Morgunblaðið - 31.05.2000, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 31. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ

versLaou
á vísíjs
íi
BunDinn
an auan
HesTaterair
os griu
■
vísir.is
LISTIR
Whitney Museum of American Art
Innsetning Söruh Sze í glugga Whitney-safnsins.
Whitney tví-
ærinffur víkk-
ar sjónmálið
Myndlistatvíæringur Whitney-safnsins í
New York stendur nú yfír, ári seinna en
ella. Þetta er í fyrsta sinn sem utanaðkom-
andi sýningarstjórar eru fengnir til verks-
ins og aldrei hefur kynjahlutfall í hópi sýn-
enda verið svo jafnt. Hulda Stefánsdóttir
segir frá tvíæringnum sem reyndi að verða
umdeildur og ögrandi en ákvað svo að vera
léttur og leikandi.
Morgunblaðið. New York.
EITT má vera ljóst og það er að úr-
eltar þjóðemisskilgreiningar hafa
endanlega runnið sitt skeið á enda
þe'gar safn sem kennir sig við banda-
ríska myndlist og hafði það lengi fyr-
ir reglu að bjóða einungis bomum og
bamfæddum bandaríkjamönnum til
þátttöku teflir nú fram verkum 97
listamanna frá 21 landi. Allir eiga
listamennirnir það þó að sjálfsögðu
sameiginlegt að hafa búið og starfað
að list sinni í Bandaríkjunum til
lengri eða skemmri tíma.
Er það ennfremur til marks um
menningarpólitíska réttlætiskennd
nýja safnstjórins, Maxwell L.
Anderson, að hann réði til sín 6
sýningarstjóra að tvíæringnum sem
komu hvaðanæva að í Bandaríkjun-
um, frá söfnum og listaháskólum allt
frá Boston, um Chicago og Texas til
San Diego í Kaliforníu á vestur-
ströndinni. Sexmenningarnir völdu
síðan listamenn alls staðar að af
landinu, á öllum aldri og í nánast
jöfnum hlutföllum kynja. Aðferð sem
ekki hefur áður verið beitt í söfnum
myndlistarstórborgarinnar, og er
hrósverð í sjálfu sér. Allan undirbún-
ing þurfti að vinna með miklum hraði
eftir uppnám innan safnsins sem
varð eftir að Anderson kom til starfa
á síðasta ári. Umskipti þau gengu
ekki erfíðleikalaust fyrir sig og
skipulagning tvíæringsins, sem hefði
með réttu átt að halda á síðasta ári,
var unnin fyrir gýg þegar yfirsýn-
ingarstjóri samtímamyndlistar
Whitney-safnsins gekk út og skellti
á eftir sér.
Samkeppni um nýjustu
nýju straumana
Tæpum mánuði fyrir opnun tvíær-
ingsins spiluðu Nútímalistasafnið,
MoMA, og listamiðstöðin P.S. 1 fram
sínu fyrsta samstarfsverkefni, stórri
samsýningu á verkum lítt eða
óþekktra ungra listamanna sem
starfa í New York borg. Á sýning-
unni, Greater New York, sem er ný-
lokið, voru verk yfir 140 ungra lista-
manna í þéttskipuðum sölum
gamallar skólabyggingar í Long Is-
land City í Queens. Sýningarstjór-
arnir þar voru ekki 6 heldur 15 tals-
ins og virðist það hafa gefið
heildstæðari og sannari mynd en
tvíæringurinn af því sem nú ber
hæst. Hefur umfjöllun um tvíæring-
inn verið lituð samanburði við „hina“
stóru samtímalistasýninguna í borg-
inni og óhætt að segja að slegið hafi
af ferskleikablæ nýlistar Whitney-
safnsins.
Whitney Museum of American Art
Hurðum skellt smekklega í Bim Bam eftir Döru Friedman.
Whitney Museum of American Art
Sönn ljóska heima hjá sér eftir Lisu Yuskavage.
