Morgunblaðið - 06.10.1999, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
*
MIÐVIKUDAGUR 6. OKTÓBER 1999 B 7
RANNSÓKNIR
Ata við Island
Langtímabreytingar á átumagni að vorlagi
á Selvogsbankasniði og Siglunessniði
Súlurnar sýna meðaltöl allra stöðva á sniðinu. Staðalskekkja er sýnd með lóðréttum strikum.
Einnig er sýndur reiknaður ferill (7 ára keðjumeðaltöl) sem jafnar miklar óreglur einstakra ára.
Selvogssnið
'95 '98
FYRIR nokkru var til umfjöllunar í
Verinu frétt sem birst hafði í norska
blaðinu Aftenposten um að mun
minna væri nú af
rauðátu í Norður-
Atlantshafi en fyr-
ir 35 árum. I þessu
samhengi ætti að
vera áhugavert
fyrir lesendur
Versins að fræðast
lítillega um hver
hafi verið þróun
átustofna við Is-
land á seinustu
áratugum.
Rannsóknir Ha-
frannsóknastofn-
unarinnar á út-
breiðslu átu við
landið eru liður í
langtímavöktun
sjávar, umhverfis
og lífríkis á Islandsmiðum, og eru
þær mikilvægar til að auka skilning
á tengslum umhverfis, piöntu- og
dýrasvifs, og fiskistofnanna við land-
ið. I því augnamiði að iylgjast með
breytingum ár frá ári hafa verið
gerðar árlegar athuganir á átumagni
umhverfis landið í meira en 30 ár.
Rannsóknirnar tengdust upphaflega
síldarleit út af Norðurlandi og ná
gögnin þaðan því lengst aftur í tím-
ann, en frá árinu 1971 hefur áturann-
sóknum verið sinnt allt í kringum
land í vorleiðöngrum.
Til þess að hafa gögnin sambæri-
leg hefur í þessum rannsóknum ver-
Rauðáta, segja þeir
Olafur S Astþórsson
og Astþór Gíslason,
gegnir lykilhlutverki í
fæðukeðju sjávar.
ið Ieitast við að gera athuganir á
sama tíma ár hvert (maí-júní). Sveifl-
ur í átumagni að vorlagi segja að ein-
hverju leyti til um mismunandi
heildarframleiðslu átu yfir sumarið,
þótt að hluta megi einnig skýra þær
með því að sá tími sem vorvöxtur át-
unnar hefjist sé breytilegur. Bæði
vorvöxtur og heildarframleiðsla
dýi'asvifsins eru talin ráðast m.a. af
umhverfisskilyrðum og fæðufram-
boði.
Rauðátan er langalgengasta svif-
dýrið í sjónum við landið og oftast er
hún um 60-80% allra svifdýra. Rauð-
áta gegnir lykilhlutverki fæðukeðju
sjávar þar sem hún er aðalfæða lirfa
og seiða nær allra nytjafiska og
einnig uppsjávai’fiska eins og síldar
og loðnu síðar á lífsskeiðinu. Mæl-
ingar á heildarmagni átu í sjónum
endurspegla því að verulegu leyti
magn rauðátu.
Langtímabreytingar
Langtímabreytingar á átumagni á
Selvogsbanka- og Siglunessniði eru
sýndar á meðfylgjandi töflu. Gildin
sem sýnd eru á myndinni eru meðal-
talsgildi fyrir allar stöðvar á viðkom-
andi sniðum.
A Siglunessniði var átumagnið í
hámarki þegar rannsóknirnar hófust
í upphafi sjöunda áratugarins, en
síðan hafa skipst á hæðir og lægðir
með 7-10 ára millibili. Síðasta átuhá-
mark á Siglunessniði var um 1994,
en síðan hefur áta heldur farið
minnkandi á sniðinu.
A Selvogsbanka var átumergð í
hámarki í byrjun áttunda áratugar-
ins, en fór svo lækkapdi og komst í
lágmark í lok hans. Atan náði aftur
hámarki um miðjan níunda áratug-
inn, en síðan minnkaði magnið aftur
þar til í lok níunda áratugarins að
það byrjaði aftur að aukast og náði
hámarki kringum 1994-95. Síðan hef-
ur átumagnið á Selvogsbanka farið
minnkandi. Á milli hámarksgilda á
Selvogsbankasniði hafa liðið um 10-
11 ár.
