Þjóðólfur - 26.06.1852, Blaðsíða 7

þau 13 ár, sem liðin eru síðan að aðstoðarprestur yar
hjá sjera Brinjólli sál. Arnasyni, en liann hrá sjálfur
búskap, og Langliolt, kyrkjustaðurinn, sem þeir bjuggu
á, prestarnir, var þá byggt bómla. þetta er allgóð jiirð
cptir þvi sem hjer er af að gjöra í Meðallandi; hún
hefur losnað síðan; en skamt eptir að biskupinn visi-
teraði hjer eystra, og mátti því og átt i að komast að,
hveririg á stóð, og að þessi jörð var þá bæði laus og
eitthvert hentasta prestssetnr, en falls von af fornu trje,
þar sem sjera Brynjólfur sál. var, bseði gamall og hcilsu-
laus, þá var hún — skamt á cptir segjum vjer — byggð
með lífsfestu ungum manni, án allra skilyrða að víkja
fyrir presti. Menn munu segja að hjer sje gott til ráða,
þar sem brauðið eigi hina beítujörð, eystri Skóga undir
Eyjafjölluin, og megi vísa einhverjum æfifestu bóndan-
um úr Meðallandi þangað; og víst er um það, fáir
sem engir bændur hjer í Meðallandi sitja á svo góðri
jörft. Eg skal og ekki fullyrða neitt um það, hvort
bóndinn í eystri Skógum hefur æfifestu ábúð, þó mjer
þyki líklegt að svo sje; cn það fullyrði jeg, að það
væri stakt ranglæti að hrekja Hjörleif bónda Jónsson
frá eystn Skógum, þó að lög stæði til þess. Forfeður
hans, og svo sjálfur hann, hafa nú búið þar í meir en
30 ár, hver auðmaðurinn og sómamaðnrinn fram af öðr-
um, sem hafa iagt eina og tvær jarðir sinar í eyði, til 1
þess að hafa til heyskapar og ræktunar Skógunum;
enda er nú sú jörð svo endurbætt fyrir þennan og annan
tilkostnað, að það væri staklcgt vanþakklæti og rangt
að hrekja hann þaðan, þó það mætti. Eg ann manna
bezt öllum einbættismönnuin góðra launa, svo að þeir
gcti gegnt köllun sinni og embættisskyldum' með alúð
og áhyggjulaust, og það cr satt bczt, að svo er urn
flesta bændur; og vfst var mjer það sönn gleði, þegar
jeg frjetti um daginn fyrir sunnan, *að biskupinn
okkar hefði fengið 400 rbdd. launa viðbót á ný; en
jeg vil þá líka, að þcir sjeu svo árvakrir og umsjónar-
samir, að ckki sje hverjuin hcilvita manni í auguin uppi,
að þeir láti það ógjört, sem beint liggur við að þeir
eiga að gjöra, — cins og lijer var í næstumliðin 13 ár,
— að leggja drög fyrir við amtið, að umboðsmaður ljeti
jafnan einhverja bærilega jörð í Meðallandi svo laust
byggða, að prcstur gæti komizt að henni, hvenær scm á
þyrfti að halda, svo ckki þyrfti þar að að rcka, sem nú
virðist liggja næst, að annaðhvort verði presturinn að
vera hælislaus og liggja úti, eður og að saklausum
mönnum verði að öðruin kosti að þröngva með skil-
málarofum, eður halla við þá rjctti og sanngirni. því
þó einhvcr Meðallcndingur skyti góðviljuglcga húsaskjóli
yfir preslinn, þá geta þeir það ckki sjer án stórbaga,
ef bann er mannfleiri en einn sjer; og heldur ckki geta
þcir mist af jörðum sínuin handa honum, án þess þeir
íargi af búsmála sjálfra sín, svo þröngbýlt sein lijer cr
h^fvetna í Mcðallandi, og flcstallar jarðir margparlaðar
i sundur í smábýli, og þó undirlagðnr mcir og minni á-
föllnm.
Skaptfellingur.
Hngjvekja.
2. Um fœrikviabrúhun og nylsemi.
3>að sýnist. veia gagnstætt áfornii nianna,
sem nú eru að bæta jarftir sínar og stunda
túnrækt, liversu fáir fieirra taka upp færikví-
ar, enda þótt þeir sjái mikið gagn af þeim
hjá hinum er brúka {>ær, f>ó fæstir hafi þau
not þeirra, er bezt má verða. Margir hafa að
óreyndu lastað þetta fyrirtæki, og fært fram
þessar ástæður í mótmælaskyni: a) kostnað-
inn, að kaupa við til færikvía, b) gagnsmuna-
missir af málnytinni og c) skort á hentugu
færikviastæði. jþessar ástæður þykja mjer
mjög ljettvægar, og vil því fara fám orðum
um hverja þeirra.
1. Kostnaðurinn er mjög lítill, þegar spír-
ur eru brúkaðar eingöngu, svo að gildari end-
inn er hafður til stuðla, en halinn í rimar;
spírur eru venjulega tveggja faðma langar, og
er það lengd einnar grindar, en 4 rimar þarf
í hverja; hæð stuðlanna sje minnst 14 alin;
hálfflet.ta má gildari enda sjiírunnar, og er hún
þá í 3 riinar; þá gjöra 11 spírur 6 grindur,
allar til samans 12 faðina langar; en kvíar úr
þeim taka 50 ær; vænar spírur kosta 32 skk.,
og er þá efniviður í kvíar þessar 4. dala virði •
lítið ffalarsprek þarf í þverslá um hverja grind;
14 faðma kvíar taka rumt 70, 16 faðma undir
100 o. s. frv. Garðabönd og ýmsar rár má
brúka í þær, líka borðrenninga, ef ekki eru
spirur til, morkefli í stuðla og annan lausa-
við. Eins má nota kvíarnar til margs aö
vetrinum, t. a. m. til uppreptis i hús og hev-
tóptir. Jietta er einkuin þeim sagt., sem eru
í viðarskorti, eða ekki geta fengið hentasta
viðinn, sem eru spirurnar, svo kostnaðurinn
þurfi ekki að vaxa neinum svo í augum, að
fyrirtækið farist fyrir þá skuld.
2. Gagnsmunamissir af málnvtinni þarf
ekki að koma af innilegu fjárins í færikvíun-
um, ef laglega er að farið; hann kemurlangt
um hehlur af þvi, að meðferð ásauðanna er
ekki í rjettu liæfi. Missir þessi getur líka or-
sakast. af mörgu öðru, er allt ætti að varast;
t. a. m. suinir telja nijólkurmissir að hjásetu
móti því, að ær gangi sjálfráðar uin haga,
en best mun þó verða góð hjáseta þar sen^
nokkurt landrými er. (Frainhaldið síðar).