Tíminn - 07.12.1965, Side 3

ÞRIÐJUDAGUR 7. desember 1965
TÍMINN
Guðmundur P. Valgeirsson:
rotna ýtan á Ströndum
Þann 10. 11. s.l. birtist á síðum
stjórnarblaðsins „ísafold og Vörð
ur‘‘ kafli úr 7 ára gömlu frétta-
bréfi til Tímans frá mér. Til hlið-
ar er svo mynd af tveim jarðýtum
sem unnu við lagningu vegarins
yfir Veiðileysuháls á s.l. sumri.
Engum, sem þessa uppsetningu
sér dylst löngun íhaldsins til að
slá sér upp og miklast af því verki
sem hér var unnið í sumar. Þó er
það hálffejmið við að bera fram
beinum orðum hrós sér til handa.
Þ\rí grefur það nú upp þennan
gamla bréfkafla, sem á að sýna
mismuninn á afrekum þess og
Vinstri stjórnarinnar. Varla er
hægt annað en dást að natni þess
og hæversku við þetta. Þessu er
ætlað að vera skrautfjöður í
stjórnarhatti íhaldsins og sýna
föðurlega umhyggju þess fyrir
þegnum sínum og örlætj, sem nær
út á yztu hjara þessa strjálbýla
lands.
En sagan af brotnu ýtunni í
Trékyllisvík er ekki öll sögð í þess
um upprifjaða bréfkafla mínum.
En úr því að brotna ýtan okkar
á árinu 1958 er nú tengd við lagn
ingu vegarins í Árneshrepp á ár
inu 1965 á þennan hátt, finnst mér
varla verði hjá því komizt að
segja þá sögu nokkuð gerr, en þar
er gert. Veit ég, að íhaldið muni
verða þakklátt fyrir það, þó það
af hæversku sinni hafi sleppt því
úr.
í þessum endurprentaða bref-
kafla segir, að jarðýtan okkar sé
brotin og fyrirhuguð vinna í vegi
og jarðrækt fallið niður af þeim
sökum.
Þessi ýta okkar, sem var Inter-
national T D9 var þá orðin 8 ára
gömul. Með henni höfðu verið
leyist mörg og erfið verkefni hér í
hreppnum, bæði við ræktun og
vegagerð. Sumt af þessu var um-
fram það, sem afl hennar og stærð
leyfðu. Hygg ég það ekki of mælt.
að þau verkefni, sem með henni
voru unnin, hafi að verulegu leyti
komið í veg fyrir flótta manna
frá búi og byggð hér, eins og átti
sér stað í öðrum sveitum með svip
aða aðstöðu. Menn sáu, hvað hægt
var að gera, ef tæki og fjármagn
væru fyrir hendi. — Nú var ýtan
orðin slitin og úr sér gengin. Við
gerðir og endurbætur var óhægt
að framkvæma hér. Því var það að
við höfðum sótt um innflutnings
leyfi fyrir nýrri og stærri beltis
dráttarvél á árinu 1958. — Öllum
var ljóst hver nauðsyn það var
einangraðrj byggð, sem ekkert
gat sótt til annarra í þessum efn-
um, en átti nóg verkefni framund
an í ræktun og þá ekki síst vega
gerð innan sveitarinnar til að
tengja saman býlin, eftir því sem
fjármagn hrykki til. og auðvelda
þar með samgöngur og aðflutn-
inga heimilanna. Umsókn okkar
var því tekið með skilningi af
þeim, sem með völdin fóru, og
eins þeim, sem fóru með innfjutn
ings- og gjaldeyrismál á þeim
tíma.
Höfðum við fengið skýlaust lof
orð fyrir innflutningi á 15 tonna
ýtu snemma á árinu 1959. Einnig
höfðum við fengð loforð um styrk
til kaupanna frá Vélasjóði, allt að
helmingi kaupverðsins.
En nú urðu þáttaskil í þessum
efnum, sem okkur og öðrum urðu
til tjóns. Vinstri stjómin fór frá
völdum, en íhaldssamsteypa sú
sem síðan hefur ráðið ríkjum,
tók við völdum. Afleiðing þess
varð sú, að okkur var algerlega
synjað um innflutning á þeirri
vél, sem við höfðum loforð fyrir.
