Þjóðólfur - 14.05.1852, Side 6

330
skipnnir liennar byrjar oss jafnan aft liafa í
fulluni lieiftri sakir konungsins, sjálfra vor
og lagnnna — því mef» lögum skal laiul byggja
en með ólöguni eyða — og aldrei misbjóða
henni, nje sýna óhlýðni efta útbrjót sakirþess,
fió oss gebjist ekki sein bezt að mönnum sein í
hana eru settir. Valdstjórnin mun yfir höfuð
aldrei misbjóða oss nje sýna ójöfnuð, allra
sizt af ásettu ráði, og yrði henni það, fiá er
að leita rjettingar á því með stillingu, og á
l'öyleyan vey, en ekki með frekju eða ólögleg-
um samtökum gegn herini, fivi slikt. er óverð-
ugt siðuðum mörinum, og bakar fieiin, sem Jrví
valda, maklegt álas og begningu.
En fió sleppi af bvorutveggju fiessu um-
talsefni á fringvallafundiriiim, fiá ætluni vjer að
liann megi verða næsta fiýðingarmikill, ef liami
er vel sóttur. Engi sigur fæst án baráttu og
samtaka, og engiiin verður ágætur af engu;
vjer Islendingar mununi fiví að eins ná á oss
nokkru fijóðlegusniði og verulegum framförum,
að vjer ltöldum áfram mannfundum bæðilieima
í hjeruðum, og svo að minnsta kosti öðrubverju
á 3>iiigvölltim. Vjer höfum um mart að ræða,
og eptir fiví sem faungeru á, mart, að undir-
búa. Vjer teljum vist, að á fiessuni fundi komi
frain eiribver .skýrsla af bendi fieirra manna,
sem fijóðfunduririn sendi bjeðan í fyrra á fund
konungs með málefni vor; fieir munu álíta
sjer skyltaðskýra frá hinu helzta af ferð sinrii
og erindum, fió fieir hafi að líkinduin enga
fagnaðarfrjett að færa.
En ineira virðist oss varið í önnur um-
talsefni á fundinum, og teljum vjer fyrst af
öllu, að samin yrði fiar ítrekuuar bœnamkrá
um verzlunarfrehii Eptir fiví sem frjáls
verzlun útbreiðist meir og meir um allan lieiin,
mun stjórn Danakonungs yfir höfuð að vísu
finna og liljóta að játa, að hún megi ekki
öllu lengur synja oss fiessa rjettar; en af fieiin
firáfaldlegu ráðgjafaskiptum, sem eiga sjer
stað, fiá er við því að búast, að sinum lítist
hyað, eins í þessu sem öðru, og megi því
svo fara, að úrgreiðslu þessa máls verð frest-
að fyrir oss eins og svo mörgum öðrum; en
á því ríður oss öllu fremur, að vjer fáum sem
fyrst verzlunina frjálsa; því varla verður fyrri
neinum verulegum endurbótum komiö á skatta-
löggjöf vora, jarðamat og margt fleira, hel(l-
ur en frjáls verzlun er búin að sýna hvaða
verkun liún liafi á verðlag varnaðar vors bæði
af sjó og laridi, og á efnabag landsbúa yfir
liöfuð; vjer hljótum því að ítreka bæn vora
um frjálsa verzlun með sem almennastri og
eindregnastri bænarskrá.
Hið annað inálefui, sem mikils iná þykja
varða, er um kosninyar til alpinyis að sumri
komanda. 'það vita allir, að alþirigistilskip-
unin er enn í fullu gildi, og munu háyfirvöld
vor ekki missa sjónar á þeirri skyldu sinni
að láta kosningarnar fara fram í haust eins
og lögin leggja fyrir. Nú er það að vísu
einkanlega á valdi kjósenda, hverjir kosnir
verða, en vera má, að einmitt þeir sjálfir findu
nauösyn á að tala sig niður a kosnirigunum,
fala sjer utanhjeraðsmann til fulltrúa, ef þeir
lieíðu engan innanbjeraðs, o. s. frv.
(Framhaldið síðar).
pað hafa ýmsir orðið til að hreifa þvf, að ekki
iHUinli rjett að jafna þingfararkostnaði 1851 með öðruin
þingfararkostnaði, og finn jeg mjcr því skjlt að skýra
almenningi frá, livernig á því stendur, að jeg jafnaði
lionuin.
1 hrjefi Dómsmálastjórnarhcrraqs frá 18. júlí 1848
er stiptamtmanni gjört að skyldu, að jafna þingfarar-
kostnaði niður livert ár þannig: að hvert það ár sem
þing er haldið, skyldi að hausti jafna háll'uni þeiia kostn-
uði, sem var við þinghaldið það ár, auk 2000 rbd. af
eldri þingkostnuðuni, og árinu eptir hiimi helftinni. þegar
jeg því athugaði ákvarðanirnar, lijelt jeg óhultast að
jafna liálfuni kostnaði fyrir þinghaldið 1851, þar eð jeg
[ áleit, að það væri hæði samkvæint anda þeim, scm cr í
áður greindu brjcli dómsniálastjórnarherrans til inín,' og
líka varð jeg að álíta að stjórnin, ef hún hefði ætlað
sjcr að hrúka hjer við aðra aðferð, hcfði hlolið að lcggja
frumvarp uin það fyrir þingið 1851, því stjórnin lilaut
Iað sjá, að það varð þá að dragast í hið ininnsta í nokkur
ár að slikum kostnaði yrði jafnað, því allir vita að það
ganga í hið ininnsta 3 — 4 ár til þess, fyrst að húa til
frumvarp og leggja það fyrir þing á íslandi, og fá það
sfðan éamþykkt í Danmörku; og varð jeg ,að álíta að
þcim, sem lilut ættu að ináli, væri enginn hagur I því
að þessuin þingfararkostnaði yrði jalnað niður á landið
um sama leiti, eður undir eins og þeim ærna kostnaði,
sem jarðamalið hjer á landi hefur haft í för ineð sjer;
því jeg áleit að lilutaðeigeRdum mundi konia bctur að
borga minna og jafnara, og jeg get ekki dulist þess að
fleyri en einn bóndi á íslandi hafði styrkt mig í þeirri
trú; jeg jafnaði því kostnaðinum niður bæði af því hið
umrædda brjef benti injer til þess, og líka var jeg full-
Viss um að það inundi að ósk og í hag öllum hlutað-
eigendum, þar eð jeg áleit, að það væri best að sem
minnstur þingfararkostnaður 'fjelli sarnau við jarðauiats-