Tilraun til að hneyksla
Eins og nærri má geta er Whitney
- tvíæringurinn ein af þessum sýn-
ingum sem fólk elskar að hata. Og
hatar að elska. Þetta kann safnið að
notfæra sér og tilraun var gerð til
þess að hamra heitt járn ögrandi
lista eftir „Sensation" sýninguna
bresku í listasafninu í Brooklyn sl.
haust.Viku fyrir opnun sýningarinn-
ar spurðust út fregnir af pólítísku
ádeiluverki hugmyndalistamannsins
Hans Haacke, verkinu „Sanitation“.
I litlu dimmu hliðarherbergi á bak
við svart tjald má líta tilvitnanir í
borgarstjórann Giuliani og aðra og
öfgafyllri hægrimenn, þá Pat
Buchanan og Pat Robertson. Letur-
gerðin er sú sama og Hitler kaus á
sín áróðursplögg. Fyrir framan
vegginn standa svartar ruslafötur,
ýmist hálf- eða galopnar, og þaðan
berst dynjandi fótatak marserandi
hermanna. Vart þarf að taka fram að
herbergisins er vel gætt af vökulum
augum öryggisvarða. Fæstir hafa þó
kippt sér upp við þessa gagnrýni
listamannsins. Gerðist það þó að
einn stjórnarmeðlimm- safnsins, frú
Marylou Whitney, sá sig tilneydda
til að segja sig úr stjórn safnsins.
Listgagnrýnendur hafa hins vegar
sneitt hjá því að ræða verkið í um;
fjöllunum sínum um sýninguna. í
leiðara The New York Times segir
um verkið að það sé of einfeldings-
legt í pólítískri gagnrýni sinni til að
hitta í mark. Tími sé kominn á frum-
legri efnistök en ögrunina eina sam-
an. „Þegar hneyksluninni sleppir
tekur leikurinn við og þá verða göm-
ul bannorð, hvort sem þau eru kyn-
ferðisleg, pólitísk eða of hefðbundin,
gömul eða ný, einungis sem kald-
hæðnar glósur".
Innsetning Söruh Sze er af mörg-
um talið eitt best heppnaða verkið á
sýningunni. Óreiðukenndan strúkt-
úr sinn reisir hún sem auga fellibyls
sem brýst upp frá einu helsta ein-
kenni þunglamalegrar safnbygging-
arinnar, glugganum stóra á 4. hæð
safnsins.
Gluggans vísar hún til í titli verks-
ins, Strange Attractor, sem þess sem
laðar til sín það sérkennilega. Inn-
setningum hennar hefur verið lýst
sem þessu ósýnilega dóti sem verður
eftir í hornum og afkimum íbúðar-
innar þegar fólk flytur. Búflutningar
eru samlíking sem listamaðurinn
notar sjálf og segir að þegar hún
komi á nýjan stað til að setja upp
verk þá flytji hún inn í tiltekið rými
rétt eins og hún væri að flytja inn á
nýtt heimili. Eyrnapinnum, plast-
röri, fjöðrum, spegilbroti, litlum
pottaplöntum, glerkrukkum, plast-
filmu og umbúðum hvers konar er
raðað saman í duttlungafullan mek-
anisma sem fetar um rýmið. Stöku
hlutir bifast í vindi frá litlum plast-
viftum, en aðrir standa í stað. Ein-
hvern veginn tekst henni að sann-
færa mann um að þetta séu hin einu
réttu not fyrir þessa nauðaómerki-
legu hluti. Áð þetta sé þeirra líf.
Tilraunir með form
kvikra mynda
Listamenn alnetsins eru með á
tvíæringnum í fyrsta sinn. Þá eru
sérstakir sýningartímar fyrir lengri
kvikmyndaverk sem valin voru til
þátttöku. Myndbandsinnsetningar
og hvers kyns myndbands- og kvik-
myndaverk eru það sem stendur upp