1960 var okkur einnig synjað um
að fá vél keypta. — Það var ekki
fyrr en á árinu 1961, sem við loks
gátum fengið flutta jnn litla ýtu
með aðstoð SÍS. — Á þessu tíma
bilj hafði verð slíkra tækja allt
að því tvöfaldazt og við það bætt
ist, að sfyrkur til endumýjunar
vélarinnar hafði verjð skorinn nið
ur, og óvíst, að hann fengist nokk
ur. — Okkur var því ókleyft að
ráðast í kaup á stærri ýtu eins og
við höfðum ætlað.
pannig bætti núverandi sjórnar
samsteypa úr vandræðum okkar
með brotnu ýtuna. Þessu skraut
blómj í stjómarhatti ,,viðreisnar-
innar“ er ekki vert að gleyma, úr
því að ritstjórar hennar fóru að
rifja þetta upp.
Hér skal það ekki rakið til hlít-
ar, hver áhrif það hafði til tafa á
nauðsynlegar framkvæmdir hér í
hreppnum, ekki sizt vegagerðina.
— Á næstu árum var verið að
brjótast í því að fá ýtur inn í
hreppinn til að framkvæma það
litla, sem fé var veitt til. Fóru þá
vænar sneiðar af litlum fjárveit-
ingum í það að flytja þessar ýtur
fram og aftur og komu hrepps-
búum að engu gagni. — Sóun þess
fjár, sem í þetta fór, verður að
skrifast á hagsýslu íhaldsins.
í hinum uppprentaða kafla úr
bréfi mínu kemur fram uggur
minn um framhald búskapar á
þéim býlum, sem við samgöngu-
leysi bjuggu. Mér var það ljóst.
að þessi býlj áttu við svo mikla
örðugleika að etja, að tvísýnt værj
hve lengi ábúendur þeirra héldu
út að búa við þá aðstöðu. Því taldi
ég, að höfuðáherzlu bæri að leggja
á að koma þessum býlum í vega
samband við þá staði. sem þau
ættu viðskiptj sín að sækja til.
Uppse’tning íhaldsblaðsins á þess
um bréfkafla mínum verður ekki
skiljn öðru vísi en að þetta hafi
verið eðlilegur ótti í tíð Vinstri
stjórnarinnar. En föðurleg um-
hyggja og framkvæmdir „Viðreisn
arjnnar" hafi snúið þessu við og
komið í veg fyrir þetta.
En hver hefur raunveruleikinn
orðið? Hvernig er komið hag
þeirra sveitunga minna, sem ég
hafði í huga, þegar ég lét í ljós
þennan ótta minn?
Eigi löngu síðar fluttu allar fjöl
skyldurnar, sem þá bjuggu í Veiði
leysu burtu. Veiðileysa hefur verið
í eyði síðan. Þó var þap búið góðu
búi- — ^ar var búið við vegleysu
og torleiði. Og sömu dagana og
þeir, sem ráða á stjómarheimilinu
og eru að hnoðast með þessa sam
anburðarmynd, birtist fréttin um
það, að stórbýlið Ófeigsfjörður
sé komið í eyði. í úfvarpi og
stjórnarblöðunum, með viðtölum
við Pétur Guðmundsson, sem þau
kalla síðasta bóndann í Ófeigs-
firði. — Ófeigsfjörður er eitthvert
gagnauðugasta býlj á íslandi. Þar
hefur verð búið við landskunna
rausn og höfðingsskap um aldar
skeið. Nú um veturnætumar flutti
allt fólkið þaðan burtu. Þar verð
ur ekki búið meir. — Er hægt að
fá táknrænni mynd af umhyggju
stjórnarvaldanna? — Orð Péturs
Guðmundssonar. þessa hógværa
öldungs, sanna það, sem segja
þarf um þetta. Fyrst og fremst
er það samgönguleysið og þeir örð
ugleikar, sem það skapar, sem eru
orsök burtflutnings fólksins. —
Sjö ár eru liðin síðan ég lét frá
mér fara þessj endurvöktu varn-
aðarorð. Þau vom að engu höfð
þar til nú, að þau eru dregin fram
í skopi til að sína, hve óþörf þau
hafi verið — Frá því þau voru
fram borin hefur ekki verið velt
stein úr_ götu þessu fólk til hag-
ræðis Árneshreppur og Árnes-
hreppsbar hafa orðið fyrir stóru
áfalli (mér liggur við að segja
slysi) sem seint eða aldrei verð
ur bætt. — En höfðingjarnir á
stjórnarheimilinu eru kampakátir.
Smalahagar þeirra hafa færzt sam
an og þeim sparazt erils spor.
Lágkúruleugu hundaþúfusjónar-
miði þeirra hefur bætzt nýr sig-
ur. — Samanburðarmyndin í Morg
unblaðinu gæti eftir önnur sjö
ár minnt þá á það. — Eitt býli í
hreppnum fyrir utan Dranga, þ e.
