Þjóðólfur - 07.02.1857, Page 5

- 45 -
t Land- Pen-
Utgjöld anrar. fngar.
cr al. rd. sk.
Flutt 1 99 877 24
3. Peníngar, í geymslu hjá alþíngismanni Á.
Einarssyni................................. „ 62 58
Samtals 1 99 939 82
Reikníngur þessi, sem er yfirskoibabur og stab-
festur af sýslutnanninum í Strandasýslu, er saminn
af hiutabcigandi presti og hreppstjóra, og einurn af
sonum stiptarans.
Athugagr. Hií) svo neftida G r (5 u s t a t) a - ,,Legat“ í
Straudasýslu er stiptaí) af hreppstjóra og dannebrogsmanni
Einari Jónssyni í Kollufjaríiarnesi, me?) gjafabri'fi dag-
settu 20. maí 1818, mc? hverju bri'fl hann gefur eignarjór?)
sína Gróustaíli liggjandi í Garpsdalssókn innan BarÍJastrand-
arsýslu 24 cf aí) dýrleika me? 3 ásauílarkúgildum „ráíivón d-
um, frómiyndum, fátækum, innfæddum búendum
í Túngusveit vií) Steingrímsfj ör?)“, og vií> seinni á-
teiknun á gjafabréfl?) frá 10. apr. 1823 heflr gjafarinn ákveíiit),
ab stiptun þessi skuli standa undir stjórn sýslumannsins í
Strandasýslu, hlutabeigandi presti og hreppstjóra, samt eins
af afkomendum 6Ínum í karllegg, meban nokkur þeirra er til,
hverjir árlega skuli senda eptirrit af reikníngum stiptunar-
innar til vesturamtsins; hvert amt síílan árlega heflr sent
hlutabeigandi stjórnarráþi yflrlit yflr fjárhag stiptunarinnar.
þetta gjafabrftf meí) hinni áminnstu þar á teiknubu seinni á-
kvörþun er staþfest af konúngi 20. sept. 1823. Jórbin Grón-
staíiir meí) kúgildunum var seld viþ opinbert uppboí), ári?)
1844; og er audvirþi?!, 615rdl. 59sk., sf&an sett á vóxtu í
jarþabókarsjóíiinn.
Dómar yfirdómsim.
I. f málinu: kaupmaímr Sv. Jacobsen, gegn kaup-
mönnunum E. Siemsen, konsúl Bjering og M.
Smith. (Ágrip.)
(Niðurlag). En yfirdómurinn áleit, að með þíngsvitnum
þeim er gagnsækjendurnir fram lögðu, væri engin nægileg
sönnun frain komin fyrir því, að aðalstefnandinn hefði skipt
flutníngskaupinu svo ósanngjarnlcga niður á ferðina frá
Höfn hingað og héðan til Frakklands, að þar af gæti leidt
fyrir hann neina lagaábyrgð til handa gagnsækjendunuin;
og að ekki yrði þetta lieldur álitið sannað með því, er
skipherrann sjálfur, J. Bugge, hefði frain borið fyrir em-
bættisvottargjörð hér i Keykjavik, nefnilega: að svo hefði
verið samið í upphafi milli hans og Jacobsens, að Bugge
ætti að fá samtals 2400 rdl. í allt fyrir hvorutveggju ferð-
ina frá Höfn híngað og héðan til Frakklands, án neins til-
lits til eður aftals um, hvað mikið af þessari aðalupphæð
aetti að vera fyrir hverja ferðina sér í lagi, og hefði hann
ekkert vitað um niðurskiptíngu flutníngskaupsins á liverja
ferðina um sig, fyr en Jacobsen lagði fyrir hnnn farar-
samnínginn til undirskriptar; en yfirdómurinn áleit, að
þessi framburður Bugges mætti ekki liafa ncin áhrif á af-
drif málsins, því þó sannað væri, að þetta væri rétt er
Bugge bar fram, þá lægi þar i ekki annað cn það, að á-
kvörðuninni um, hvernig jafna ætti öllu fararkaupinu nið-
ur á hverja ferðina uin sig, hefði verið frestað þángað
til búið væri að fullgjöra og semja fararsamnínginn sjálf-
an, og liefði Buggc verið innanliandar, þegar hann undir
skrifaði sainnínginn, að mæla í móti hvernig flutníngskaup-
inn var þar jafnað á livcrja ferðina um sig, hefði liann
ekki viljað láta sér þá niðurjöfntin lynda. En uin hina
