Morgunblaðið - 22.09.2000, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 22.09.2000, Blaðsíða 2
2 C FÖSTUDAGUR 22. SEPTEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ BÍOBLAÐIÐ BERLIN Daviö Kristinsson Alls- heriar- meo- ferð GABÍer innhverf, vinafá og fælin. Hin uppskrúfaða systir hennarmeð eldrauða varalit- inn krefst þess að Gabí fari í meðferð hjá ,,gúrúnum“ Dr. Roman Romero sem leikinn erafBlixa Bargeld (þekktari sem meðiimur tilraunasveitar- innar Einsturzende Neubaut- en og hljómsveitar Nick Cav- es, The Bad Seeds). Gabí lætur undan þrýst- ingi systursinnarog tekur, ásamt átta einstaklingum, þáttf tveggja vikna meöferð á af- skekktu sveitasetri á heima- slóöum sálgreiningarinnar: Austurríki. ífjölbreyttum hópnum eru m.a. miðaldra hjón í hjúskaparkreppu, ,,survival-frik“ sem kann best við sig í felubúningi, hinn meðferðarháöi Jóhannes og stressaöur uppi sem vill læra að glíma við fólk þar sem hann stefnir á stöðu yfir- manns hjá afþreyingardeild sjónvarpsstöðvar. Þótt austurrísk-þýska myndin Die totale Therapie (1998) hafi fengið góöar við- tökur í Austurríki, á fjölmörg- um kvikmyndahátíðum og hlotið Max Ophuls-kvikmynda- verólaunin fyrr á þessu ári tók tvö ár að finna þýskan út- gefanda myndarinnar. í Aust- urríki var hins vegar frumraun leikstjórans og hand- ritshöfundarins Christian Frosch til sýnis á hvíta tjald- inu sama ár og Lars von Trier sendi frá sér Idioterne. Þó svo að fávitar Triers hafi gert sér upp andlega fötlun sína er við- fangsefniö hið sama í mynd Froschs: „Sértrúarsöfnuöur" í sjálfskönnunarferð og hin ónotakennda tvíræðni sem fýlgir því þegar einstaklingar , .sleppa sér“ t fámennum, einangruðum hópum. í mynd Froschs beitir hinn töfrandi Romero samsuðu af mark- vissri niöurlægingu, ágengni, hugleiðslu, guðspeki, aftur- hvarfi til frumbernsku, kodda- slagogfaömlögum viðtré. Fjarri þvingunum siðmenning- arinnar létta meölimirörsam- félagsins af sér þyngslum undirmeðvitundarinnar og leyfa niðurbældri þjáningunni að fá útrás í formi haturs, ást- ar, öskra, kossa og tára. En þegar andúöin á yfirráðum stjórnandans brýst út virðist föðurmorðið óhjákvæmilegt. Meðferðin fer úr skorðum og líkin safnast upp. Þegar Gabt yfirgefur meðferðarstofnun- ina er hún þó ánægð því með- feröin hefur breytt lífi hennar. Hún hefur lært að hleypa reið- inni út og er nú sjálfsörugg, brosmild og laus viö exemið. í kaldhæðinni meðferðarádeilu Froschs skiptir ekki öllu þótt í bílnum sé blóöugur hnífur og baksýnisspegillinn sýni með- feröarheimiliö í björtu báli. Gabí virðist laus viö hnífa- fælninaog bælirekki lengur niöur drápslöngunina og hatr- ið. Ekkert bendirtil annars en aö hún hafi náð æðsta markmiði Shirvia-meðferðar Dr. Romeros: Að frelsa mann- eskjuna í sjálfi sínu.B Kidman í kven- réttindadrama Paul Verhoeven, leikstjóri Huldu- mannsins, ervanurað slá ekki slöku við ofbeldis- og kynlífslýsingar ef því er að skipta, og þaö síðarnefnda mun verða uppi á ten- ingnum þegar hann tekurtil við að filma stórmynd upp áfimm millj- arða ísl. króna um umdeilda banda- Kidman: Kven- ríska kvenrétt- réttindi ogkyn- indakonu og lífshneyksli. hneykslunarhellu frá 19. öld. Nicole Kidman mun leika aðalhlutverkið, Victoria Woodhull, sem var fýrsta konan sem sóttist eftir að verða for- seti Bandaríkjanna en hrökklaðist til Englands eftir kynlífshneyksli og gjaldþrot. Verhoeven segir að Woodhull, sem um tíma var farand- spákona og vændiskona, hafi stað- ið í miðju mesta kynlífshneykslis Bandaríkjanna þartil 8/7/ Clinton kynntist Monicu