Seljanes, býr nú við algert veg-
leysi. Verða örlög þess sömu og
hinna?
Vegur er nú kominn í Árnes-
hrepp og tekinn í notkun, þó ó-
fullgerður sé eins og sakir standa.
Það síendur til bóta á næstunni.
— Þetta ber vissulega að þakka
þeim, sem að því hafa stuðlað.
Og fyrir mitt leyti skal það gert
hér með. — En það er óhætt að
segja, að stjórnarliðið hefur ekki
af miklu að státa í þessu sam-
bandi. Afstaða þess til þessa veg
ar var orðin hrejn þjóðarskömm.
Atkvæðagreiðsla s’tjórnarliðsins
um tillögu Hermanns Jónassonar
og Sigurvins Einarssonar í þessu
máli var kórónan á því öllu saman.
Enda er sagt, að ýmsir stjórnar-
sinna hafi látið svo um mælt að
henni lokinni, að þeir skömmuð
ust sín fyrir hana. — Að vegar-
gerðin er svo á. veg komin sem
raun ber vitni, á fyrst og fremst
rætur að rekja til almenningsálits
ins á meðferð stjórnarsinna á mál
inu á þingi og þeirrar þungu and
úðaröldu, sem hún olli meðal í-
búa hreppsins, þegar menn sáu,
hver áttj að vera 4 ára fram-
kvæmdaáætlun stjórnarliðsins.
Fjölmargir hreppsbúar undirrit-
þá eindregið áskorunarskjal til
samgöngumálaráðherrans um að
verkið yrði unnið þegar á þessu
ári. Hafísinn á s.l. vetri hafði
kennt mönnum þá lexíu sem dugði
til þess, að kjósendur stjórnarliðs
ins stóðu þar fremstir í flokki,
en létu eigi önnur sjónarmið hafa
áhrif á afstöðu sína, — eru þeir
menn áð meiri fyrir vikið. — Þeg
ar svo oddviti hreppsins og sýslu
nefndarmaður komu fram fyrir
ráðherra með undirskiftir þessara
manna og lýstu afstöðu hreppsbúa
til málsins, var loks látið undan
síga. og undirbúningur vegagerðar
hafinn.
Því er þessum áfanga náð. Póli-
tískur sigur eða skrautfjöður fyr-
ir íhaldið getur það aldrei orðið
Svo seinheppnar hafa allar gerðir
þess í þessum málum verið —
Læt ég svo lokið þeim hugleiðing
um, sem fyrst og fremst leituðu
á huga minn við lestur þessa
gleymcla bréfs míns og myndar
innar, sem birt var með því.
Guðmundur P. Valgeirsson
r
Sængur
Endurnýjum gömlu
sængina.
Eigum dún- og fiður-
held ver.
Nýja fiðurhreinsunin,
Hverfisgötu 57 A,
Sfmi 16738.
Hafnarstæði við Dyrhéíaey
Árið 1963, um vorið, munu
sýslunefndir Vestur-Skaftafells
sýslu og Rangárvallasýslu hafa
kosið menn f nefnd til að hafa
forustu um að ýta á eftir rann
sóknum og athugunum á hafn
araðstæðum við Dyrhóley
fékk nefndin nafnið hafnar
nefnd. Nú vita það allir,
ekkert mál hefur á síðustu tim
um verið jafn ofarlega í hug-
um almennings í Vestur-Skafta
fellssýsiu og einnig í austur
hluta Rangárvallasýslu og
draumurinn um höfn við Dyr-
hólaey.
Fullyrða má, að allir, sem
hér eiga hlut að máli, hugðu
gott til þessarar nefndar, sem
myndi snúa sér af alefli að
málínu og neyta allra bragða
til að halda því gangandi og
knýja stjórnarvöldin til öfl-
og
að
ugra vinnubragða u« athugan-
ir og rannsóknir á hafnarstæð
um við Dyrhólaey
En hvað hefur skeð? Það
er ekki vitað að nefndin hafi
haldíð einn einasta fund um
þetta mikilsverða mál, hvað þá
meira. Formaður nefndarinnar
er sagður vera Einar Oddsson,
sýslumaður Skaftfellinga í
Vík. Hvers vegna kallar hann
nefndina ekki saman til fund-
ar um Þetta stórkostlega mál,
sem brennur í hugum og hjört
um allra Vestur-Skaftfellinga?
