Morgunblaðið - 12.10.2000, Qupperneq 12

12 G i FIMMTUDAGUR 12. OKTÓBER 2000
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Viðsjár með
viðskiptakerfum
Morgunblaðið/Kristinn
Morgunblaðið/Golli
Gunnar Bjarnason, framkvæmdasijóri Teymis, um- Kristján Jóhannsson, framkvæmdastjóri hugbúnaðar-
boðsaðila Oracle á Islandi. sviðs Nýherja.
Viðsjár eru nú með
helstu framleiðendum
viðskiptakerfa þar sem
gaguagrunnsfyrirtæki
sækja að framleiðend-
um hefðbundinna við-
skiptakerfa, meðal ann-
ars með Netið að vopni.
Árni Matthiasson
kynnti sér helstu
ágreiningsmálin og
ræddi við talsmenn SAP
og Oracle á Islandi.
AÐ VAKTI mikla athygli
austur í Danmörku þegar
Lego, sem er með helstu
íyrirtækjum Dana, ákvað
að legga fyrir róða SAP-viðskipta-
kerfl sem miklu fé og fyrirhöfn hafði
verið varið í að setja upp. Sumir
gengu svo langt að halda því fram að
þetta sýndi að stóru viðskiptakerfin,
sem gerðu meðal annars SAP að
þriðja stærsta hugbúnaðarfyrirtæki
heims næst á eftir Microsoft og Or-
acle, væru búin að syngja sitt síðasta.
Akvörðun Lego kom í kjölfar
mannabreytingar hjá fyrirtækinu, en
rekstur þess hafði þyngst árin á und-
an og dregið úr hagnaði. Nýir stjórn-
endur ákváðu að breyta til „til að
hafa hreint borð“ eins og það var orð-
að og í yfirlýsingu Lego-manna sagði
að fyrirtækið hefði ákveðið að ein-
falda vinnuferli innan fyrirtækisins,
auka sveigjanleika og búa það undir
breytta viðskiptahætti sem felist í
rafrænum viðskiptum. Getur nærri
að þetta hafi kætt keppinauta við-
skiptakerfarisanna, ekki síst Oracle,
sem hefur meðal annars lagt til at-
lögu við SAP með Netið að vopni.
Eru stóru viðskiptakerfin
að syngja sitt síðasta?
Umræða um að hugsanlega séu
stóru viðskiptakerfin að syngja sitt
síðasta hefur verið mikil undanfarna
mánuði og margir orðið til að halda
því fram að þau séu búin að lifa sitt
fegursta, íyrirtæki þurfi kerfi sem
geri þeim kleift að breytast hraðar
en hingað til hefur tíðkast; Netið hafi
skapað breytt viðskiptaumhverfi
sem kalli á meiri hraða í ákvarðana-
töku, meiri sveigjanleika í útfærslu
og uppsetningu og ekki síst að fyrir-
tæki vefvæðist, þ.e. færi sem mest af
starfsemi sinni yfir á vefinn, hvort
sem það er innri vefur eða ytri. Stóru
viðskiptakerfin ráði ekki við svo örar
breytingar og þar að auki byggist
þau yfirleitt á því að fyrirtæki lagi
starfsemi sína að kerfunum og þar
sem viðskiptareglurnar sem þau
byggjast á taki ekki mið af Netinu og
rafrænum viðskiptum lendi kaup-
endur í einskonar spennitreyju.
í þessu samhengi er átt við miðl-
ara-biðlara viðskiptakerfi, en þar
hefur kreppan verið mest, ekki síst í
ljósi þess hversu erfitt hefur verið að
laga þau að breyttum kröfum og við-
skiptaumhverfi. Ýmis fyrirtæki hafa
síðan orðið til þess að bjóða lausnir
sem þau segja mun betri í þessu til-
liti, þar á meðal Oracle með 'svo-
nefnda E-Business Suite, sem er
safnf lausna fyrir rafræn viðskipti.