Lewinski. Hneyksl- ið snerist um ásakanir Woodhulls á hendurvirtum presti og pólitíkusi um að hann hefði haldið við eigin- konu annars stjórnmálamanns, auk þess sem hún sagðist hafa haldið við hann sjálf, og systur hans líka! Woodhull var annars blaöamaður og kvenréttindakona, sem stofnaði fyrsta kven-veröbréfafyrirtækið í Wall Street, og f útlegöinni í Bret- landi, þar sem hún lést 1927, stofn- aði hún ásamt eiginmanni sínum skóla og búgarða, sem einvörðungu voru reknir af og fyrir konur. Kven- réttindakonan Gloria Steinem segir Woodhulltrúlega mikilvægustu konu 19. aldar, en aörir hafa sagt hana óttalegt pakk... Enn ein hasar- blaðahetjan á tjaldið X-mengekk vel, senn hyllirundir Kóngulóarmanninn og nú hefur New Line Cinema tryggt sér kvikmynda- Kvikmyndin og ég "S Eftir Pétur Blöndal sem Breki Karlsson man eftir var Dagblaðs- eða Vísismynd, sem hann fór grát- andi út af. „Ég var um tíu ára al- durinn," segir hann. „Myndin fjall- aði um hund sem þurfti að afh'fa í lokin; eins og nærri má geta var það rosaleg tragedía. Ekki síst þar sem þetta var í fyrsta skipti sem ég fór einn í bíó. Svo man ég líka eftir myndinni Herbie um kappaksturs- bjöilu sem lifði sjálfstæðu lífi. Hún var svakalega góð og endaði vel.“ Varst þú einn af þeim sem langaði til að verða kvikmyndastjarna? Og var það þá Humphrey Bogart, John Wayne eða kannski Ronald Reagarí! „Nei, mig langaði aldrei til að verða kvikmyndastjarna.“ Hann brosir og bætir við: „Verð ég ekki bara að vísa í Reagan og segja að ég muni það bara ekki. Ef það var ein- hver fyrirmynd, langaði mig alltaf til að labba eins og Chaplin.“ Ertu mikill áhugamaður um kvik- myndir? „Já,“ svarar Breki. „Ég er alæta á kvikmyndir og eyði miklu meiri tíma en ég hef í að horfa á þær. Það er margt sem heillar mig við þennan heim. Ég myndi ekki segja að það væri veruleikaílótti, en ég er mikið fyrir ferðalög og þetta er ein leið til að ferðast í huganum. Maður leitar eftir góðri sögu, en ef til vill er sag- an ekki aðalatriðið heldur frásagn- armátinn, hvemig sagan er sögð.“ Eru kvikmyndir betri afþreying en bækur? „Ég hef persónulega meira gam- réttinn á enn einni hasarblaðshetju - Járnmanninum eða The Iron Man, sem segirfrá moldríkum iðnjöfri, To- ny Stark, í kraftaverkabúningi. Leit er hafin að leikstjóra og hand- ritshöfundi. Og enn einn grinistinn líka Grínistinn Andy Kaufmann fékk sinn bautastein þar sem var Man on The Moon eftir Milos Forman með Jim Carreyi aðalhlutverkinu. Nú er komin á koppinn önnur mynd sem byggist á ævi látins grínista, Sam Kinison. Hann var einn umdeildasti „uppistandari" Bandaríkjanna, þótti kjaftfor og klæminn, en var áöur prestur! Kinison fórst í bílslysi árið 1992. Framleiðandi er TomShad- yac, sem m.a. hefur leikstýrt Jim Carrey í Ace Ventura og Liar, Liar. Kubrick dreymdi um Napó leon Nú þegargamalt draumaverkefni Stanleys heitins Kubricks, A.I., er að fæðast í hönd- um Stevens Spiel- bergs, kemur upp úr kafinu að hann átti sér annan draum, þ.e. þriggja tfma stórmynd um Napóleon og liggja fýrir handrit og ít- arlegar lýsingar á henni. Tilvist Kubrick: Varð að láta í minni pokann með Napóleon. handritsins var aðeins á vitorði ör- fárra vina Kubricks, þartil það birt- ist skyndilega á heimasíöu norsks kvikmyndaáhugamanns, Björns Hundlands, nýlega, sem kveðst hafa fengið það í tölvupósti frá ókunnum aðila. Hundlandtók hand- ritið út af heimasíöunni þegar lög- menn dánarbús Kubricks hótuðu honum lögsókn. Leikstjórinn skrif- aði handritið árin 1968 og 1969 en varð að setja það niður í skúffu