Eg vil ekki trúa því, að hann
sé svo sínnulaus um þetta, að
hann þess vegna haldj ekki
fundi í nefndinni og vekji hana
til starfs. Það verður að álykta
að honum sé haldið niðri af
viðkomandi stjórnarvöldum og
bannað að hreyfa málinu. Ef
svo er, þá verður almenningur
í þessum héruðum að rísa upp
og krefjast aðgerða í þessu
mikla máli. Það er enn ein
stórsyndin. ef ríkisstjórnin
bipdur hendur Einars Oddsson
ar i þessu máli og sannar, að
allt það, sem stjórnarliðar hafa
verið að telja fólki trú um, að
Þeir séu að vinna í hafnarmál
inu sé hrein sýndarmennska og
gerð í blekkingarskyni.
Það verða að fást skýr svör
við því, og það strax, hvers
vegna Einar Oddsson sýslumað
ur boðar ekki til fundar í hafn
arnefnd, sem vinna á að hafn-
argerð við Dyrhólaey Almenn
ingur í viðkomandi héruðum
unir þessu sinnuleysi ekki leng
ur, enda málið orðið hreint
hneykslismál.
Óskar Jónsson
i
Á VlÐAVANGI
Yfirbót Mogga
Þess er vert að geta sem
gert er. Morgunbiaðið hunzaði
alveg ræðu þá sem Siguxður
Líndai flutti í Háskólanum 1.
desember og birtist ekkert um
hana né úr henni daginn eftir
í því blaði. Hins vegar fékk Sig
urður Bjarnason, sem flutti úr-
dráttarræðuna fyrir stúdenta-
öldungana hjartastað
Morgunblaðsins til sýningar
þann dag. En sem betur fer
munu þeir sjálfstæðismenr
vera til enn sem ekki una
svona ,frelsi“ þegiandi, og
nokkurt ónæði mun hafa orð-
ið af því á ritstjórnarskrifstof
um Morgunblaðsins. - Árangur
ÞesS varð svo sá að Morgun-
blaðið skammaðist sín örlítiS
og birtir ræðu Sigurðar Líndal
á þriðja degi. Er það ofuriítil
yfirbót, sem vert er að viður-
kenna.
„Viðreísnar"-frelsi í
framkvæmd
Norðlenzkur bóndi Olgeir
Lúthersson, segir svo í stuttri
grein í Þjóðviljanum í gær:
„Morgunblaðið sagði á dög-
unum að enn veiddist síldin,
útflutningsverðmætin væru
orðin meiri en nokkru sinni
fyrr á einu ári og ekki hefði
byrjað að snjóa fyrr en um
miðjan nóvember. — Allt er
þetta að þakka hinni góðu
stjórnarstefnu — bætti blað-
: ið við.
i Þessa sömu daga deildi Morg
unblaðið fast á Framsóknar-
menn fyrir að þeir vildu leiða
yfir þjóðina ófrelsi og fiár-
festingarhöft (Maður talar nú
ekki um sósialista). Morgun-
blaðið vill hafa allt frjálst og
segist alitaf vera að auka fresi
þjóðarinnar á öllum sviðuni —
Er það saninleikur, eða er það
lygi og blekkingar?
En bessa sömu daga gekk á
þrykk í útvarpinu tilkynning
frá stjórn Stofnlánadeildar land
búnaðarins til bænda um að
þeir yrðu fyrir vissan dag í
janúar n. k. að sækja um lán
tii deildarinnar vegna fyrirhug
aðra framkvæmda sinna á kom
andi ári. Veðbókarvottorð
skyldi fylgia lánsunisókninni og
yfirlýsing frá hlutaðeigandi hér
aðsráðunaut um að fyrirhug
uð framkvæmd bóndans væri
þörf og skynsamleg!
Þetta fjárfestingarófrelsi hef
ur verið leitt yfir bændur sam
kvæmt núverandi stjórnar-
stefnu, en lieitir á máli Morg
unblaðsins: AUKIÐ FRELSI -
TIL IIANDA BÆNDUM.
Héraðsráðunautunum er gef
ið vald til að stöðva fyrjrhug
aða fjárfestingu bænda ef
þeim býður svo við að horfa,
og er það í fullu samræmi við
þann drottnunaranda sem ein
kennir núverandi ríkisstjórn.
En þvinganir hennai gagnvart
alþýðunni á að fela bak við
skrautmælgi stjórnarblaðanna
um „fretsi“ og meira ,frelsi“
Enginn vandi var fyrir Stofn
tánadeildina að fá yfirlit um
fyrirhugaða fjárfestingu bænda
án allra bvingana gegn þeim.’’
„Frelsið" er sérrétt’
indi
Annað dæmi um dulbúna fjár
festingarfiötra er lánastarfsemi
bankanna. Allir vita að ríkis
stjórnin drottnar yfir útlána-
Framhald á bls. 11