Alþýðublaðið - 13.08.1934, Blaðsíða 3

MÁNUDAGINN 13. ágúst 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
Ú TGFANDl:
ALÞÝÐUFLOKK J.RINN
RITSTJORI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Simar:
1900: Afgreiðsla, auglýsingar.
1501: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
15*02: Ritstjóri.
1003; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
45)05: Prentsmiðjan
Ritstjórinn e til viðtals kl. 6 — 7.
Varalogrelgan Iðgö
niðnr.
áanikva mt má'.iefnasamningi Al-
þýðuíliokksins og Framsóknar-
Ifliakksiws hiefir vaha;lög!rieglán nú
verið lögð niðúr.
Þetta fyríirtiæki íhaldsins, var
sem tounnugt ier, stofnað seint á
átiiniu 1932. Kostnaðnrinm, sem af
því hofir hlotist, er 45 9748,50 kr.
eða því sem nær hálf miljón
króna.
Því var haldið fram, af íhald-
inlu að iiauösyn bæri til að stofna
varalögreglu, til þess að verjast
lofbeldi kommúnista. Séhsitakiiega
var bent á atburðina 9. nóvemftar
1932.
Hver var orsök atburðaana
9. nóvember?
Það var á því he-rrans ári 1932,
að íislenzfcir v-erkamen:n s-áu í
fyrsita sdn-n alvárlega fmmajn í
h-inn ægilega óvin cávmiM&ijíiíd.
Skorturinn stóð við dyrnar og
hró-p litkamans var brctud! iog hvað
-getiur sioiltínn atvinnuleysin-gi a|fm-
að en kallað á brauð.
1274; Jaoo-p-on-e da Todi, ítalskan
munk af gnábræðraiiifnaði d. 1306;
og Scheffl-er, kaþólskan pr-est í
BrejsCau d, 1677- Þar hefi-r kaþótskan
ekkii ver,ið til fyrirstöðu! Vert er
að -geta þess, að faðir biskups
hefir þýtt flesta eða alla þessa
kaþó-lsku sálma. — Ég vil mæiast
til þess við Þ-orst-ein, ef hann
fer aftur að böglast við að svará,
að bann verði ögn sikynsamiegri í
rökum sínum -en hingað til. Veittíi
víst ekki af, að biskupinn og Þor-
steinin ríugluðu saman viti sínu, ef
þeir ætla sér að hrekja í makkrlu
aðlfiinlsiliur mínar um þeirra eigin
v'iinnubrögð, ritfalsanir -o. fl. Ef
þeir vilja ska-mma mig fyri'r að-
fiinsiur mínar, -er þieir geta ekki
hraikáð þær, þá er þeim þ-að guð-
veltoo-mið, og -er þá þess að vænta,
að andiiinin verði þieim hagkvæmari,
en þiegar þieir ájttu að vinna til
gagn-s oig biassiunar kristinni men|n
I----------------------------------
máli, en eins og mienn vita, er
engu orði Leirgerðar treystandi.
Það er t. d. líti-1 furða, þótt por-
steinn sé rogginn af s-álmaikveð4.
slkap sínum, því að h-onum er
eighað í registrinu -aldamótakvæðil
Hannesar Hafst-eins! Þetta er eitt
dæmi af huiradrað um hinn ótútt-
1-ega útgang Leirgerðar, sem eng-»
iinin — að undahteknum nlefndari
mönn'uinum — neinniir hýru auga
til.
Svar íhaldsins var ekld, við ger-
lum alt, sem, í lokfcar valdi- stend-
ur, til þess að leggja ykkur starf .
í hö-nd og björg á b-orð. Nei, svar-
ið var: Við geruim ekk-art, þetta
iagast ait af sjálf-u sér, eftir lö-g-i
málum hinnar frjálsu samkepni.
Þ-egar hiinar so-ltnlu gátu ek-ki
beð'ið eftir bjargráðum hinnar
frjálsu samk-epni, en héldu áfram
að biðja um braúð, gaf íhaldið
ibartejfil'ij í istað brauðs — varalög-
Iregjlu í istað -atvinnu. Það var svo
þæigilegt að hafa lið við hend-
inna, til að grípa inn í, þ-egaír
verkalýðs's-amtökin ætiuðu að
verða of sterk.
Það þarf atvinnu — ekki vara-
lögreglu. *
Alliir miunu óska þess, að at-
b'urðjrnir frá 9. nóvembier þurji)
aldriei að endurtaka sig. En til
þiess er að eins ein Mð, að ,hún
er sú, að nema burtu -orsök slíkra
atburða — atvinnuleysið. — Is-
lenzkir verkamiehn eru friðísamift',
ekkiert nema h-Ungur getur knúið
þá til ofbeldisvierka.