Oracle fullyrðir að lausnasafnið sé
hvort heldur fyrir stóra sem smáa,
enda hafi mörg Netfyrirtæki beggja
vegna Atlantsála valið það og oft
fimm til tíu manna fyrirtæki sem síð-
an hafi margfaldað stærð sína.
Framleiðendur viðskiptakerfanna
og formælendur benda aftur á móti á
að engu skipti hve fyrirtæki séú fljót
að bregðast við og breytast ef rekstr-
argrunnur þeirra sé ekki tæknilega
traustur, upplýsingar ekki á reiðum
höndum um öll atriði rekstrarins og
áreiðanlegt viðskiptakerfi sem bygg-
ist á þekkingu fremstu rekstrarfræð-
inga sé undirstaðan sem fyrirtæki
þurfi sem sæki fram á Netinu. Við
það má svo bæta að SAP hefur hrint
af stað lausn sem kallast MySAP og
er beinlínis til þess ætluð að auðvelda
fyrirtækjum að nýta sér Netið.
Einangrað fyrirbæri
Kristján Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri hugbúnaðarsviðs Ný-
heija, segir að skipti Lego úr SAP
yfir í Oracle, sem getið er, byggist á
ákvörðun sem tekin var í kjölfar þess
að nýr forstjóri kom til starfa hjá fyr-
irtækinu. „Hann vildi innleiða breyt-
ingar og stokka hlutina upp en rekst-
ur Lego hefur verið erfiður. Pessi
ákvörðun var þannig hugsuð fyrst og
fremst til að fá fyrirtækið og starfs-
menn til að byrja „með hreint borð“
og hugsa hlutina upp á nýtt og sýna
að ekkert væri heilagt. Akvörðunin
var þannig ekki tekin vegna þess að
SAP réði ekki við eða hentaði ekki
starfsemi Lego, enda er það ekki um-
deilt. Lego bauðst hins vegar að fá
annan hugbúnað á mjög hagstæðu
verði enda góð auglýsing. Það hefur
hins vegar gengið illa að innleiða
nýja lausn og verkefnið sem hófst
fyrir ári er nú 4-6 mánuði á eftir
áætlun. Það hefur einnig vakið at-
hygli að framkvæmdastjóri upplýs-
ingatæknisviðs fyrirtækisins og
ábyrgðarmaður uppsetningarinnar
hætti störfum um sl. mánaðamót.
Þessi skipting er þannig einangrað
fyrirbæri og alls ekki nein þróun sem
er í gangi. Varðandi gagnagrunna
má svo bæta því við að SAP hefur
mikið og gott samstarf við IBM um
m.a. DB2 og hefur uppsetningum
fjölgað á AS/400, t.d. eru tvær SAP-
uppsetningar á Islandi þannig. SAP
hefur einnig hafið þróun á eigin
gagnarunni sem hófst með yfirtöku
SAP á Adabas. Ljóst er að Oracle-
gagnagrunnurinn er mjög dýr, 2-3
sinnum dýrari en aðrir, og margir ef-
ast um að gæðamunurinn sé í sam-
ræmi þar við. í þessari viku tilkynnti
SAP svo að SAP gagnagrunnskerfið
yrði afhent sem opinn kóði sem allir
gætu fengið aðgang að. Þetta er
sama aðferð og beitt hefur verið með
með góðum árangri með Linux stýri-
kerfið en SAP var fyrsti alþjóðlegi
hugbúnaðarframleiðandinn sem
gerði kleift að nota viðskiptahugbún-
að með Linux. Þetta var í mars 1999.
