Morgunblaðið - 30.06.2000, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LIF
PÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000 E 7
Morgunblaðið/Ásdís
Björg Þórsdrittir
Slæm reynsla þroskar
ÉG er mjög sjaldan einmana. Mað-
ur er auðvitað ekki stöðugt með
einhverjum en ég er heppin, ég á
alltaf einhverja vini. Ef ég er búin
að vera mikið með vinum mínum
finnst mér gaman að slappa bara
af og lesa bók. Það hafa komið
tímabil þar sem ég rífst við vin-
konu mína en það lagast yfirleitt
fljótt.
í fyrra hættum við vinkona mín
reyndar að vera alveg jafngóðar
vinkonur og við höfðum verið.
Þetta byrjaði þannig að þegar ég
hringdi í hana þá var hún skyndi-
lega alltaf upptekin, en sagði samt
aldrei neitt beint. Að lokum fattaði
ég hvað var að gerast. Þetta var
mjög erfitt tímabil. Við vorum allt-
af fjórar saman en þegar þetta
gerðist vissu hinar tvær ekki alveg
hvað þær ættu að gera. Þetta var
svona spurning hvort maður hafði
einhvern eða ekki. Hvort þær
myndu þá vera með henni eða
mér. Svo fór ég í sumarfrí og þá
voru hinar tvær vinkonurnar að
koma að utan, en þær eru tvíbur-
ar. Það leið því nokkur tími þar til
ég ræddi þetta við þær eitthvað að
ráði. Ég held að þessi tími sem
leið þarna á milli hafi verið ágæt-
ur, maður gat þá hugsað um þetta
í ró og næði í staðinn fyrir að gera
einhverja vitleysu. Svona eftir á að
hyggja held ég að við höfum bara
verið allt of mikið saman.
Það var ekki skemmtilegt að
koma heim úr fríinu. Ég var
kannski ekkert útundan í skólan-
um en þetta var svolítið stirt. En
svo fórum við í skólaferðalag og
þar 'held ég að við, ég og þessi vin-
kona mín, höfum áttað okkur á því
að við vildum ekki vera óvinkonur.
A þessum tíma hugsaði ég mikið
um þetta en leið ekkert rosalega
illa því ég var viss um að það
myndi lagast af sjálfu sér. Við töl-
uðum allar fjórar saman vinkon-
urnar, tvær og þrjár í einu. Svo
talaði ég við aðra vini og við
mömmu og pabba, en mamma er
mjög góð vinkona mín. Hún hjálp-
aði mér með því að láta mig vita að
ég væri ekki alein. Þegar þetta
gerðist fannst mér eins og mér
hefði verið hafnað. En svo þróuð-
ust málin mjög eðlilega og í dag er-
um við ágætis vinkonur.
Mér finnst eftir á að ég hafi
þroskast við þetta. Alltaf þegar
maður lendir í einhverju þroskast
maður. Ef krakkar verða einmana
þá er langbest að tala við einhvern.
Ekki endilega til að fá einhver ráð
heldur til að létta á sér. Ef maður
hefur engan er hægt að tala við
Vinalínuna til dæmis. Ég sá hana
auglýsta í strætó og held að það
mætti alveg segja meira frá henni.
Steinþór Helgi Arnsteinsson
að kynnast fólki núna. Ég myndi
segja að það væri rosalega mikil-
vægt að vera fyndinn og skemmti-
legur, geta talað, koma vel fram við
aðra og hafa húmor. Ekki svona eins
og ég var, þegja og hanga fyrir
framan tölvuna eða eitthvað.
Aldurinn 12-14 ára er mesta töff-
araskeiðið. Þá eru aðaltöffararnir
saman í hóp og ekki séns fyrir lúð-
ana að komast inn í hann. Töffararn-
ir loka á og stríða öllum. En þegar
þú ert orðinn aðeins eldri opnast
þetta meira. Bæði opna hópar sig al-
mennt og nördarnir og aðrir sem
eru einir fara að hópa sig saman.
Um þetta leyti myndast margir hóp-
ar og þú getur tilheyrt fleiri en ein-
um. Til dæmis verið bæði í íþrótta-
hópnum og
tölvunörda-
hópnum.
Þegar ég einangraðist gerði ég
ekkert. Ég talaði aldrei um að ég
væri einmana við neinn. Ég var bara
með þetta inni í mér og hugsaði um
það fram og aftur. Mér fannst þetta
mjög leiðinlegt og langaði til að
breyta því en þorði því varla. Ég
held að margir séu einmana. Maður
sér marga sem maður vorkennir.
Svo eru líka sumir sem sýnast ekk-
ert vera einmana en eru meira ein-
mana en þú heldur, af því að þeir
eru aldir þannig upp að þeir þurfa á
því að halda að allir kunni vel við þá.