íhaldið varði nær hálfri miljóin
til varalögreglu. Hefði það sagt
9. nóvemher:
Við verjum hálfri miljón til a-t-
vin-niubóta I náinni framtíð og
byrjum -strax, hefði aldrei til ill-
iinda diregið.
Verkiefni núverandi rlkissljórnar
er iskipuilagn-ing atviímulifsins,
þan-n'ig, að hver starffús höin-d
fái- verk að vinna. Það er ráð-, sem
að hald-i kemur geg-n ofbeld-i
bommún'ista. S.
Starhemberg flýgur til Ítalíu.
RÓMABORG, 11. á;gúst. FB.
Starhemberg pijims flaug í dag
firá Vínarborg ti-1 Ostiaflu-gihafiiar
á Italítu og heimsótti þar austuij-
rfska drepgi, 200 talsins, ier þar
dvelja í tjáldbúðum. Því næist
fór hanin tiil fundar við MuSsiolíhi;
sem veitti h-onium móttöku í Fiem-
eyjahölMnni. (United Press.)
Sildarmatið.
Stutt svar til Henrys Hálfdán-
arsonar.
Það er ekki- ætlun mín að fara
að muunhög-gvast vi-ð h-erra Henry
H-áiifdánissioin um síldarimatið. Þó
get ég lökki algerl-ega gengið firam
hjá grein hans í 205. tbl. Alþýðu-
blaðsins, leimkum vegn-a eins at-
ri-ðis í grein, þessari, sem sýniir
hve maðurimn er herfi-l-ega il-la
að sér í þieám málum, sem h-ann
er ,að rita um.
Herra H. H. segiir í gúein sin-ni),
að bezta matið, senr fáist á síld-
iina, sé mat þeirra manna, semJ
kaupa hana og ei-ga að gera hana
að útgengilegri vöru. Hvað segir
reynslan? Milii 20—30 ár eru bæði
innlendir og útliendir sildar-kaup-;
endur -o-g saltendur búnjr að
kaup-a og verka síld hér á landi,
og mat þeirr-a á síldinnr er ekkií
o.rð;ið betra en það, að s. 1. sumár,
þegar H. H. segir að vöruvönd-
un þeirra h-afii gengið „byltingu"
næst, gerðú þieiír — samkv. j-átn-
ingu eins síldarsialtandans — 300
pús. krénci otrði í síld ónýtt vegna
þess að síldin var sk-emd, þiegar
húj|i var söltuð. Sendimaður sigl-
fifzkra útgerðarmanna, sem,
dvaidi í Þýzkalandi s. I. vetur
og kynti sér ásigkomulag síídar-
iinnar íslenzku, sem 'lá þar, hafðá
siömu sögu að segja. Hvílíkt á-
gætismat á sí'ldinmi!!
Ég er H. H. sérstáklega þakk-
látur fyrjir dæ-niið, sem han;n t-ekur
til að sanha það, hvað „gamla
síldannatið" hafá verið ófært, því
það sýnir sv-o átakanlega, hváð
þeSsi maðmr er óvamdur að sönln-
lu-narigögnum og ófyrirleititin í mál
flutnlingi, en dæml H. H. er á þá
lei-ð, að síldarsaUanidi hefir eitt
siinin rekið síildarmatsimanin af
brygigju, fyrir að síldarmatsmað
urinri neitaði að 1-áta sálta gam!(i
sdd úr skipd — með öðrum >o-rð-
um — hafi- tekdð ráðin af mats-
in,gu í landdinu. Annars er ástæðáin
augljós fyrir því, að ekkiert kvæði
Stefláns var tetoið í kv-erið: Hún
er ósmckkíur og, frckja biskups og
ís/|í iog óskykkirœlmi htgna nsfrrd'-
cirfnmmnm, því að mér dettur
hvi0irik|: í hug, að b-era Þorsteini á
brýn,, að hann sé ókunnugur
ljóðum Stefáns, né hieldur þann ó-
smekk, að hann telji ekki mörg
þ-eirra sóm-a sér betur í siálma-
bók vo-rri', en, hið flatrímaða hor-
tlittasamsull Jón,s biisikups og fleirij
höfun-da, sem nú á að vera full-
igo-tt í þiá trúuðu, rétt ein.s og pao
sé nmibfiijnlegt dbaleinkenni trú-
aois m,amis, ad han<n gwý lcegrl
/crö/juj allmr mmn&rtgar. en, adn-
ir, og, i hanci sé kastandi öll,u ó-
féti. En svo- er að stoilja á Þ-orv
stfeini, að sálmabókin sé að eiims
gerð fyrir sérstaka-n fl-okk manina,
sem greinist fr-á öðru'm mönnutmj
sölkum pólitískra stooðana eða þá
sö-kum alh'liða vanmenningar. Ég
tel víst, að all'ir v-el vitibornii{.'