þeg- arfjármögnun gekk ekki eftir. Hann hafði haft David Hemmings í huga sem Napóleon. Kubrick sárnaði mjög þessi niðurstaöa; hann hafði lagt mikla vinnu í undirbúninginn, lesið 500 bækur um keisarann, og ætlaði myndinni að verða sitt höfuð- verk. Nú er spurningin hvort einhver tekur upp þráðinn. Kannski Spiel- berg aftur? Upp á líf „ vgdauða? Eftir flma Þórarínsson .. Ofbeldi hefur aldrei leyst nokkurn vanda, “ er haft eftir Genghis Khan, með réttu eða röngu. Ekki er vitað til að hann hafi sjálfur farið eftir kenningunni. í rauninni er ekki vitað til að mannkynið sem heild hafi nokkurn tíma tileinkað sér þennan vísdóm. Og svo mikið er víst að ekki hafa framleiðendur og höf- undar kvikmynda gegnum tíðina, að ekki sé minnst á síðustu ár, starfað í anda friðsamlegra iausna á vandamálum. Þvert á móti eru kvikmyndir yfirleitt gerðar eftir kenningunni að ofbeldi leysi allan vanda. Fátt þykir vonlausara á bíómarkaði en ofbeldislaus kvikmynd. Samagildirum kynlíf. Enginn hefursagt, svo ég viti til, að kynlífhafi aldrei leyst nokkurn vanda. Hafi einhver sagt það gæti sá rökstutt mál sitt með því að kynlífhafi ævinlega aukið á þann vanda sem fyrir var með þvíað fjölga mannkyninu. En sá hefði talað fyrirdaufum eyrum. Frá sjónarhóli framleiðenda og höfunda kvikmynda stuðlar kynlíf ekki aö- eins að fjölgun væntanlegra bíógesta heldur fjölgun þeirra sem þegar eru fyrir hendi. Um aðdráttarafl kynlífs hefur Woody Allen sagt: „ Munur- inn á kyniífi og ást er sá að kynlífið tosar um spennu en ástin veldur henni. “ Woody veit hvað hann syngur og fátt þykir vonlausara á bíómark- aði en kynlífslaus kvikmynd, nema efvera skyldi ofbeldislaus kvikmynd. Þessir tveir efnisþættir, ofbeldi og kynlíf, hafa þvíþótt ómissandi íbíó- myndum efþæreiga að ná máli á markaði, annars vegarþaö sem skap- ar manneskjur, hins vegar það sem eyðir þeim: Lífog dauði og allt þar á milli. íslenskar bíómyndir, sem eiga mikið undirþví að þorri þjóðarinnar borgi sig inn, hafa ekki verið undanþegnar þessu meinta markað- slögmáli. Um síðustu helgi gerðust þau undur að frumsýnd var ný íslensk bíó- mynd, sem ekki aðeins erofbeldislaus og kynlífslaus heldur býöur birg- inn flestum venjubundnum markaðsklisjum íslenskra bíómynda: í ís- lenska draumnum eftir Robert Douglas er ekkert ofbeldi, ekkert kynlíf, engin nekt, ekkert fyllerí, ekkert dóp. Myndin erhins vegar full af skemmtun, lunknum athugunum á íslensku hversdagsatferli, lifandi samtölum og lifandi fólki. Lausbeisluð, ekki óbeisluö, leikstjórnin gefur leikurum,jafnt óskólagengnum sem skólagengnum, svigrúm til að spinna innan ramma handritsins sem gefur um leið bókmenntalegum texta langt nef. Útkoman er fáséð leiklegtjafnvægi í íslenskri bíómynd, trúverðug en samtydduð persónusköpun. íslenski draumurinn tekur að sönnu töluvert afsénsum ímyndmáli og myndgæðum en hráleikinn er hér fremur til marks um ferskleika og sparnað en þá tilgerð, sem stundum hefur einkennt svipaðar afurðir er- lendar, kenndarvið „dogma". íslenski draumurinn er trúlega einkum til heimabrúks og flokkast ekki undirstórvirki endagerirhún ekki tilkall til þess. Hún stendur einhvern veginn svo þægilega undir sjálfri sér, hvílir vel í hógværum metnaði og þeirri dirfsku aðganga ekki rakleitt inn í klisjuheiminn og markað- sformúlurnar. Svo skemmtilega vill til að þaö virkar; fóik á öllum aldri hefurgaman afmyndinni þótt íhenni sé ekkert kynlíf, engin nekt, ekkert ofbeldi, ekkert fyllerí, ekkert dóp. Því fer auðvitað fjarri að þessir efnis- þættir eigi að vera útilokaðir frá umfjöllun í kvikmyndum. Þeir eru hins vegar ekki sjðlfsagðir hlutir og augljóslega ekki markaðsleg nauðsyn. íslenski draumurinn afsannar þá kenningu að líf og dauði bíómynda ráðist afföstum stærðum og sannar um leið það sem vitað var, en gleymist oft, að enginn veit neitt. 