leiddu votta, samkvæml þiiigsvitnunuin, og frnmburð þeirra,
þá hefir yfirdóuiurinn tekið frain, að 2 votlarnir, Stilholf
og I.undt liafi skýrt Irá, að auk jagtarinnar Corncliu, hafi
ekki nema eitt skip farið til Beykjavíkur frá haupmanna-
höfn á þv( tímabili er hér ræðir um (önilverðan velurinn
1856), cn ekkert frá því skýrt um hvað mikið flutníngs-
kaup að hafi verið samið fyrir þetta skip; að vfsu hali
einn votturinn, Pedersen, sagt það sitt álit, að um téðan
tíma ársins mundi flutníngskanpið liafa orðið frá 40—45
rdl. mcð 5 pct. „caplac“, en þíi ekki borið, að nokkurt
skip hafi verið tekið cða fengizt á leigu l'yrir þetta flutn-
íngskaup. Ekki áleit yfirdómurinn heldur, að neitt yrði
á því byggt I þessu efni þvi tií sönnunnr að aðalsækjand-
inn liefði skipt flutningskaiipinu ójafnt niður, þott nokkur
vitni liefði horið, að 2 skip, cr farið höfðu héðan til Spán-
ar I fcbr. f. á., hefði fengið 5 ilamb.mörk1 með 5 pct.
„caplac" ( flutníngskaup fyrir livert skpd. af fiski, — en
undir hverja hrogntnnnu er tekið jafnmikið, — því þó
flntníngskaupið iiefði orðið miklu vægara á hrogntunnum
aðalsækjandans þeini er liann sendi liéðan með jagtinni
Corneliu, eptir fararsainningi þeirra skipherra J. Bugge,
þá liiifði votturinn StilhofF athugað uin téð flulníngskaup
á fiskinum, að þau skipin bæði hefði átt að sæta mjög
ríru llutníngskaupi upp Itingað. Skýrsla skipherra Dulins
uiii þetta efni, sú er hnnn hafði gjört framini fyrir em-
bættisvottinum, áleit ylirdómurinn að ekki innihéldi frek-
ari sönnun en framburður liiuna lciddu vitna. þannfg á-
leit ylirdómurinn það ekki nægilcga sannað, uð aðalsækj-
andinn Jacobsen liafi átt kost á að fá skip á leigu frá
Ilöfn og hfngað um þann tfrna árs, og eptir því sem þá
stóft á, með vægari eður betri kjörum en þeim, er hér
voru um að ræða cptir fararsainningi þeirra Bugge, og
þar eð ekki hefði verið á annun veg uni samið milli Ja-
cobsens og gagnsækjendanna heldur en að liann tæki skip
til leigu með þeim kjðrum sein krfngumstæðurnar í þann
svipinn gjörðu honum kost á, hvort sem þau kjör mætti
þvkja aðgengileg eður eigi, þá áleit yfirdóinurinn, að þeir
væri skyldir til að greiða honum flutningskaupið eius og
liann liafði lagt það út fyrir þcirra liönd og kært þá fyrir
til endurgjalds. Ekki fannst ylirdóminum heldur nein á-
stæða til að rengja það, að aðalsækjandinn liefði orðið að
ætla éitt lestarrúm af skipinu lil að varðveita vistir »g
vatnsforða og aðrar nauftsynjar skipverja á svo lángri
ferð og um hávctur, þvi þá mætti t. d. ekki, eins og a
suinardag, hafa vatnstuunurnar á þiljum uppi, og áleit því
yfirdómurinn, að aðalsækjandinn ætti rétta heimtíngii á
þefm mun hærra flutningskaupi af gagnsækjcnduniim sem
fyrir þetta^ eina lestarrúm svaraðf, og það þvf fremur sem
þeir hefðu ekki tekið nm það skýrsln Bugges skiphcrra
sjálfs frammi fyrir embættisvottiniim,— en það hefði þcim
þó verið innanhandar að gjöra, — hvort þctta eina lest-
arrúm hefði verið brukað til að varðveita í þvf nauftsynjar
skipverja. Uin það, hvað inikið lestarúm liafi tekið vurur
þær, er gagnstcfnandinn M. Smith átti mcð skipinu, þá
‘) Eitt Hamborgarhaucomark, almennt skrifað li eða
IlBJf jafngildir 4 jL dönsknm eður V, sp.