Morgunblaðið - 27.10.2000, Qupperneq 8

8 C FÖSTUDAGUR 27. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
BÍÓBLAÐIÐ
♦
Julie Walter leikur eitt lykilhlutverkid í Billy Elliot: Hér er hún með Jamie Bell sem leikur titiipersónuna.
Jamie Bell í hlutverki Billy Elliot: Stekkur hæð sína íloft upp.
* Billy Elliot er ný bresk mynd sem vakið
hefur óvenjumikla athygli í Bretlandi,
Bandaríkjunum ogvíðar. Hún segirfrá
ungum dreng sem vill fremur dansa ball-
ett en æfa box og fylgja því nokkrir erfið-
leikar í lífi hans. Arnaldur Indríðason
kynnti sér hverjir standa að baki myndar-
*• innar og m.a. hvernig tókst að hafa uppi
á rétta leikaranum ítitilhlutverkið.

' % Í3
I§1
Ballettæfingar frekar en box: Billy stingur í stúf við umhverfið.
BILLY Elliot hefur hlotið óvenju
hástemmt lof gagnrýnenda sem
segja hana eins óvæntan glaðning
frá Bretlandi og Fjögur brúðkaup
og jarðarför og Með fullri reisn voru
á sínum tíma. Helgina sem hún var
frumsýnd í Bretlandi tók hún inn
meira en fyrmefnda myndin og náði
náði næstum því að jafna met hinnar
síðamefndu. Hefur Billy Elliot m.a.
verið jafnað við hina fimmtán ára
gömlu sænsku klassík Mit liv som en
hund eftir Lasse Hallström.
Aðalpersóna myndarinnar er Billy
-íElliott, 11 ára gamall, sem býr í kol-
anámubænum Teeside á Englandi
árið 1984 þegar hið sögufræga kol-
anámuverkfall stendur yfir. Hann
hefur einstakan áhuga á ballettdansi
og kemst að því að hann er mjög fær
dansari en faðir hans, námuverka-
maður í verkfallinu, tekur ekki í mál
að hann læri ballett og sendir hann á
boxæfingar í staðinn. En Billy lætur
ekki bjóða sér slíkt og stundar eftir
það leynilegar ballettæfingar á milli
þess sem hann stígur í hringinn. í
nýlegu hefti breska kvikmyndatím-
aritsins Empire segir að myndin sé
„ekki aðeins ein af bestu bresku
myndum ársins heldur ein af bestu
myndum ársins yfirleitt.“
Fyrsta mynd leikstjórans
Leikstjóri myndarinnar er Steph-
en Daldry en með aðalhlutverkin
fara Jamie Bell, sem leikur titilper-
sónuna, Julie Walters, sem kunnust
er fyrir að leika Rítu í Ríta gengur
menntaveginn, Jamie Driven, Jean
Heywood og Gary Lewis úr mynd
Kens Loaeh, My Name Is Joe.
Handritshöfundur Billy Elliott er
Lee Hall og hann fékk hugmyndina
þegar hann bjó í Bandaríkjunum.
Hann byggði að einhverju leyti á
sinni eigin æsku og var í ár að velta
sögunni fyrir sér á milli þess sem
hann fékkst við önnur verkefni en
loksins þegar hann settist niður að
skrifa handritið lauk hann því á að-
eins þremur vikum. Hann kynnti sér
vel ballettlistina og heimsótti Kon-
unglega ballettskólann í London og
ræddi við dansara sem komu frá
smábæjum eins og Billy. Hann fór
síðan með handritið til framleiðand-
ans Greg Brenman, sem leist strax
vel á söguna.
„Hugmyndin um ungan dreng
sem elst upp í námuþorpi þar sem
lífsbaráttan er hörð og vill verða
ballettdansari var stórkostlega
hjartnæm," er haft eftir Brenman.
Handritið barst m.a. kvikmyndafyr-
irtækinu Working Title Films, sem
framleiddi á sínum tíma Fjögur
brúðkaup og jarðarför, Elizabeth og
Notting Hill, og Jon Finn, sem starf-
ar við íyrirtækið, gerðist einn af
framleiðendum hennar.
„Afi minn var kolanámumaður og
ég þekki vel til í því samfélagi sem
myndin lýsir,“ segir hann. „Öll móð-
urfjölskylda mín vann í námunum
sem við notuðum sem sögusvið
myndarinnar. Ég þekkti líka vel þá
tilfinningu að fara frá svo lokuðu
samfélagi vegna þess að ég var sá
fyrsti í minni fjölskyldu sem fór að
heiman og í háskólanám."