miann, hvaða stjórnm-ála- eða trú-
arstooðun, sem þ-eir h-afa, fordæmi-
ritfalspnir -og hinn hnieyks'lanlegáj
leirbu'rð í kveriinu, sem hvort;-
tveggja er ekki að eins kristn-i
inni til háðungar -o-g njðurdreps,
heldur ei-nnig allri menning v-orri,
því að ef það er látið viðgangast,
að toirkjan, sem er ríkisstofnun,
voigi sér að níð-ast á listaverkum
á heámskuliegasta o-g bfræf-nasta
h-átt, hver þ-orii-r þá að ábyrgjast,
að tetoið verði fyrir kv-erkarnar
á næstu afgiöpunum, sem kunn-a
að finna upp á því að gefa út,
á ríitoisins toostnað, stórk-ostle.ga
afbö-kuð hin b-eztu ritverk v-o-rra
beztu höfUnda? Því verður að
fyl-gja þiess-u máli- fram, m-eð festu
o-g á r-éttum vettvangi, svo að
sams too-n-ar hneyksl-i k-omi ekki
fyri-r aftur á meðan vér getum
talist menningarþjóð.
L-oks álít ég v-eit að geta þess,
að sína Fri-ðrik Friðxijkssion, er
var fimti maður í sálmabókar-i
nefndinni, mim hafa hœt't ab
,stair\fdi í hm\u\l, pegar, hann sá, til
lwejf\ar. forsmánar petta vcrk
shefndL
Um þessa ónnerkilegu bók er
nú orði'ð alllangt m-ál, o,g þó fer,
fjarri því, að öllum ágölium henn-
ar haí-ii verið lýst. Afdrif bennar
eru nú öllum fyrirsjáanleg, nema
ef v-era skyldi mefndarmön-num
sjálfuim. Þei-r. ha'fa í gikksskap sín-
um hundsað aðvö-run mi'na um að
eyða sjálfiir tafarlaust upplagi
kverpjesains, en það eitt er vist,
ad hanín verbn'r aklrei nofud.ur vil\
g:td\(jpjómistnr í kp\kjum landsins
o-g að biiskupinn -og allir mefindar-i
menn vierða eilijflega íkliæddir
skömmiinni fyrir þ-etta gæfulá|tla
ómienimingarverk sitt; -og nnunu all-
ir óska þeim, úr því sem too-mið
er, maklegra máiaigjálda.
mamninum — og sjómenniirnifr
hefðu hliegið að. Það vill' svo
heppilega til, að ég þékki þetta
dæmi, því að það k-om fyrir með-
an ég var y íirsil d armatsmaðu,r við
Eyjafjörð. SÍIdin, sem um var
að ræða, var óhæf til söltunar —
var oif gömul. Þetta sá slldar-
matsmaðurinn og meitaði því að
taka m-óti. henni. Skipverjar urðu
„‘hamistola af reiði“, segir H. H.
og tolöguðu fyri-r saltandanum. —
Hann, sem var maður skapbráðari
en hváð, hanln var gætinn og ó-
vandur -að siíld, brást vondur vi-ð
o|g hagaði sér ósæmilega gagn-<
varf matsmanninum, s-em þá gekk
burt af bryggjunni — -og þá
hló-gu sjómennimir, siegir H. H.
„Sá hlær .bezt, sem síðast hlær,“
og þessi- saga er mitolu lenigrit,
þó H. H. hírði ekkl um að halda
henini ájfram. Síldarsöltunín fór
svo, -að ekki v-oru sailtaðar nema
örfáar tunnur af fleiri hundruöum
sem í s'kipinu voru. Hvers vegna?
Af pvj aa síldm var ósaltandl
Og þessar fáu tunnur lágu svo
á síldarstöðiinui, síldarsáltandan'-
um tiil verðugrar uanvirðu og
öllliun tii' ásteytingar, siem ofan í
þær sk-oðUðu. Enginn vildi kaupa
þær. Og ein-n af útlendu sildar-
kaupen-dunum, sem sá þessa síld
og fófek að vita um hvernig hún
var til k-o-min, lét þau orð falla,
«0( fgrio petta, tilkeki vœri; réti
aði \e,rj\endíi) síkkrrkaup>endur hefou
samtök \um, ao, kaupa atdpei, frpm-
ar síld af\ pessum salfanda, Og
þau urð'u afdrif síldar þessarar,
að eigandinn fékk loks leyfi tii
að flytja hana út s\ém seC;u\nd,ct
Si\ldt log pranigiaði henni út í ieiíri-
'h.vern hoil'umánjgara í Kaupmialnniai-
höfn fyrir lítið v-erð. H. H. segiT
þen-nan mann hafa verið „miéð
frem-stu- saltendum niorðan lan-ds."
