Þjóðólfur - 30.03.1854, Blaðsíða 6

188
lól'a sýsluinannsins. ]>css má ci ilylja, nð nii vnr komið
annað hljóð í strokkinn lijá lionmn, ojí liHÍði sannrtcríiig
hans snúizt fyrir viitdinuin, og liorfði mi í gagnstæða
átt, svo nú þókti honuiti útsvar bóndanns liafa verið allt
of mikið ; vér viljiini ckki fara neinum orðum uin, hvcrn-
ig á þcssu muni liafa staðið; þeir scm kunnugir eru,
munu leiða scr það í grun, en ókunmigir geta Hka, cf
til vill, leidt að því getur. En hvernig svo scm þcssi
skýrsla kaupmannsins var, varð hún að vopni i hendi
sýsluniannsins, til að liöggva } al' útsvari því, er þrír
eiðsvarnir menn, og bóndi, sem þjónað hafði sem stefiiu-
vottur nokkur ár, ineð vilja og ráði kaiipniannsins1,
höl'ðu álitið sanúgjarnt og rétt, að bóndinn greiddi fá-
tækuni2; og ei gctur sýslumaður að neinu þcirra ó-s
sæmilegu orða, cr bóndinn lial'ði farið um aðgjörðir
sveitarforstióranna.
Ilreppstjórinn skaut þegar niáli þessu til amtmanns-
ins, og leiddi jafnframt rök að því, að úrskurður sýslu-
mami.sins væri því tortryggilegrl,, sém ósannindi væru
við liöl'ð, í ástæðum þcim cr úrskurðurinn væri hyggður
á. þetta bréf scndi lireppstjórinn — ásamt öllu cr þeg-
ar var búið að lita í málinu — amtmanni að áliðnuin
þorra, í vetur er var; en svo leið allur veturinn, að
ekkert svar koin frá amtmanninuin, og urðu þó næsta
margar ferðir á; en sem þessi dráttur á svarinu frá
aintinauni var orðinn næsta lángur, þókti sveitarforstjór-
nii 11 in mál komið að hrinda al' scr áburði þeim, cr þcim
var horið í ákæruskjali bóndamis, og rituðu amtmanni i
ofanverðum júní-m. bréf, og heiddu hann að útnefna
sættainann í máli þcssu, þar cð sóknarpresturinn — sein
var sættamaður í sókninni — væri við málið riðinn, cn
hinn sættainaðuriiin yæri bróðir hreppstjóramis. Nú liugs-
uðu þeir, að aintmaður inundi scin fyrst gjöra greið
svör, og skjóta úrlausn á þessari bæn, en cinnig þetta
fórst fyrir, og svo lcið júnf-m., að ekki koin svarið frá
amtinanniniim, upp á hvorugt inálið; þá fcr hann—eius
og kunnugt er, á alþíng — en á amtmanusstólinn sctt-
ist sá setti amtmaður, um þann tíma allan, ep eigi bætti
hann úr þessum vandræðuni. Svo kom amtmaðurinn
lieim af þíngi, og svo leið allur september-m., að ei
koin svar frá lioniim, hvorki upp á það fyrra, cður sfð-
ara brcf sveitafforstjóranna. 1 öndverðum október-m.
fór hreppstjórinn á fund amtmannsins, og tjáði lionuin
hvað lengi hann befði árángurslnust þráð, að liann lcggði
úrskurð á málin. Hvað þeim að öðru leyti talaðist til,
kemur ei sögukorni þessti við; en svo lauk samtali
þeirrn, að aintmaður lofaði úrskurði sínutn á inálunuui,
með fyrstu ferð. Eoksins kom þá Ifka úrskurður herra
þvi niðurjöfnunardaginn heyrði cnginn kaupmann-
iun mæla á móti ntsvarsgjörðinni.
