Alþýðublaðið - 04.10.1959, Blaðsíða 12

'f'/' ' ''x* 'g

w^wnuuuuumuuiuw
Gullborg9 -
jarðskjálfta-
borg
JÓHANNESARBORG. —
Gullborgin er líka jarð-
skjálftaborg. Á fárra tíma
frcsti titrar jörðin og bygg
ingar hristast. En enginn
hefur áhyggjur út af því,
— þetta er aðeins smá-
jarðhræringar, sem stafa
af því, að gömul námu-
göng £ grenndinni hrynja
saman. Skaðinn er ekki
annar en rifur í húsveggi
og sprungur í þökum.
Jóhannesarborg er enn
þá miðstöð auðugasta gull
héraðs veraldar, en flestar
námurnar í grennd við
borgina sjálfa eru upp
urnar og aðeins lítið brot
af hinni rúmlega milljón
lÚMLEGA 44.000 manns
létu lífið í bílslysum í 16
Evrópulöndum árið 1957, og
er það 10.000 fleira en árið
1953, eða 20 af hundraði. Þessi
aukning á slysum var hins
vegar hlutfallslega minni en
aukning vélknúinna ökutækja
(bílum fjölgaði um 44 af
hundraði og mótorhjólum um
80 af hundraði). Þessar tölur
er að finna í skýrslu um bíl-
slys í Evrópu árið 1957, sem
Efnahagsnefnd S. Þ. fyrir
Evrópu hefur nýlega birt.
í skýrslunni segir, að enda
þótt dauðaslysum hafi ekki
fjölgað jafn ört og ökutækj-
um, þá sé tala dauðaslysa af
völdum ökutækja ískyggilega
há. Þeim fjölgaði úr 42.725
árið 1956 í 44.059 árið 1957.
Bráðabirgðaskýrsla um um-
ferðarslys árið 1958 sýnir aft-
ur á móti, að tala dauðaslysa
muni sennilega vera lægri en
44.000 það ár.
Tala þeirra sem slösuðust í
vr'mferðinni var einnig mjög
há. í 15 löndum jókst hún úr
1.179.714 árið 1956 upp í
1.214.597 árið 1957. Tala
þeirra, sem limlestust í bíl-
slysum jókst úr 968.705 árið
1956 upp í 990.488 árið 1957 í
umræddum 15 löndum. Meðal
þeirra sem létust og særðust
er hlutfallstala ökumanna
(bæði í bílnm og tvíhjóla far-
artækjum) enn mjög há.
íbúanna hefur framfæri
sitt af gullgreftri.
Jóhannesarborg er nú-
tímalegasta borg Afríku,
hraðinn er þar meiri en
víðast annars staðar, allir
eru á sífelldum þönum.
Ferðamenn undra sig
oft á hinu óraunverulega
útliti borgarinnar. Borgin
er byggð á liæðartoppi og
skýjakljúfarnir eru geysi-
háir til að sjá, ekki ólíkir
leiktjöldum, sem bráðum
verða færð úr stað.
En það, sem mesta at-
hygli vekur í Jóhannesar-
borg eru hrúgur af gul-
gráum úrgangi úr gull-
námunum. Vísindamenn
telja nú, að í þessum úr-
gangi sé að finna úraníum
og er í ráði að hefja rann-
sóknir á þesSurn efnum.
Mwmwmmmmmmmwwmmm
MIKHAIL Sjólókov, höf-
undur skáldsögunnar Lygn
streymir Don, var í föruneyti
Krústjovs til Bandaríkjanna.
Hann er af kommúnistum tal-
inn mesti núlifandi rithöf-
undur Rússa og einna færast-
ur x sósíalrealisma.
Hann átti fund með banda-
rískum menntamönnum og
ræddi þar m. a. um Pasternak,
en nú er bráðum ár liðið síðan
hann afsalaði sér Nóbelsverð-
laununum „ótilneyddur og af
frjálsum vilja“, eins og hann
tók fimm sinnum fram í bréfi
til sænsku akademíunnar.
Sjólókov sagði að Pasternak
væri „einbúa krabbi“ og sagð-
ist aldrei hafa séð hann. „Ég
hef ritað bækur í 26 ár en
aldrei hitt Pasternak. Það
skiptir mig engu máli, en það
er slæmt fyrir Pasternak“.
Sjólókov hóf mál sitt á
fundinum með því að kvarta
yfir Can-Can-dansinum, sem
Krústjov fékk að sjá í Holly-
wood. Hann kvað enga þörf
vera fyrir ritskoðun á klámi
í Sovétríkjunum, þar sem
Sovétrithöfundar „sæju sjálf-
ir um að fara ekki út fyrir tak
mörk þess, sem siðlegt er“.
En Sjólókov sagði, að klám-
ri.t væru bönnuð í Sovétríkj-
unum eins og rit, sem hvetja
til hernaðar.
Sjólókov var spurður um
sósíalrealisma og skilgreindi
hann þannig:
„Það, sem sovétveldið er
fulltrúi fyrir, er sósíalreal-
ismi“.
Aðspurður hver væri efni-
legasti ungra rithöfunda í
Sovétríkjunum svaraði Sjóló-
kov, að hann væri ekki neinn
Maxim Gorki og gæfi ekki út
vegabréf á ódauðleikann.
Maxim Gorki var frægur fyr-
ir aðstoð sína við unga höf-
unda og hvatningu til þeirra.
Sjólókov réðist harkalega á
Harrison E. Salisbury fyrir
grein, sem hann ritaði um
Sjólókov í The New York
Times 1. september s. 1.
Salisbury hafði skrifað um
að erfiðlega gengi að semja
síðasta kaflann í hinni nýju
Framhald á 10. síðu.
40. árg. — Sunnudagur 4. október 1959 — 214. tbJ.
— MANNLEGAR verur eru
varla á Marz eða Venus, en
það hljóta að vera vitsmuna-
verur á hnöttum hingað og
þangað í geimnum.
Það er danski stjörnufræð-
ingurinn og mál-vísindamaður
inn C. Luplau Janssen, sem
þannig tekur til orða í afmæl-
isviðtali við Aktuelt. Janssen
er sjötugur um þessar mundir
og hefur skoðað stjörnurnar í
60 ár.
— Þegar ég var tíu ára var
mér gefið hefti af Astronomi i
Tekst og Billeder og þegar ég
var 15 ára birti þýzka tíma-
ritið Astronomische Nachrich-
ten grein eftir mig og áður en
ég lauk skólanámi var ég orð-
inn aðstoðarmaður hjá Nör-
land prófessor, sem um þess-
ar mundir vann að gullverð-
launaritgerð.
Janssen fór ekki strax út í
stjörnufræðinám, heldur
skrapp hann til Parísar og
skrifaði doktorsritgerð um
Guy de Maupassant.
— Eg hcf lítinn áhuga á
spútnikkum og Lúnikum.
Stjörnuskoðarinn fæst við
miklu fjarlægari viðfangsefni.
Um daginn reyndi ég að beina
stjörnukíkinum að rússnesku
tungleldflauginni en sá ekk-
ert. Hún er sva örsmá.
Við stjörnufræðingarnir lif-
um á skemmtilegum tímum,
enda þótt ekkert það hafi
gerzt, sem við ekki bjugg-
umst við. Á síðastliðinni öld
hafði verið reiknuð út leið
eldflaugar til tunglsins og á-
ætlað hvaða orku þyrfti til
að koma þangað hlut frá
Boris Pasternak
jörðu. Það voru rússneskir
stjörnufræðingar, sem feng-
ust við það. Þeir hafa alltaf
haft áhuga á tunglinu.
Það hefur mikla þýðingu
fyrir vísindin þegar menn
geta farið út í geiminn, — og
komið til baka. Stjörnufræð*
ingar mundu fá mikilsverðar
upplýsingar ef tekst að koma
með jarðvegssýnishorn frá
tunglinu. Þá verður hægt að
ganga úr skugga um hvort
kenningar okkar um efnið eru
settar. Ef þær gilda á tungl-
inu gilda þær einnig annars
staðar í geimnum. En meira
virði yrði þó að fá í hendurn-
ar ljósmynd af sóIarlitrófinU
Framhald á 10. síða