Han,n ætti að spyrja erlendu síld
arikiaupiendurna um þietta. Hjá
þeim var hanin ætíð lœgsbup, á
blað’i. Því get ég bætt u-ið, að
þau tvö sumur, sem áðurniefnd-
ur síldarmatsmaður var á þiessiarj,
stöð, hafði- síid-arsaltan-dinn hœsta
sáild, af\ pví síiddrmatsfnadluvtjrrn
vaj', sépsbakléga samvizkmdmur j
starji og hafdi gód\a pekkpigu á
síkl.
Svo-na er nú þessi- saga öll og
r\ét{t, og gat H. H. vi-ss'ulega ekki
toomiið niður á óhagkvæm-ari stað,
síinium málstað t:-l stuðni.ngs.
Lygum Oig álasi H. H. á fyrv.
matsmienn ætla ég ekikii að svara
hér. Hann getur þar ekki- staðið
við neitt sem hann s-egir. Enda
sijálfsagt ekki ætlað sér að gtera
það, þeigar hann reit umrædd -orð.
En fáfræðii' hans'og glannaskapur
í dómu-m; kemst þá fyrst á hájsti'g
í þessari: setningu: i
„—- sjfd^ sem komjn er á annan
sólajftifu&„ gstur í sumim tbjfcU-
wn Uieiíj|ð| betri en síld, sejn, er, adj
ieji|imoMjiijiiyi tíma, göm\ul“ —,
(Auðtoant af mér). Það fer alt
eftir mieðferðinini, sem sí'ldin h-efir
fengið" —
Hv-ers konar mieðferð er það
á „nokikurra tíma“ sild'inni, s-em
H. H. á við er ekki -gott að gizka
á, en sliæm jpá hún vera suo
hún verði oerri en sú síld, s,em
óhœf m til söltgnar, undir ölum
krjngYmMœbum, því það er öll
sí'ld, „sem k-omin er á annan sól-
arjhrilng“, hv-ersu uel sem mieð
hana er farið. Sýnist fájfræði H.
H. vera lítil takm-örk sett, er hann
slær slíjtou sem þessu fram. Ektoi
v-egna H. H., því ég hefi- enga
trú á að honum sé viðbjargandi
í þessiu rnáli, heldur þeirrá, s-em
kynnm að taka orð han-s trúanleg,
Skal það tekið fram, þ-e-ssu atriöi
til sikýriingar, að síld, sem orðih
er 12 tima gömiul eða éldri, blæð-
i,st -ekki og t-ekur ekki salti, sv-o
hún verjist skemdum. Hún aerður
svört við dálki'rin og súrnar efti'r
tMtöIulega sk-amman tíma. Sv-oua
var þ,að mieð Sval barð,s!eyrarsíl d -
iina ifrægu, sem H. H. ætti að vera
áriæigja -að siem oftast væri minst
á.
Um „grænu“ síldina deáli ég
ekki, Iviði H. H. Bjarni Sæmundsi-
son lýsir ldtbrigðum tífandi síld-
iar i sjó. Ég ræði- um lit hennair
dauðii-ar í skipi eða á landi. Læt
ég svo almenning dæriia á m-ilU
otokar, sem hefi-r kynst hvoru:’-)
tveggja.
Herra Henry Hálfdánarson end-
ar igreiin sína með því að segja
að ým'slar lei-ðir liggli að því að
g-era sijldin-a að góðri vöru —
„ie;n en|giin þeirra aftur á bak?“
Þ-ctta ier, viturlega sagt o-g styðzt
við óhriökjandi reynslu undanfar-
andi ára. Með niðrirrieliingu síldar-
matsins var stigið stórt spor aftur
á bak. Verkun sfdaririniar hefir
lika hundhiakað síðan, og ko-mst
lcngst niiður s. 1. sumar, þiegarj
mikill hiuti sildarframileiðslunnar
var igerður ónýtur, ein's o-g fyr
sagiir. Þiess vegna oil ég láta taka
upp lopinbera matið aftur, enda
verður það- gert á næsta þiin-gi.
Halidór Frictjónsson.
KaiplS dlpýðnblaðið
• SORÉN •
Framtiðar-Peiinaneiithárliðan,
Model 1934.
Enginn rafmagnsstraumur.
S O R É N Permanent-liðar allt hár (Iitað).
SORÉ N Permanent-hárliðun er sérstaklega þægileg
taugaveikluðu fólki, er ekki polir rafmagns-
straum.
Með S O R É N getum við tekið að okkur
Permanenthárliðun úti í bæ.
Hárgreiðsliistofan PERLA,
Bergstaðastræti 1. Sími 3895.