1973 hef-
ur farið mjög vaxandi á þeim
áratugum sem liðnir eru frá
því hún var gerð og hún telst
nú til betri mynda áttunda ára-
tugarins. Hún er með Jack
Nicholson í aðalhlutverki og
segir af því þegar hann og Otis
Young fylgja þriðja hermann-
inum, Randy Quaid, í fangelsi
þar sem hann á að dúsa fyrir
minniháttar brot. Eins og í
„Easy Rider“ og Gaukshreiðr-
inu er Nicholson hér í essinu
sínu sem uppreisnarseggurinn
er gefur kerfinu langt nef og
óhlýðnast skipunum til þess að
gefa einfeldningnum Quaid
færi á að sletta úr klaufunum.
Að sönnu óborgarleg mynd.
„The Last Wave“ eftir Peter
Weir frá árinu 1977 er það
ekkert síður. Weir var fremsta
stjarna áströlsku nýbylgunnar
og hafði sérstakt lag á að fjalla