1_ 1 an af því að horfa á góða kvikmynd en að lesa góða bók.“ Hvaða erlendar kvikmyndir eru í uppáhaldi hjá þér? „Ég er mjög hrifinn af myndum Jim Jarmusch og Hal Hartley er al- gjör hetja. Þeir eru góðir sögumenn báðir tveir og kunna að nota mynd- miðilinn. Ætli ég sé ekki meira fyrir kvikmyndir á jaðrinum, þótt ég hafi gaman af hinum líka.“ Hvað um gamlar kvikmyndir? „Jú, mér finnst þær einnig skemmtilegar," svarar hann. „Ég horfði til dæmis á North By North- west um helgina, eina af bestu H/f c/jcoc/í- my n d u n u m. Ég datt óvart inn í hana þegar ég átti að vera að gera eitthvað allt annað.“ Eftir hverju ferðu þegar þú velur þér kvikmynd, leikstjóra, leikurum, umtali eða einhverju öðru? „Ég skoða yfirleitt fyrst nöfnin á leikstjórum; góðir sögumenn höfða sterkt til mín.“ Hvað finnst þér um innlenda kvik- myndagerð? „Mér finnst hún vera á góðu flugi. Ég horfði á íslenska draurninn í síð- ustu viku. Það er skemmtileg kvik- mynd og persónusköpunin eðlileg. Bæði 101 Reykjavík og Englar a 1- heimsins finnst mér góðar. Það er mikill kostur við íslenska kvik- myndagerð hvað hún er gífurlega fjölbreytt. Þrátt fyrir mannfæð er- um við að búa til hverja myndina af annarri sem er alveg tvímælalaust á heimsmælikvarða.“ Geturðu nefnt eldri íslenska mynd sem er í uppáhaldi? „Af eldri íslenskum myndum,“ svarar hann og veltir vöngum. „Ég veit það ekki,“ heldur hann áfram. „Ég skipti um uppáhaldsmyndir eins og nærbuxur. Það er bara sú mynd sem kemur upp í hugann þá og þá stundina. Auðvitað held ég upp á sígildar myndir eins og Börn náttúrunnar." Hvað um heimildarmyndir? „Ég er meira fyrir skáldskapinn. En það koma alltaf öðru hverju fram góðar heimildarmyndir. Þar leita ég líka að góðum sögumönnum; það er það sem mér finnst standa upp úr í kvikmyndagerð.“ Nú vannst þú við að koma íslensk- um kvikmyndum á framfæri erlend- is. Er ástæða til bjartsýni á þeim vettvangi? „Ég er sannfærður um það,“ svar- ar hann. „Það er ótrúlegt hvað við fáum mikla athygli erlendis. Ef rétt er haldið á spöðunum eru horfurnar bjartar og engin ástæða til að ætla að við getum ekki náð enn betri fót- festu á erlendum mörkuðum." Þurfa myndirnar þá að vera með ensku tali? „Er það þróunin?" spyr Breki vantrúaður. „Er það ekki eitthvað sem menn hafa talað um i óratíma en aldrei gert alvöru úr? Ég sé ekki fyrir mér myndir eins og íslenska drauminn og 101 Reykjavík á ensku. Ég held að það verði alltaf kvik- myndagerð á íslensku. Með öflugum kvikmyndasjóði er hægt að búa þannig um hnútana.“ Langar þig til að spreyta þig frek- ar á kvikmyndagerð? „Það er aldrei að vita,“ svarar hann með tvírætt blik í augnaráðinu. „Það stendur samt ekki til í þessari viku.“ Hann flettir dagatalinu í tölv- unni. „Þessi vika er fullbókuð." Breki er 29 ára gamall. Hann er markaösstjóri hjá Oz og hefur komið að ýmsum störfum í gegnum tíöina. Hann er einn af stofnendum og fýrsti framkvæmda- stjóri Leikfélags íslands. Þá var hann staðgengill fram- kvæmdastjóra Kvikmyndasjóðs íslands í tæp tvö ár. Hann hefur unnið að þremur kvikmyndum, var „sendi- tík“ við Bíódaga, aöstoðaði við framleiðslu á Cold Fever og var annar aðstoöarleikstjóri Djöflaeyjunnar. Þá var hann stofnandi fýrsta Bílabíósins á íslandi.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.