Þegar eru komnar upp um 700 prufu-
uppsetningar af SAP gagnagrunnin-
um sem ljóst er að verður mjög öfl-
ugur en þróun á að ljúka fyrir lok
þessa árs. Að þróun hans hafa starf-
að meira en 100 gagnagrunnssér-
fræðingar sem nú munu einnig njóta
aðstoðar allra þeirra sem vilja leggja
sitt af mörkum í hinu opna netsamfé-
lagi með sama hætti og gerðist þegar
Linux var í þróun. Þetta er sannan-
lega djarft skref hjá SAP og til
marks um framsækni og styrk. Það
er líka vert að taka það fram að SAP
er alfarið óháð gagnagrunnum og
stýrikerfum og þannig hefur SAP
nokkra sérstöðu. Það er í höndum
viðskiptavinarins að velja. Hér á
landi eru t.d. allar SAP uppsetningar
annaðhvort með DB2 frá IBM eða
MS SQL frá Microsoft.“
Nauðsynlegt að hafa
öflug viðskiptakerfi
Kristján bætir því við að umræða
um að tímar viðskiptakerfanna
(ERP) séu liðnir og nú snúist hug-
búnaðarmarkaðurinn allur um net-
lausnir, kerfi til stjómunar viðskipta-
tengsla (CRM) o.s.frv. sé mesta
fjarstæða. „Nauðsynlegt er að hafa
öflug viðskiptakerfi þar sem vel er
haldið utan um grunnferla og færslur
fyrirtækisins eins og það sem snýr að
framleiðslu, birgðum og fjármálum.
Hinar lausnirnar koma „ofan á“ og
aðeins þannig er hægt að koma upp
öflugum kerfum til stjórnunar við-
skiptatengsla, vöruhúsi gagna, raf-
rænum viðskiptalausnum o.s.frv.
sem virka. Með mySAP.com afhend-
ir SAP heildstæða lausn sem inni-
heldur bæði ERP og hinar nýju
lausnir í einu samstæðu kerfi. Flestir
hafa séð að það er ekki nóg að stofna
fyrirtæki með nafni sem endar á
,,.com“ og hefja netviðskipti. Gömlu
góðu lögmálin um framboð og eftir-
spum, kostnað og tekjur o.s.frv. eru
enn í fullu gildi og til að hafa stjóm á
rekstri þarf öflug viðskiptakerfi,“
segir Kristján. „Á síðasta ári kynnti
SAP þriðju kynslóð SAP-hugbúnað-
arins undir nafninu mySAP.com eða
útgáfu 4.6. Með mySAP.com er SAP
AG að breyta alfarið um stefnu og
einbeita sér að Netinu og þeim breyt-
ingum sem það hefur í för með sér í
hagkerfinu. MySAP.com er heild-
stæð hugbúnaðarlausn sem er hönn-
uð fyrir fyrirtæki og stofnanir nýja
hagkerfisins og það sem á ensku kall-
ast „c-business“ eða viðskiptasam-
starf þar sem „e-business“ eða raf-
ræn viðskipti eru einungis hluti af
heildarmyndinni. Við getum sagt að
fyrirtæki séu í vaxandi mæli að færa
samskipti og samstarf út á vefinn og
mynda veftorg eða rafræn markaðs-
torg þar sem samstarf fyrirtækja
mun eiga sér stað í sem víðtækustum
skilningi. Þá er ekki eingöngu átt við
viðskipti heldur líka miðlunþekking-
ar og samskipti af öllu tagi. Aætlað er
að um 15% af viðskiptum fyrirtækja
á milli fari um veftorg í dag en að
þetta hlutfall verði komið í 50% eftir
3—4 ár. Það er þarna sem megin-
ávinningurinn í fyrirtækjarekstri
liggur. Umfang þessara viðskipta er
og verður 10 sinnum meira en venju-
legrar netverslunar á neytenda-
markaði. Viðskiptasamstarfið nýtir
Netið til þess að tengja saman við-
skiptavini, starfsmenn, birgja og
aðra samstarfsaðila eins og þeir
væru allir að starfa í einu fyrirtæki.
