Þjóðólfur - 11.10.1858, Blaðsíða 4

. - 150 -
okubu verzlunar; hún hefir einnig opnaS útlendri
þjób afcgáng til vor einmitt fyrir liib óskynsamlega
og vanhugía&a bann, sem hún lagbi vii) því, ab
nokkur útlend þjób næbi hér vibskiptum; enþess-
um útlendíngum —iivab ágæt sem hin frakkneska
þjób er — opnast sá abgángr tii þessa lands er ab
engu eflir eba bætir úr verzlun vorri, því Frakkar
hafa enga vibleitni né vilja á ab verzla vib oss;
þeim opnast sá abgángr, ef þeir ná ab festa liér
tót til fiskiverkunar, og fjölga, þar af leibandi, fiski-
skútuin sínum ár frá ári, er í mörgum árum þegar
fiskr gengr seint, hlýtr ab draga úr og verba til
ómetanlegs hnekkis, bæbi fiskiaíla og framþokandi
sjáfarútvegi voruni og öllum þeim abalbjargræbisvegi
er sjáfaraflinn hefir veitt Íslendíngum og getr veitt
þeim.
þessi absókn, af liendi útlendra þjóba og vibleitni
ab festa hér vibskipti og ná hér bólfestu, sem nú er í
absigi og hvab sýnilegust, er af gagnstæbiim toga
spuunin, enda horfir og næst vib, ab afleibingar
þessarar absóknar ætli ab verba alveg gagnstæbi-
legar fyrir þetta land; absókn Frakka á rót sína í
verzlunareinokuninni, móbur allrar hnignunar og
örbyrgbar þessa lands, enda er ekki annab sýnna,
en þab, ab nái þeir ab feata hér fót á þann hátt
og meb því áformi, er þeir nú stefna ab, þá sé
öbruni abalbjargræbisvegi landsmanna hinn mesti
hnekkir og háski búinn, og þar af leibandi bnekkir
allra eblilegra framfara hjá oss. Absókn Breta til
vor á eingaungu rót sfna í verzlunarfrelsinu sein
nú er 'veitt á fslandi; — vér höfum sýnt hér ab
framan hverir atvinnuaukar, hagsmunir og fram-
farir ab oss hljóti ab standa þar af, þegar fram libi
stnndir, ef eflzt gæti smámsaman vibskipti Breta
vib oss og þeir náb hér bólfestu.
Hér skiptir máli um tvær hinar voldugustu og
ab flestu hinar fremstu þjóbir í heimi, en mjög ó-
líkar þjóbir ab öllu, ab kynferbi, lund og hugsunar-
hætti, trúarbrögbum og allri landstjórn bæbi æbri
og lægri; vér förum ekkert frekar út í þenna veru-
lega mismun; Frakkar eru subræns kynferbis og
lundarlags; Bretar eru afnorrænni rót runnir; sjállir
þeir, liig þeirra og margar hinar helztu stofnanir og
stjórnarform bera þess ljós merki; ab þessu leytinu
liggja og Bretar oss iniklu nær ab öllu. Brezkir
ebalmenn, er hér hafa ferbazt uih land fyr og síbar,
hafa komib svo Irain í dómuni sínum um oss,
ab þeir hafi vel skilib hib sanna ástand vort;
engi, er hefir ritab um ísland, hefir dæmt oss réttar
en þeir barún Georg Machenzie (1810) og prestr-
inn Henderson, (1814 -1815); þeir ferbubust og hér
um megin hluta landsins. Hér var mikib um dýrb-
ir í hitteb fyrra, þegar prinz Napoleon keisara-
frændi var hér á ferb meb allri hinni skrautlegu
fylgd sinni; sama sumarib var hér og á ferb enskr
ebalmabr, Lord Dufferin. Hann ferbabist hér
um lítinn hluta subrlandsins, eins og prinsinn og fylgd
hans, eba þó nokkub meira, og dvaldi um hríb hér
í Reykjavík. Af beggja hálfu eru út gengnar á prent
bœkr er lýsa þessari ferb þeirra hér, og Islendíngum.
Ferbabók prinsins nefnist „Ferb um norbrhöfin á
„korvettu" skipinu la reine Hortense, („Voyage dans-
les mers du Nord á bord de la Corvette „la reine
Hortense'1), höfundr bókar þeirrar er einn i'ylgjari
prinsins, er ruí nefnist M. Ch ar 1 es Edmond, en er
pólskr ab kyni, og hans rétta nafn er C h o i e c k e. A
bók þessa hefir einn liinn lærbasti og merkasti vís-
indamabr á norbrlöndum, prófessor P. A. Munch í
Noregi, lagt þann dóin („Norskt Maanedsskrift„, 4.
Bind. 1858, bls. 192—193), „ab vísindalegt verb
hennar sé mjög lítib eba alls ekki neitt, því leitun
muni verba á nokkurri nýrri ferbabók er sé samin
af slíku handahófi eba sé jafn ógrundub, er sé jafn
fu.ll meb ósannindum („Urigtigheder“) ab minsta
kosti meb ónákvæmni, eba yfir hölub ab tala, ab
nokkur nýrri ferbabók finnist, er fremr en þessi bók
votti skort höfundarins á undirbiiníngsmentun, og
á gáfum til ab geta skilib þab sem fyrir hann ber“.
Ilefbi próf. Munch lesib grandgæfilega þab sem bók
þessi segir um oss Islendínga, tekib eptir því, ab
þar eru lúalega lagbir í eineltu meb ósanninduin
einstakir nafngreindir menn og mannflokkar, en um
ilest dæmt og ályktab af hranalegasta liandahófi,
og allt virt fyrir sér og útlistab meb fyrirlitníngu,
auk þess ab á fæstum efnum kemr fram sá skiln-
íngr er komi nærri réttiun sanni, — þá hefbi þessi
dómr herra Munchs um bókina sjálfsagt orbib öllu
harbari en hann nú er. Ferbabók Dufferins lávarb-
ar, er nefnist „B r é f f r á h e i m s s k a u t s 1 ö n d u n-
um“ („Letteres írom liigh Latitudes"), hreifireinn-
ig vib mörgu hér á Islandi, en þab er meb öllum
öbrum blæ; skýn eballund og munnúb þar fram úr
öllu; engir einstakir menn eru nafngreindir, nema
því ab eins ab til góbs sé, öllu er lieidr vikib til hins
betra en hins lakara; ogljós og furbulega réttr skiln-
íngr og gób eptirtekt, ekki eptir lengri dvöl en sir
Dufferin hafbi hér, kemr þar fram á flestöllum hin-
uin verulogri atribum hér lijá oss, sem þar eru
gjörb ab umtalsefni.