Snemmsprott
inn vetrar-
rú$ur
VÍSINDALEGAR rann-
sóknir í Kaliforníu hafa
leitt í ljós möguleika á
því að láta vetrarrúg
þroskast á miklu skemmri
tíma en áður þekktist. Er
sérstakt hormónaefni not-
að á þann hátt, að því er
úðað yfir akurinn.
Þessi uppgötvun hefur
einkum gildi fyrir akur-
yrkju á norðlægum land-
svæðum og er auk þess
mikilvægt framlag í bar-
áttunni við hungrið, því
að enn er sultur í heim-
inum.
MMMMMVMMMVMVMMMMM1
Bra^ðskynj-
unin iengd
sjóninni
RANNSÓKNIR, sém gerð-
ar hafa verið á vegum flug-
hers Bandaríkjanna, leiða í
ljós, að bragðskynjunin er
mjög fast tengd sjónskynjun-
inni. Þetta hefur komið fram
við athugun á viðbrögðum
mannslíkamans við kringum-
stæður, sem talið er að skiapist
í geimferðum. Menn voru
látnir dveljast í myrkvaklefa,
og fengu þar inn ýmsan mat.
Kom í Ijós, að þeir gátu ekki
á bragðinu greint sundur
hveitibrauð og lieilhveiti-
orauð, og yfirleitt ekki held-
ur venjulegar tegundir af
kjöti. Þeim fannst bragðið það
sama að öllu.