Áherslan er þannig ekki lengur á
innri ferla fyrirtækisins eða tenging-
ar á milli einstakra fyrirtækja eins og
áður var með t.d. EDI-samskiptum.
Netlausnir frá 1996
MySAP.com lausnin er hönnuð til
að mæta þessum breytingum. Kjarn-
inn er áfram SAP R/3 viðskiptahug-
búnaðurinn ásamt fjölda nýrra
lausna sem SAP hefur þróað á und-
anfömum misseram. MySAP.com er
þannig mun öflugri og víðtækari
hugbúnaðarpakki en hefðbundið
SAP R/3. Segja má að mySAP.com
samanstandi af eftirfarandi fjórum
þáttum: Veftorgi, sem leysir við-
skipti og samstarf á Netinu með raf-
rænum hætti. Vinnustað sem er hlið
eða aðalvalmynd í vafra fyrir pers-
ónulegan, óstaðbundinn aðgang not-
enda kerfisins og aðlagaðan mismun-
andi hlutverkum þeirra. Rafrænar
viðskiptalausnir sem eru hugbúnað-
ur til að annast rafræn viðskipti með
eftirtöldum sex meginkerfishlutum:
Fjárhags- og fjármálakerfi, vöru-
stjórnunarkerfi, sölu- og markaðs-
kerfi, stjórnunarupplýsingakerfi,
mannauðskerfi og þekkingarstjóm-
unarkerfi. Þessum kerfishlutum er
síðan skipt í 14 hugbúnaðareiningar.
Og loks er kerfisleiga sem gerir kleift
að reka hugbúnaðinn miðlægt, t.d.
hjá umboðsaðilum SAP. SAP hefur
því verið að þróa netlausnir sem
hluta af hugbúnaðinum og það allt
allt frá árinu 1996.
Með tilkomu „workplace“ hefur
SAP náð mikilvægum áfanga þar
sem notendur geta unnið með SAP-
kerfið í þunnum biðlara og eins allan
annan hugbúnað sem til þarf. Með
svokölluðum „mini-applications“ er
hægt að setja upp á einni skjámynd
aðgang að tölvupóstkerfinu sem not-
andi notar, aðgang að Netinu og öðr-
um þeim hugbúnaði sem starfsmað-
urinn þarf að nota - allt í vafra og
einni skjámynd. Gagnrýnendur eins
og Gartner Group eru sammála um
að hér sé um að ræða mjög góða
lausn og einn af hornsteinum my-
SAP.com lausnarinnar. Með „work-
place“ er aðgangurinn aðlagaður
mismunandi hlutverkum starfs-
manna. Ein valmynd er úrelt fyrir-
bæri í dag þar sem mjög misjafnt er
hvaða hluti hugbúnaðarins starfs-
menn þurfa aðgang að. SAP hefur
þannig skilgreint um 300 mismun-
andi hlutverk eins og t.d. sölumaður,
bókari, innkaupamaður o.s.frv. Þessi
hlutverk er síðan auðvelt að aðlaga
og breyta fyrir mismunandi þarfir
starfsmanna."
SAP fyrir minni og
meðalstór fyrirtæki
Kristján segir að þó sumir geri því
skóna að SAP-viðskiptakerfi séu að-
eins fyrir stórfyrirtæki sé það gömul
og úrelt tugga. „SAP R/3 er sú lausn
sem flestir þekkja og kom á markað-
inn 1992. Forveri hennar var SAP
R/2 sem var stórtölvulausn og var
fyrsta lausn SAP AG. R/2 kom á
markað í upphafi áttunda áratugar-
ins og var nánast alfarið seld til stór-
fyrirtækja og líður ímynd SAP enn
nokkuð fyrir það að margir telja að
SAP sé eingöngu fyrh- stórfyrii'tæki.
