Þjóðólfur - 27.02.1857, Qupperneq 3

Yirbist engan veginn standa svo föstnm og örugg-
um fótum, sem óskandi væri. Prússastjórn bar í
sumar stjórn Dana þab á brýn, ab þeir hefbi trabk-
ab þjóbréttindnm Ilolsetu- og Láenborgarmanna, og
innleidt yfir þá stjórnarbreytínguna á ólöglegan liátt,
án þess íbúum hertogadæmanna hefbi gefizt kostur
á ab koma fyrir sig orbum eba átkvæbi í því efni;
þab þykir því ekki mega vita, nema bönd þau bresti
fyr en varir, er haldib hafa hertogadæmunum undir
Danmörku híngab til; þau eiga jafnan hróburhalla
hjá hinum voldugri rikjum bræbra sinna á þýzka-
landi, því Ilolsetumenn nefna sig jafnan og álíta'
þjóbverja en ekki Dani, og má því ekki vita nema
hertogadæmunum takist, þegar minnst varir, ab rífa
sig undan Danmörku og gánga inn í hib þjóbverska
samband; færi svo, þá þykir ekki annab sýnna, en
ab Danmörk neyddist til, annabhvort ab gefa sig
undir vernd einhverra stórveldanna ebur og gánga
í þjóbsamband meb Svíaríki og Noreg, og eiga svo
Svíakonúng yfir sér eins og Noregur nú. Eitthvab
af þessu getur ab borib fyrir Dönum, fyr en alla
varir, — þab skipti ekki svo mörgum togum þegar
Noregur varb vibskila vib Danmörku hérna um árib;
svo þó ab vér Íslendíngar vildum láta stjórnina í
Danmörku eina vaka yfir landsréttindum vorum, og
ákveba þau þegar henni þóknast og svo mikil og
lítil sem henni þóknast, en vér sofa á meban og
bíba „í trú og þolinmæbi", þá gæti svo farib, og
eru líkindi til ab svo færi fyrir þessum vöku- og vernd-
armönnum vorum, eins og svo opt heíir farib, ab
vökumennirnir hafa átt sér yfirsterkari og slúngn-
ári óvini er hafa komib yfir þá óvöruni, ilett þá
vopnum og handtekib, en átt síban alls kosti vib
þá er sváfu en hinir áttu ab halda vörb yfir, af
því þeir vildu ekki sjálfir vaka.
Ab þessu mikilvæga málefni viljum vér nú
vekja athygli allra landsmanna og einkum þeirra
sem þjóbin hefir kjörib sér til fulltrúa; þab er von-
andi, ab þeir finni naubsyn á og sér skylt ab vaka
meb ugga og ótta yfir réttindum þessa lands og
þessa lýbs er hefir kjörib þá sér til oddvita; þab
er vonandi, ab þeir láti ekki telja sér trú um svona
á liverju þínginu eptir annab, ab Alþíng megi ekki
meb hógværri bænarskrá skora á konúng vorn um,
ab hafln bindi seni fyrst enda á heityrbi sín í kon-
úngsbréfinu 23. sept. 1848, og láti svo fljótt sein
verba má leggja fyrir Alþíng frumvarp til laga um
stjórnarhagi íslands og stöbu þess í ríkinu. þab
er vonandi, ab almennar bænaskrár um þetta efni,
stuttar en gagnorbar, verbi samdar og sendar Al-
þíngi í sumar lir öllum hérubum landsins. Undir
eins og almennur og einhuga áhugi og óskir lands-
manna kæmi fram af nýju í þessu máli, þá mun
Alþíng ekki færast undan ab fylgja þeim fram, og
þá þarf ekki ab efa, ab mál þetta fær greib og
heillarík afdrif.
Fjárkláðinn.
í mörgum undanförnum blöbum hefir „þjób-
ólfur“' látib lenda þar vib, ab segja sem greini-
legast og réttast ab faung voru á, frá þvl sem
gjörbist um ijárklábann í hinnm ýmsu hérubum
landsins, bæbi um abfarir hans og útbreibslu, um
þær rábstafanir er yfirvöldin hafa gjört til þess ab
eyba honum og aptra útbreibslu hans, ,og um þær
tjlraunir er komib hafa fram í einstöknm hérubum
og af hendi einstakra manna til ab lækna hann og
eyba honum. Vér lýstum þvf þegar yfir á næst-
libnu vori, í öndverbum maí, þegar klábans varb
hér fyrst vart í Mosfellssveitinni og Flóanum, ab
naubsyn væri á ab gefa honum fullt og alvarlegt
athygli, og einkum ab gánga strax úr skugga um
þab, hvort klábinn væri næmur ebur eigi, ábur en
geldlenabi frá þeim bæjum væri hleypt á afrétt;
en þessu var enginn gaumur gefinn sá er ab libi
kæmi; klábafénu frá Mibdal, hinuin mesta fjárgrúa,
var lileypt upp á fjöll í samgaungur vib fé Borg-
flrbínga, Kjósarmanna og Kjalnesínga, Seltjernínga
og annara Suburnesjamanna, Ölfusínga Grafníngs-
og Píngvallasveitarinanna; og þegar fjöllin voru
söfnub í haust, kom fram af þeim meira og minna
klábafé í allar þær sveitir og hérub er vér nú töld-
um. „Þjóbólfur" brýndi þá enn fyrir mönnum,
hver naubsyn væri á ab lóga sem mestu af klába-
fénu, bæbi til þess ef ekki ab útrýma honum al-
gjörlega, þá samt til þess ab draga sem mest úr
útbreibslu hans og skabvæni, af því ab þab væri
liollur haustskabinn, og af þ\í ab miklu væri
hægara ab vib liafa lækningatilraunir vib fátt fé
en margt. þessu ætlum vér einnig ab ekki hafi
verib neinn almennur og því síbur formlegur gaum-
ur gefinn, öbfuvísi en hvab forsjálni og gebþekkni
hvers einstaks manns hefir bobib þeim, og neybin
hefir þrýst til eptir því sem klábinn liefir sýnt sig
megnan og skæban á því og því heimilinu. Ab
vísu gengu hér út frá stiptamtinu í vor strángar
skipanir um, ab rnnnsaka vandiega ldábaféb í Mib-
dal, og hleypa því ekki á afrétti fyr en ef þab
reyndist klábalaust, — en raun er sögu ríkari um
þab, hvernig þessu bobi var gegnt. Stiptamtib gaf
einnig út í haust strángar fyrirskipanir, þegar
klábaféb kom af afréttunum og sýkin rcyndist svo