Ef maður sér einhvern sem maður
heldur að sé einmana reynir maður
alltaf að tala við hann. Maður reynir
alltaf að vera kammó og góður við
alla og þá á maður náttúrlega líka
inni hjá manneskjunni. Mér finnst
að ef fólk er einmana eigi það að
reyna að tala við aðra. Einhvern
sem þér líst vel á og finnst skemmti-
legur og prófa bara. Ef þú færð
höfnun er þetta kannski ekkert vin-
ur fyrir þig og þá er bara að leita
sér að öðrum sem er ef til vill líka
einmana og tala við hann. Þetta
gerðist mest af sjálfu sér hjá mér
en það kemur fyrir að ég hugsa:
„Best að tala við þennan, hann virð-
ist vera skemmtilegur.“
Svo skiptir útlit líka einhverju
máli eftir sjötta til sjöunda bekk, að-
allega föt og klipping. En ef það er
einhver sem klæðir sig ekki vel og
kemur svo allt í einu í flottum fötum,
þá koma allir og segja „nei, en flott
föt“. Ég dæmi ekki þannig en þetta
er í öðrum hópum. Ef einhver er
eitthvað skrítinn, gengur illa í skóla,
er lesblindur eða eitthvað öðruvísi
en aðrir, þá getur það skipt máli.
í DAG er ég félagslega sterkur en
fyrir um fimm árum var ég mjög ein-
mana. Eins og Jón Gnarr, þá var ég
„nörd“. Þetta byrjaði í sjötta bekk.
Þá voru bekkirnir orðnir svo stórir
að þremur bekkjum var skipt upp í
fjóra. Ég kom nýr inn í skólann í
fimmta bekk og hafði þá alltaf verið í
fótbolta en hætti. I fótboltanum var
lokuð klíka og maður kynntist ekki
mikið fólki utan hennar. Þarna í
sjötta bekk lærði ég rosalega mikið,
ég gerði eiginlega ekkert annað en
að læra.
Svo fóru hlutirnir að lagast, ég
kynntist öðrum strákum hægt og ró-
lega og í lok sjöunda bekkjar var
þetta orðið miklu betra. I áttunda
bekk fór ég að mæta í félagsmiðstöð-
ina og það hjálpaði mikið. Um sama
leyti breyttist kerfíð í skólanum
þannig að það var miklu meira val og
maður var ekki endilega með sömu
krökkunum í eðlisfræði og íslensku,
svo voru hægferðar- og hraðferðar-
hópar og svoleiðis. Þá kynntist ég
líka fleirum.
Það er ágætt að vera stundum
einn en ekki til lengdar ef maður
hefur ekkert að gera. Á kvöldin vill
maður fara út og vera með vinum
sínum. í sjöunda bekk fór ég oft einn
í bíó af því að ég nennti ekki að vera í
þessu böggi með á hvaða mynd ætti
að fara og svoleiðis. Núna finnst mér
ég verða að vera með einhverjum
öðrum.
Ég á góða vini núorðið svo dæmið
hefur snúist við frá því sem var. Það
sem ég held að skipti máli er að for-
eldrar leyfi krökkunum sínum að
fara meira út. Láti þá hreinlega fara
út í stað þess að hanga inni og læra.
Mamma hefur alltaf lagt áherslu á
íþróttir en líka á námið og ég held að
hún hafi kannski ofverndað mig. Ég
átti að vera kominn inn klukkan
hálftíu en þá voru hinir fyrst að
fara út, þannig að ég gat lítið verið
með þeim. Svo fór ég til afa á
daginn, hann á heima rétt hjá
og hjálpaði mér að læra og
svoleiðis. Ég mátti helst ekki
fara út fyrr en mamma kom
heim þegar ég var hjá hon-
um.
Ég er að hugsa um að
fara í Menntaskólann
við Hamrahlíð næsta
vetur. Þar er náttúr-
lega ekki bekkjakerfi en
ég á miklu auðveldara með
Það er lítið varið í að eiga GSM-
síma ef enginn hringir í mann.
Þó er verra ef eineltisskilaboð eru
send unglingum símleiðis eins
og dæmi eru um.
Ljúfur og góður við alla
Anna Rut Ágústsdóttir
Er ekkert mjög feimin
ÉG hef ekki mikla reynslu af að vera
einmana, bara ef ég hef rifist við vin-
konu mína. En aldrei nema í nokkra
daga í mesta lagi. Seinast þegar þetta
gerðist þá talaði ég við aðra vinkonu
mína og það var mjög gott. Ef ég yrði
einmana myndi ég fyrst tala við bestu
vinkonu mína og síðan kannski við
mömmu. Ef ég ætti enga vini myndi
ég byrja á því að tala við mömmu. Ég
Anna Rut, 16 ára, Foldaskóla.
hugsa að ég myndi líka fara og taka
þátt í einhverju skemmtilegu og reyna
að tala við fólk og kynnast. Skólinn
getur til dæmis ekki skipað fólki að
vera vinir en það er auðvitað reynt að
hjálpa með því að setja fólk saman í
hógverkefni og svoleiðis.