Finn þekkti vel Stephen Daldry
sem á endanum leikstýrði myndinni
en Billy Elliott er fyrsta myndin sem
hann gerir í fullri lengd (hann á eina
stuttmynd að baki, Eight). Daldry er
sagður einn af fremstu leikhús-
mönnum Bretlands en hann hefur
sett upp margar frábærar sýningar í
London, m.a. An Inspector Calls, og
á Broadway. „Ég vissi það um leið
og ég las handritið að þetta var
mynd sem mig langaði til þess að
gera,“ er haft eftir leikstjóranum.
„Sagan snart við mér og mig langaði
strax til þess að lesa handritið yfir
aftur.“
Nálin í heystakknum
Leitin að drengnum sem fara
skyldi með hlutverk Billys var löng
og ströng en um 2000 ungir piltar
voru reyndir í hlutverkið. „Það var
algjör martröð í fyrstu að hitta alla
þessa stráka," segir framleiðandinn
Finn, „og við fórum að pæla í því
hvort yfirleitt væri vinnandi vegur
að fá réttan leikara í hlutverkið."
Leikstjórinn Daldry tekur undir
þetta: „Það var mjög erfitt að finna
strák sem gat bæði dansað og leikið
og kom frá norðausturhéruðum
Englands, hafði rétta framburðinn
og var á réttum aldri. En á endanum
fundum við Jamie Bell, sem hafði
fullan skilning á öllum þáttum sög-
unnar og hafði þetta við sig sem fær
mann til þess að finna til með honum
og hafa af því miklar áhyggjur hvað
af honum yrði. Það má segja að við
höfum fundið nálina í heystakkn-
um.“
Jamie Bell er 13 ára strákur úr
bænum Billingham og finnst hann
vera óendanlega heppinn að hafa
hreppt hlutverkið. Hann byrjaði að
æfa dans þegar hann var sex ára.
„Ég sá stelpu í steppdanskeppni en
henni vegnaði ekki sérlega vel,
missti frá sér milljón takta,“ segir
Jamie. „Svo ég sagði við mömmu
mína að ég gæti gert þetta miklu
betur og hún keypti handa mér
steppskó og sagði að ég gæti sótt
námskeið í steppdansi."
Rétt eins og í tilfelli Billys í mynd-
inni var ekki auðvelt fyrir Jamie að
byrja dansinn. „Það kostaði miklar
æfingar og strákarnir í skólanum
stríddu mér og sögðu að svona dans
væri meira fyrir stelpur en stráka.
Þeir sögðu að ég ætti miklu frekar
að spila fótbolta eða ruðning svo ég
sagði þeim ekkert frá því þegar ég
fór í danstímana á eftir fótbolta-
æfingunum."
Hann segir að það hafi verið gam-
an að vinna með leikstjóranum
Daldry. „Hann sagði mér ekki að
þetta yrði að vera svona og svona
heldur sagði hann alltaf að ég ætti að
reyna að hafa þetta svona eða hins-
egin. Við notuðum bæði hans hug-
myndir og mínar og blönduðum
þeim saman þangað til við náðum því
fram sem er í myndinni." Hann seg-
ist ekki hafa verið sérlega stressað;
ur framan við myndavélarnar. „I
eina skiptið sem ég var virkilega
stressaður var fyrsta tökudaginn
þegar ég átti að ganga niður ein-
hvern garðstíg og ég sá þessa risa-
stóru myndavél. Ég fríkaði næstum
út.“
*
Eins og fullorðinsleikari
Daldry segir að til séu tvennskon-
ar barnaleikarar. ,Annarsvegar er
það barnaleikarinn sem leikur lítið
annað en sjálfan sig og svo er það
hins vegar leikarinn sem getur sett
sig í spor annarrar persónu. Það
besta við Jamie er að ég gat leikstýrt
honum á nákvæmlega sama hátt og
ég leikstýri fullorðnum leikurum og
hann skildi allt það sem ég sagði og
fór nákvæmlega eftir leiðbeining-
um.“
Myndin var tekin á Norðaustur-
Englandi og hófust tökur í ágúst á
síðasta ári en helsta vandamálið var
að finna kolanámur sem enn voru
starfræktar. „Við urðum að fara alla
leið til Lynemout og Ellington til
þess að hafa uppi á þeim,“ er haft
eftir framleiðandanum Finn. „Sem
betur fer fundum við eina námu sem
reyndist síðasta kolanáman á öllu
svæðinu sem enn er við lýði svo við
þurftum ekki að reiða okkur á neinar
tölvubrellur til þess að búa hana til.“