J) Skyl(li nokkur furða sig á þvi, ef að herra sýslu-
maðurinn hefði farið út að krainhuðarborðinu, og vcgið
þar gjöj'ðir sveitarlörstjðranna á riðguðu vogina kaup-
mannsins, lagt f aðra skálina kunnugleikn og cinbcgan
vilja 4 ncfndarmaniia, uð gjöra sanngjarnt útsvarið liónd-
anum, en í hina, skýrslu kaupmannsins og fortölur, að
sú metaskálin hafi þá riðið mcira. liöf.
aintinannsins á máli þessu, og var haun dagscttur 10.
dag októbcr 1853. Urskurður þessi cr ckki cios lángur
og við var að búast, þó hann væri að skapast frcka
8 mánuði; hljóðar hunn þannig : ;,Að arntið ei filllli
,,ástæðu að breyta úrskurði sýslumanns-
„ins; en livað |ivi vifivíkur, aft liann ei
„útnefni sáettainaiin i niálinu, |>á gjöri
„aintið [»að ekki, þar annar sættamaður-
,,i11n se til i sættauimlæminu sjálf'u“; —•
nelnifoya, bróðir hreppstjóravns. En ef hónd-
inn nó ncitar að mæla, fyrir bróður hreppstjóranns, þá
vantar cnn þann iimhcðna sættamann. Astæðurnar, scni
þessi anitsúrskurður er byggður á, skulum vér láta ú-
dæmdar; þær hal'a einn dóm með sér; má ske lika þær
þui'fi andlega aó dæmast, þar cð gcistlegir voru við-
riðnir málið.
yEtluin vér, landar góðir! að saga þessi sé ei að
óllu ófróðleg; að minnsta kosti er hún sýnishorn þess,
hve fljóta úrluusn að fátækra inálefnin smn, vestra,' eiga
von á, þegar þau kouiast á skiifstofuborð licrra amt-
munnsins.
liitað i októbcrmán. 1853.
Vestfirðíngur.
(AðsentJ.
Um jarðprhjumenn ut/ biuiuðurskóla.
Enginn iðnaður er eins gamall, cða liefur jafnlengi
vcrið stundaður af inannkyninu, eins og jarðyrkjan, og
þó hefir þnð naumast vanrækt annan iönað meir en hann,
jafn vel þótt það hali vitað, að undir jarðyrkjunni er
koniin öll þess tímunleua velferð. þetta mn þvf að ,
vísu þykja undarlegt háttalag, en uiannkynssagan sannar
þó þett i Ijóslega með fleiri en færri órækum dæmum,
og löndin bera nm þetta sýnilegan vott allviða. Mann-
kynssagan sannar og á liinn hóginn, að velmeigun og
liainför hvcrrar þjóðar fcr eptir þvf, livað vel hón kann
að yrkja jörðimi og fara mcð ijvexti licnnar. það er
nó á döguni' orðin almenn snnnfærfng, scm engum
lengur dettur í hug að ncita, að velineigiin lands og
ríkja standi og fnlli með jarðyrkjunni. Frainfara-tfinabil
hvprrar þjóðar byrjar eiginlega þá fyrst, þegar hún fer
að yrltja bctur jörðina, því þá fer hún að búa betur og
meiga betnr. 011 framför byrjar fyrst á þvf, að andi
manna vaknar til að hugsa um það, sem er þarflegt og
nytsamt til að auka ulmenna beill; þnr næst cr það,
að aflu sér þeirrar þekkíngar, sem kenni mönnum að
frumkvæma það þarllega og nytsamlegá i verkinu; þvi
allar frainfarir eru í raun og veru ekki annað en fram-
kvæmdir á þvf, sein menn fyrir stöðúga eptirtekt og
þá þekkíngu, er menn afla sér, sannfærast uin að er
nytsamlegt og þarlt. Sngan sýnir, að nytsamleg þekk-
íng cr undirrót allra framfara; þær þjóðir, sem lengst
eru koinnar i nytsamlegri þekkíngu, cru og lengst
komnnr f öllum Iramförum. það lýsir sér :i því,
sem tnennirnir gjöra og framkvæma, hvort þeir eru á
frainfaravegi eður ekki; búnaðarliættir manna og jarð-
yrkja lýsa því, hvort þeir cru vaknaðir til umhtrgsunar