Á undanfömum árum hefur hins veg-
ar verið lögð áhersla á að markaðs-
setja lausnii- SAP fyrir minni og
meðalstór fyrirtæki. Fjölmörg dæmi
eru þannig um að fyrirtæki með 10-
20 notendur hafi fjárfest í SAP. Tvö
íslensk fyrirtæki eru t.d. í þeim hópi.
Það er ekki stærðin sem skiptfr máli í
þessu tilliti heldur hvort eitthvað af
eftirfarandi einkennum sé til staðar:
Samkeppnishæfni í atvinnugreininni
ráðist að umtalsverðu leyti af upp-
lýsingatækni, gerðar séu miklar
kröfui’ til gæða viðskiptahugbúnað-
arins, starfsemin sé flókinn eða viða-
mikill rekstur eða um sé að ræða fyr-
irtæki í alþjóðlegum rekstri. Ef
eitthvað af þessu á við þá er vert
skoða ítarlega fjárfestingu í SAP.
SAP fyrirtækið er að mörgu leyti
jarðbundið. I markaðssetningu sinni
segir það frá því hver er virkni þeirr-
ar útgáfu sem er tilbúin söluvara á
hveijum tíma. Það hefur reynst þeim
vel og SAP lausnin hefiu- yfirburða-
stöðu á markaðinum. SAP er þannig
með um 36% markaðshlutdeild við-
skiptakerfa í heimunum og enn
hærri í Evrópu eða um 41%. Hlut-
deild Oracle á heimsmarkaði er til
samanburðar aðeins um 12%. Hér
heima hafa sex íslensk fyrirtæki þeg-
ar fjárfest í SAP og notendur hér á
landi eru orðnir um 900 talsins. Hjá
Nýherja hefur undanfarin þrjú ár
verið byggð upp öflug deild SAP ráð-
gjafa til að annast uppsetningu, þjón-
ustu og veita faglegar leiðbeiningar
um innleiðingu og notkun hugbúnað-
arins samkvæmt sérstakri aðferða-
fræði SAP. Innleiðing á SAP hér á
landi hefur þannig gengið afar vel og
áhuginn er mikill og vaxandi. Óhætt
er að fullyrða að SAP sé komið til að
vera hér á landi og kerfið fullkom-
lega raunhæfur valkostur fyrir fjöl-
mörg innlend fyrirtæki og stofnanir
sem vilja heildarlausn þar sem gæðin
eru í fyrirrúmi."
Lego leitaði eftir einfaldleika
og miklum sveigjanleika
Gunnar Bjarnason, framkvæmda-
stjóri Teymis, segir að grunnur
ákvörðunar Lego um að skipta úr
SAP yfir í Oracle-lausnir liggi í því að
Lego hafi tekið þá ákvörðun að laga
fyrirtækið að rafrænum viðskiptum
með tilheyrandi breytingum á verk-
ferlum og verklagi. „Oracle e-Busin-
ess Suite, áður kallað Applications,
er sú lausn sem best styður slíka
breytingu. Ástæðan er ekki sú að
Lego telji SAP slæma lausn eða
menn þar hafi verið óánægðir, en
þegar ákvarðanir eru teknar um að
breyta öllum rekstri fyrirtækisins
horfa menn til framtíðar og hvaða
stefnu og sýn fyrirtækin sem útvega
þeim hugbúnað hafa. Þar sá Lego
Oracle E-Business lausnasafnið sem
þá lausn sem styddi best þetta breyt-
ingaferli. Eitt af því mikilvægasta
sem Lego leitaði eftir var einfaldleiki
þrátt fyrir mjög mikinn sveigjan-
leika.“ Gunnar segist nokkuð viss um
að þessi ákvörðun Lego muni hafa
áhrif hér á landi sem víðar. „Aðalat-
riðið er ekki hvort það var Lego eða
einhver annar, heldur sú staðreynd
að svona ákvarðanir eru ekki teknar
nema að vel athuguðu máli. Menn
horfa þá fram á við og skoða hverjir