Þjóðólfur - 10.09.1860, Blaðsíða 2

- 138 -
ib nálægt................................ 1380 rd.
e&a þó þab væri aí> ein3 ................ 1275 —
eins og „ísl.“ hefir nn orbib ab Ieiferétta sjálfan sig
um. En mér virbist þetta næsta lítill gróii þegar
haft er tillit til þess, ab prentsniibjan og allir þeir,
er í hennar branbi eru, liafa allt af fullnóg ab starfa,
ab öllu virbist þar stjórnab og fyrirkomib meb ráb-
deild og reglu hjá Einari, ab prentsniibjan hlytr ab
græba stórfé á helztu forlagsbókunuin: niessusaungs-
bókinni og lærdómskverinu, sem lagbar eru npp
aptr og aptr og liafa híngabtil verib seldar vib full-
háu verbi, og ab alþíngistíbindin og annab fyrir
alþíng er prcntab annabhvort ár gegn feykiborgun
svo ab segja útí hönd, og nú 3 ár undanfarin biblí-
an hölb í hjáverknm cinnig gegn feykiborgnn; þeg-
ar haft er tillit til alls þessa, þá hlytr öllum ab
virbast gróbi prentsmibjunnar furbu lítill um nnd-
anfarin ár, ef hann eigi er meiri en ágripin segja,
eba ab mebaltali 1250 rd. eins og segir í „athuga-
greininni" aptan á ágripinu 1855.
En ab þessu sleptu, þá bybr sig hér fram önn-
ur spurning og hún er sú, í hverju er þessi gróbi
á pappírnum eiginlega fólginn? er hann í bein-
hörbum spesíum, í arbberandi skuldabréfum eba
öbru leigulé, eba er hann ab eins eba mestmegnis
fólginn í sögusögn prentarans um auknar útistand-
andi sknldir prentsmibjunnar, fymfngar í forlags-
bókum hennar o. s. frv.? þetta má nú ab nokkru
leyti sjá, meb því ab bera saman bókaeptirstöbv-
arnar og útistandandi skuldir, þegar ágripin byrja,
um Iok ársins 1853, og aptr þar sem þau enda uni
lok ársins 1855.
Um lok ársins 1855 átti prentsmibjan:
1. Bækr meb þeirra söluverbi (Útg. IV. r(j ^
2.) ............................. 4665 52
2. Útistandandiskuldir(Útg. IV. 6. a. og b.) 1494 53
Samtals f bókum og skuldum vib
árslokin 1855 ................... 6160 9
En um lok ársins 1853 átti prent-
smibjan
1. í bókum (Agr. 54,
tek. I, 5) . . . 4792 rd. 94 sk.
2. í útistandandi skuld-
um (tek. I. 2. a. b.
°g 7.) • • • . 1277 - 15 — 6070 13
Bókafyrníngar og skuldir hafa þanuig
á þessum 2 árum aukizt uin . . 89 92
j’essi mismunr sýnist nú ab sönnu eigi stór,
þegar svona er á hann litib, en þegar þess er meb-
fram gætt, ab um árslokin 1855 voru útistandandi
skuldir orbnar.....................I494rd. 53 sk.
cn voru eigi um árslokin 1553 nema 1277 — 15 —
þá kemr fram ab skuldirnar hafa
aukizt þessi 2 árin um . . . 217 — 38 —
og kann sumurn ab sýnast, ab þab sé heldr ekki
tiltöku niikib, en mér virbist ab mismunrinn hefbi
átt ab stcfna í gagnstæba átt, nefnilega ab bóka-
fyrníngar og einkum skuldir hefbi átt ab fara tölu-
vert tnínkandi, í veltiárnnum sein þá voru, en
alls eigi vaxandi. Vib sjáum ab minsta kosti, ab
um byrjun ársins 1854 átti prentsmibjan útistand-
andi, — mcbal þeirra 1277 rd. 15 sk. er fyr voru
nefndir, — 522 rd. í alveg sérstaklegum og óvana-
legum skuldum, nl. hjá P. Mclsteb 482 rd. og fyr-
ir „Ný Tíbindi" 140 rd.; hvorutveggja þessi skuld
hefir greibzt prentsm. fyrir árslokin 1855, einsog
ágripin sýna, og hefbi þess því reyndar verib von
af rábdeild og stjórnsemi Einars prentara, ab skuld-
irnar yfir höfub ab tala hefbi ab minsta kosti
mínkab um þessa 522 rd. eba meira, í stab þess
ab hinar abrar skuldirnar hafa eigi ab eins vaxib
um jafnmikib, heldr ab auki um 217 rd.; svo ab í
raun réttri hafa liinar eblilegu og vanalegu skuldir,
þ. e. fyrir prentnn og afhentar bækr, aukizt þessi
2 árin nm 739 rd.
Bæbi eg og abrir vita nú ab sönnu Iftib um
innri stjórn prentsmibjunnar, enda fær mabr alls
ekki skilib, hvernig standi á því ab útistandandi
skuldir prentsmibjunnar — fyrir prentun og fyrir
útsendar bækr, — hafa aukizt svona fjarskalega á 2
árum; ekki heyrist þó annars getib, en ab öll lielztu
verkin sem prentsmibjan tekst á hendr, sé borgab
svo ab segja jafnótt og þau koina frá hendinni, eins
og er t. d. um Álþíngistíbindin, þjóbólf og nú síbar
um biblíuna; eigi þarf heldr ab telja til skuldar
fyrir prentun og pappír forlagsbókanna. f hverju
eru þær þá eiginlega fólgnar, þessar auknu skuld-
ir? Þab sér engi af ágripunum, og er þab mibr
„fullkomib".
En eins mikib eba meira er samt varib í ann-
ab atribib, sem hér á skilt vib, og þab er þetta, ab
fullt eptirlit sé og komi opinberlega fram meb því
og vissa fyrir, ab þær bækr sé í raun og veru í
„beholdning" eba til og óseldar, sem ágripin skýra
frá. þab er sjálfsagt mikib álitlegt, ab sjá þab
svona á pappírnum, ab prentsmibjan eigi hátt á
fimta þúsund dala í óseldum bókum; en hvar er
vissan eba ábyrgbin fyrir ab þetta sé svo í raun og
veru? hvaba vissa eba ábyrgb er fram komin fyrir
því, ab bækrnar sé svona miklar til, eins og í
reikníngunum segir? og þar næst, í hvaba bókum