Morgunblaðið - 21.06.2000, Síða 4

4 E MIÐVIKUDAGUR 21. JÚNÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
netið
Associated Press
Bréskinugsjona-
maöunnnTim
Berners i oo skrifaói
fyrsta vafrann og íann
rnoð |)ví upp vefinn,
sem er mesta Scydtr ÍIU skiptabvÆiM !)|r ■
seinni tímaÆHbriléT. 4 ; 1 r 11 -
jjj
/ 1 §pP|Í
Tim Berners-Lee var einn af fjölmörgum sem heillaðist afmöguleikum tölvunnar og bjó til vafra fyrir vefinn.
Hugsuður án
allrar gróðahyggju
erners-Lee haföi
ekki langt aö
sækja áhugann
fyrirtölvum því
foreldrar hans,
sem voru
stæröfræöing-
ar, áttu þátt í aö
hanna fyrstu almenningstölvuna:
Ferranti Mark I snemma á sjötta
áratugnum. Berners-Lee segirfrá
því í bók um hugmynd hans aö þró-
un vefsins, „Weavingthe Web“, að
eitt sinn á unglingsárum er hann
kom heim úr skóla hafi hann átt
oröastað við fööur sinn, sem var að
lesa bók um heilann og var aö leita
leiöa hvernigtölvurgætu skýrt sam-
bönd oröa eins og heilinn gerir.
Bemers-Lee segir að þeir hafi rætt
saman um stund en síðan hafi faöir
hans haldiö áfram við lestur bókar-
innaren Berners-Lee hefói haldiö
áfram aö hugsa um hve tölvurgætu
oröiö mikilvægar ef hægt yröi aö
forrita þær meó þeim hætti aö þær
gætu tengt saman ólíkar uppr-
lýsingar. Hann segir aö þessi hug-
mynd heföi ekki horfiö sér úr huga á
námsárum sínum í Oxford-
háskólanum en þaöan útskrifaöist
hann úreölisfræöi áriö 1976. Fjór-
um árum síóar, er hann starfaöi fýrir
CERN, sem er samevrópskur rann-
sóknarhópurí eölisfræöi, skrifaöi
hann í eigin frítfma vafra sem kall-
aöist Enquire, I Pascal-umhverfi í
Norsk Data-vél, en Enquire, sem
merkir aö grennslast eöa rannsaka,
átti eftir að leiöa hann frekar í átt aö
hugmyndinni um vefinn. Berners-
Lee hvarftímabundiðtil annarra
starfa í Bandarfkjunum en enginn
hirti um aö varöveita frumkóöann.
Forverar Bemers-Lee
á undan sinni samtíð
Berners-Lee segir aö hugmyndin
aö vefnum, sem er hluti af Netinu,
en á því er hægt aö ná f tölvupóst
ogforrit, hafi ekki komið eins og
þruma úr heiðskíru lofti heldur hafi
hún þróast hjá sér um langan tíma,
eða allt frá því að hann gekk um
rangala Oxford-háskóla. Hann
þekkti til hugmynda manna fyrr á
öldinni, eins og Doug Engelbart,
sem sýndi fram á nytsemi tölvu-
pósts og notaði frumstæða mús,
ogTed Nelsons, sem vakti á sjötta
áratugnum athygli á forritunarmáli
(hypertext) sem hann kallaði Xan-
adu-verkefniö og átti aö auövelda
aögengi aö upplýsingum, en báöir
þessir menn voru á undan sinni
samtíö enda tölvubyltingin enn ekki
hafið innreiö sína og hugmyndir
þeirra féllu svo gott sem í grýttan
jaröveg. Þá geröi bandaríski herinn
tilraunirmeö hernaöarnet, sem átti
að nota ef hættu bæri aö höndum
og allt fjarskiptakerfi lægi niöri, og
nokkrirtölvusérfræöingar, þeir Don-
ald Davis, Paul Barran, Vint Cerf og
Bob Kahn, tengdu tölvur saman og
bjuggu til nokkurs konar Net á átt-
unda áratugnum, en lengra komust
þeir ekki f hugmyndum sínum. Aörir
tóku vö þar sem frá var horfið og
ýmis þjónusta á Netinu, eins og viö
þekkjum þaö í dag, leit dagsins Ijós
í lok nfunda og upphafi tíunda ára-
tugarins. Má þar nefna Usenet og
Gopher, sem voru fremurfrumstæö
forrit til þess aö komast leiöar sinn-
ar um Netiö, miöaö viö þaö sem
þekkist í dag. Meö þróun vafra eins
ogTim Berners-Lee hannaói varð
notkun almennari og vinsælli en áö-
ur.
Nafnið að vefnum
þótti mislukkað
Berners, sem fékk vilyröi hjá
CERN til þess aö þróa veffonrit sitt
frekar áriö 1993, velti jafnframt fyrir
sér hvers vegna fólk gæti ekki sótt
upplýsingarfrá honum oggrennsl-
astlýrirum ákveöin mál meö ein-
földum hætti á einum staö; úrein-
um gagnabrunni. Þaö voru einkum
þrjú atriöi sem geröu þaö aö verk-
um að hann komst lengra en for-
verar hans; hann bjó til HTML-
sföulýsingamál, sem kóöarskjöl á
Netinu, HTTP, sem tengir skjöl sam-
an og setti upp www, sem er kerfi til
þess aö búatil heimilsföngfyrir
skjöl, en netþjónareiga aö geta
miólaö skjölum og upplýsingum á
milli notenda meö HTML-síöulýs-
ingamál, sem geturtengttexta og
myndir. Hann tókjafnframt þá
ákvöröun aö kalla sköpunarverkiö
sitt veraldarvefinn viö litlar undir-
tektir samstarfsfélaga sinna hjá
CERN, eins og Robert Cailliau, sem
átti þátt í aö þróa vefinn, en þeir
sögöu aö þaö tæki mun skemmri
tíma aö segja www en „Worid Wide
Web". Berners-Lee tók jafnframt þá
ákvöröun aö vefurinn yröi aögengi-
legur fyrir alla, byggöur á opnum
stöölum og fólk gæti þróaö hann
enn frekareins og raunin hefurorö-
ió.
