Þjóðólfur - 15.03.1850, Qupperneq 2

130
inga þessa til aft opinbera hjer til Ieift-
andi ástæbur sínar — en af því að biftj-
endur höfbu áftur komiö sjer sanian um,
aft opinbera ekki bænarástæfiurnar, nema á
prenti, ef þess yrÖi opinberlega krafist, enn
annars ekki, jiá varð þurlega tekiö á móti
erindagjörðum hins valinkunna sýslumanns
lierra E. Briem, sem aft boöi liins setta amt-
manns, átti að liefja ransóknarrjettinn; en af
jiví nýnefndur herra sýslumaöur jióttist á op-
inberan hátt krefjast jiessa, þá eptir fengnu
fjelagsinanna samþykki í þessu efiii, gefum
vjer honum til vitundar allar þær ástæöur
vorar, er oss þykir mínkunar minna að láta
prenta; og eru þær þá þessar, er vjer vonum
aö geta sannað af amtsstjórn Gríins heitins
Jónssonar, að hún var í sumum greinum ó-
samkvæm, óþjóðleg og freinur byggð á eigin
velþóknun, enn gildandi lögum og rjettvlsi,
og þessi von er byggð á eptirfylgjandi fáein-
um athugasemdum.
í brjefi til sýslumanns í Skagafjarðar-
sýslu, dagsettu 8. Janúar 1829, úrskurðaði
Grímur amtmaður, að jörðin Skarð í Sauðár-
hreppi skyldi reiknast 20 hndr. I áminnstu
brjefi kveður þannig að: „Eptir Á. M. Jarða-
bók skal hún (jörðin Skarð) hafa verið 25
lindr., en í einrii Specification frá hlutað-
eigandi sýslumanni af 31. dec, 1798, sem
finnst i anitsskjalasafninu, er hún talin 20
hndr., hverjum seinast nefnda dýrleika álítst
rjettast að fylgja við ákvörðun og reikning
tíundarinnar“. Jörð þessi hafði í lánga tíma
ekki verið byggð dýrara enn 16 hndr., en liafði
þóí sveitarbókum verið talin 20hndr., og eng-
in rök hnnast til, að hún hafi verið ineira
talin í nokkrum opinberum skýrslum; og
víst er það, að þegar Skarð var iagt til Tjarn-
arprestakalls á Vatnsnesi, er jiar talin 1 hndr.
landskuld, eins og venjulegt var að gjalda
eptir 20 hndraða jöröu; engu að siður hug-
kvæmdist amtmanni að ekki fullum 2. árum
liðnum, eða 9. Nóvb. 1830 að álykta af öllu
valdi sinu, að Skarð skyldi þaðan í frá telj-
ast 25hndr. 5ess' amtsúrskurður var yfir
höfuð hvað hundraöatal jarðarinnar snertir,
byggður á jarðabókinni af 1760, en í nefndu
amtsbrjefi er þess getið, Bað jörðin Skarð sje
i tjeðri jarðabók tilfærð án dýrleika“. Honum
hefir þvi þókknast að leyta upp dýrleikann í
Á. M. jarðabókinni, hvar Skarð er talið 2»
hndr., eins og áður er sagt. Saga þessi er
ekki löng nje í fljótu áliti inerkileg, en
skyldi hún ei saint geta sýnt og sannað, að
amtsstjórn Gríms heitins var í þessari grein
ósamkvæm? eða er það ekki fágætt eða fá-
breytið, að saina yfirvaldið ónýti með nýjum
úrskurði, það sem það hefir áður álitið rjett-
ast, og þó það hafi verið ekki fyrir fullum 2.
árum. Vjer höfum heyrt Iöglærðan mann
segja, að það sje yfirvaldinu sjálfu ómögulegt,
nefnil. að það sje öndvert lögum, það geti
ekki skeð neina af æöra vfirvaldi; og hjer af
fylgir enn fremur, að annaðhvort hefir rjett-
vísin í skrifstofu amtmannsins ekki staðið
allt af á jafnhárri tröppu, heldur stigið og
lækkað sem Vín-andinn í Loptþýngdarmæl-
inum, svo honuin hefir þessvegna verið ó-
sjálfrátt, þó úrskurðir hans „yrðu ei sjálfum
sjér samkvæmir“, ella hann hefir áiitiö em-
bættisskyldu sinni samkvæmt, að fara meira
eptir éigin velþókknan, enn lögurn og rjettvísi,
i einn tíma enn annan.
Vjer þykjumst vita að miklu fleiri dæmi
megi telja, sem sýni ósamkvæmni í stjórn
aintmanns Gríms, þó oss sje það ei fullljóst;
þó kemur oss i hug að niinnast þess, að al-
þingistiðiudin 1847 geta þess viðar enn á ein-
um stað, að aintmaðurinn fyrir norðari væri
tilhliðrunarsainari við legorðssekar persóuur,
enn aðrir standsbræður hans, sjerílagi hvað
sambúðina snertir. "þetta mun ei heldur til-
hæfulaust, og heyrt höf'um vjer, að prestar
nokkrir hafa látið sjer um munn fara, að til-
hliðrun þessi væri eptir þeirra þekkingu,
meiri en lögleyfa. Jað mun líka mega sanna,
að hann (aintmaður Grirnur), hefir stuiiduin
fyrir meðalgöngu viökoinandi sýslumanna,
látið þann legorðsseka sjálfan kveða upp
bætur fyrir brot sitt; hvert þessi aðferð er
lögum samkvæm, látum vjer ósagt, en það
sýnir þó söinu tilhliörunarsemi, sem áður er
talin. 5V* var eigi að kynja, þó flestum
þætti mjög undarleg ráðstöfun Gríms amtm.
í máli Arna bónda Gislasonar á Bakka, í því
að skjóta því frá einum rjetti til annars, og
þeim fyndist vera í því mikil ósamkvæmni;
en það er oss niörguni kunnugt, að lögsókn
í rjettvisinnar nafni móti Árna, sein höfðuð