Ég tala um tilfinningar við vinkonu
mína og ef mér liði illa myndi ég tala
við hana.
Stundum þarf maður að vera einn,
maður finnui' það alveg sjálfur. Það er
of mikið að vera alltaf með einhverj-
um. Þegar maður er einn er maður að
hugsa um það sem er að gerast í
kringum mann, sem er alltaf fjöl-
margt.
Ég er mjög heppin með vini, ég er
ekkert mjög feimin. Kannski svona til
að byija með en ekki mjög lengi.
Stundum er ég samt geðveikt feimin
og ég er feimnari við fullorðið fólk.
Fólktilað
talavið efþú
ert einmana:
Mamma eða pabbi
Aðrir ættingjar
Góður vinur
Kennarinn þinn
Sóknarpresturinn
Starfsmaður í félagsmið-
stöðinni
Iþrótiaþjálfari eða einhver
úr tómstundastarfinu sem
þú treystir
Vinalínan, sími 561 6464,
og grænt númer 800 6464
Rauðakrosshúsið,
trúnaðarsfmi 511 5151,
og grænt númer 800 5151
Hvað |
er til |v
ráða? |
FYRSTA skrefið til að vinna :
bug á einmanaleikanum er að •
horfast í augu við hann. Það 1
er ekkert skammarlegt að ;
vera einmana. Einmana- j
kennd er hvorki merkilegri :
né síðri kennd en aðrar til- j
finningar. Hún kemur og fer :
og nauðsynlegt er að leyfa * ,
henni að streyma í gegnum :
sig en án þess að dvelja við •
hana lengur en með þarf.
Algengt er að fólk verði svo :
upptekið af þeim tilfinning- •
um sem eru sárar að það :
sökkvi sér niður í þær. Svo j
getur farið að tilfinningin fái :
svo mikið vægi að hún fari •
smám saman að stjórna lífi j
viðkomandi.
Til að ráða bug á ein- j
manaleikanum gagnast j
eftirfarandi ráð vel :
•
Mörg þeirra eru sótt til Gula j
borðans, sem er er forvarnar- :
áætlun gegn sjálfsvígum j-*
unglinga. Hún felst fyrst og :
fremst í að dreifa spjöldum j
til barna og unglinga með ás- j
korun um að leita hjálpar j
strax ef þeim líður illa og j
ábendingum um hvert er :
hægt að leita.
1. Verja tíma með fjölskyldu :
og vinum. Hafa samband að j
fyrra bragði við fólk. Ekki :
bíða eftir að aðrír eigi frum- ;
kvæðið eða taka það óstinnt j
upp þótt einhver sé upptek- :•
inn. j
2. Hjálpa öðrum. Einmana- j
kenndin veldur því að fólk j
verður mjög upptekið af :
sjálfu sér og finnst það ekki j
hafa neitt að gefa. Með því að j
rétta hjálparhönd í einhverju :
smálegu kemur í ljós að ein- j
manaleikinn minnkar og :
sjálfsmatið eykst.
3. Opna sig um tilfinningar :
sínar við einhvern sem er ;
treyst.
4. Hlúa að andlegu lífi; sam- *
bandi við Guð, náttúruna, j
góðar vættir eða hvern þann :
æðri mátt sem þú trúir á.
5. Ekki leyfa neinum að kom- j
ast upp með að misnota þig • J
eða svívirða á nokkurn hátt; j
líkamlega, tilfinningalega eða :
kynferðislega. Leitaðu hjálp- j
ar strax! :
6. Taka þátt í tómstunda- j
starfi sem þróar hæfileika j
þína eða færni á einhverju j
sviði og kemur þér í félags- j
skap við aðra.
7. Rækta líkamann, borða vel j
og fá næga hvíld.
8. Halda dagbók, skrá hugs- j
anir og tilfinningar.
9. Hlæja, - muna eftir kímni- j
gáfunni.
10. Taka á móti hrósi og ;
þökkum kinnroðalaust.
11. Leita hjálpar ef áhyggjur : •
og vanlíðan knýja dyra.
12. Ekki hafa áhyggjur af :
morgundeginum, hann kem- j
ur hvort sem þú hefur j
áhyggjur af honum eða ekki. •
Gott er að temja sér að lifa í j
núinu. Þetta merkir ekki :
kæruleysi heldur fremur að j
staldra við og taka eftir :
augnablikinu, - hér er ég j
staddur á þessu augnabliki. j
13. Setja sér raunhæf •
markmið, hugsa um framtíð- j
ina. j^
14. Vera ánægður með þig ;
og það sem þú hefur þegar :
áorkað. j
15. Tryggja að daglega lífið j
innihaldi fjölbreyttar athafn- •
ir; innandyra sem utan, í ein- j
veru og samveru o.s.frv.