Ef átuhámarkið um 1977 á Siglu-
nessniði er undanskilið má segja að
árlegar sveiflur í átumagninu fyrir
sunnan og norðan séu nokkurn veg-
inn í takt.
Tengsl átustofna í
Norður-Atlantshafi
Sveiflur í átumagni við Island eru
að nokkru leyti í samræmi við lang-
tímasveiflur sem komið hafa fram í
átumælingum með svokölluðum átu-
vísum á mun stærra svæði norðan-
verðu Atlantshafi. Hins vegar hefur
ekki orðið vart hér við land þeirrar
stöðugu minnkunar sem komið hefur
fram í átuvísagögnunum. Þetta
bendir til þess að breytileikinn í átu-
magni stjórnist að verulegu leyti af
hnattrænum veðurfarsþáttum sem
hafa áhrif á víðáttumiklu svæði, en
jafnframt að hin einstöku vistkerfi
bregðist við þeim með ólíkum hætti
og ekki í takt. A næstu árum er m.a.
stefnt að því að kanna frekar tengsl
átustofna í ólíkum vistkerfum Norð-
ur-Atlantshafs.
Höfundar starfa á
Hafrannsóknastofnuninni.
Ólafur S.
Ástþórsson
ATVIIVIIM A
^ón x^/lsbj ötnsson h$.
• Sigurnaglalína — ábót — beita •
Sími 551 1747.
Ráðningarþjónusta sjávarútvegsins
Menn strax!
Sérhæfð ráðningarþjónusta fyrir sjávarútveginn.
Útvegum gott starfsfólk til sjós og lands.
Símar 562 3518 og 898 3518 (Friðjón).
A Ð F O N G
AÐFÖNG leita að góðum
lagermönnum til starfa strax
Vegna aukinna umsvifa óska AÐFÖNG eftir að ráða starfsmenn í almenn
lagerstörf á dag- og næturvaktir. Um er að ræða störf við móttöku, frágang
og tiltekt á vörum í stærsta matvörulager landsins, sem er í glæsilegu nýju
húsnæði að Skútuvogi 7. Mjög góð vinnuaðstaða er á staðnum, svo og góð
starfsmannaaðstaða og mötuneyti.
Leitað er að kraftmiklum og áreiðanlegum einstaklingum sem eru eldri en 25
ára og vilja framtíðarstarf hjá traustu og framsæknu fyrirtæki. Góð laun í
boði fyrir dugmikla starfsmenn.
Nánari upplýsingar veitir Kristján Högnason rekstrarstjóri
í síma 530-5631 eða 863-0765 næstu daga.

Aðföng er innkaupa- og dreifingarfyrirtæki á
sviði matvöru og sérvöru, hið langstærsta
sinnar tegundar á íslandi. Aðföng eru í eigu
Baugs hf., sem á og rekur verslanakeðjurnar
Hagkaup, Bónus, Nýkaup, 10-11 og Hraðkaup.
»fcéfc-.........-.‘íS£______________________________
Umsóknum skal skilað fyrir
13.október til starfsmanna-
þjónustu Baugs hf.,Skútuvogi
7, 104 Reykjavík.
TIL 5ÖLU
Til sölu
1. Frigoskandia Compact laus-
frystir.
2. Marel flokkari 2x12 flokkar árg.
1998.
3. Baader 440.
4. Baader 189.
5. Baader 187.
6. Baader 697.
7. Frystitæki sambyggt, ónotað.
Upplýsingar hjá:
FishMac ehf.,
sími 511 4870, fax 511 4871,
gsm 899 1980.
Fiskvinnsluvélar
Til sölu Baader 188flökunarvél ásamt Baader
413 hausara. Hentar vel fyrir harðfiskverkun.
Upplýsingar gefur Steinar Guðmundsson,
símar 551 1777 og 893 1802.
Álftafell ehf.,
Álftafell ehf.,
Fiskislóð 82,
101 Reykjavík.
_____KVÓTI____
KVÖTABANKINN
Vantar aflahiutdeild í þorski.
Þorskaflahámark til sölu.
Sími 565 6412, fax 565 6372, Jón Karlsson.
ÝMISLEGT
Óskum eftir bát
í föst viðskipti, línu- eða handfærabát.
Höfum til sölu flökunarvél
Baader V-189.
Upplýsingar gefur Kristjón í símum 555 1862
og 897 7216.