Sagður einn af
hugsuðum 20. aldar
Fyrir uppgötvun sína var Bemers-
Lee valinn einn af 100 helstu hugs-
uðum 20. aldarinnaraftímaritinu
Time, en hún hefur ekki aflaö hon-
um neins umtalsverös auös, ekkert
frekaren uppgötvun Gutenbergs á
lausastöfum, sem erein helsta
uppgötvun í nútímaprentlist, geröi
hann aö ríkum einstaklingi. Aörir
hafa notiö góös af hugmynd Bem-
ers-Lee, en greint var frá því í Time
aö á sama tíma og hann ók um á
13 ára gömlum Volkswagen Rabbit
keyröi Marc Andressen, einn af
stofnendum Netscape Navigator,
sem framleiöir vafra, á nýjum
Mercedes Benz. Þrátt fyrir aö aörir
hafi notiö góðs af hugmynd hans
kveöst Bemers-Lee kæra sig koll-
óttan um auöæfi annarra á Vefnum.
Hann líturfýrstogfremstásigsem
vísindamann og segist ánægöur
meö hve hugmyndin hefur undiö
upp á sig og aö vefurinn sé meira
en upplýsinganáma, heldursé
sköpun þess ný leið hugsunar sem
feli í sér aukið frelsi og aukna vel-
sæld meöaljaröarbúa. Berners-Lee
er sagöur hreinræktaöur hugsjóna-
maður og er ánægður meö að Netiö
hafi fengið aö þróast án afskipta-
semi og telur að vegur þess muni
aukast enn frekar á komandi árum.
Hann segist sjá fýrir sér aö tölvur
eigi eftir aö geta lesiö saman þær
upplýsingar sem er aö finna á vefn-
um, sama á hvaða tungumáli þær
eru oggætu auöveldað notendum
aö finna tengingar og tilvísanir.
Berners-Lee, sem er45 ára,
tryggði sérekki einkarétt að kerfinu
sem hann hannaði heldurgaf þaö
opiötil þróunar. Hann vinnurí dag
við þróun Netsins og viö kennslu
hjá MIT-háskólanum (Massachus-
etts Institute of Technology) í
Cambridge í Massachusetts í
Bandaríkjunum.
www...
Ertu að fá'ann?
Áhugamenn um veiðiskap erfarið að klæja í
fingurna eftir snjóþungan vetur og streyma að
ám og vötnum til að fá þann stóra. Fyrir þá sem
hafa hug á aö.komastí stangaveiði er margt aö
finna á iNletinu. íslenskir vefir eru hafsjór af
fróðleik og segja nýjum veiðimönnum sem
lengra komnum frá því sem máli skiptir.
http://www.svfr.is
„Laxinn“er mættur segir á vefsíðu Stangaveiðifélags Reykjavíkur.
Síðan er þeim kostum gædd að hún heldur úti nýjum og stöðugum
upplýsingum tii handa stangaveiðimönnum, hvort sem þeir stunda
laxveiði eða silungsveiði. Einnig er að finna útdrátt úr fundargerð-
um stjórnar félagsins sem heldur fundi vikulega að ógleymdum
upplýsingum um útgáfumáf. Þá geta veiðimenn skoðað kort sem
sýnir upplýsingar um ár og verð á stöng.
http://www.veidi.is
Veiðivefurinn var opnaður árið 1997 og er nokkurs konar gagna-
banki fyrir veiðimenn yfir ár og vötn. Bjarni Þór Gylfason er vefstjóri
síðunnar en hann hefur viðað að sér taisverðum fróðleik um veiði-
skap. Ekkert kostar fyrir eigendur eða þá sem leigja ár að koma
upplýsingum eða myndum tíl síðunnar. Á síðunni eru einnig tölur
um lokaveiði í fyrra og árin á undan, veiðisögur og tengla á ísiensk-
ar sem erlendar veiðisíður, sem annað efni er tengist veiði. Þá má
nefna að þar er að finna spjallhorn fyrir veiðimenn.
http://www.ianga.is
Ingvi Hrafn Jónsson, sem er leigutaki Langár á Mýrum, hefur opnað
heimasíðu um ána, en þar er að finna ýmislegt fróðlegt, svo sem
veiðilýsingu á íslensku og ensku, en þar geta væntanlegir veiði-
menn skoðað hvar þeir telji vænlegustu svæðin til þess að landa
þeim stóra. Þá er að finna veiðiskýrslu yfir afla frá liðnu ári auk
mynda af svæðinu og gistirýminu. Vefsíðan er rúmlega mánaðar-
gömul en hefur fengið vel á annað hundrað heimsóknir þrátt fyrir að
hún hafi ekkl verið kynnt sérstaklega.