Þjóðólfur - 22.12.1860, Blaðsíða 4

- 24 -
Flutt 11,531-5 - 171009 22
arsjóíi hefir gengib til þurí)-
ar s(?)an 11. juní 1858, —
þvf 11. júní þ. árs var þa&
a?) eins orbib 17,500, — þá
virfcist mega telja vfst, aí) af
hinu óvaxtaba fé sjóíanna
hafi einnig verií) varib til
sveitarnaubsynja nálægt . 7,000- „ -
og væri þá enn eptir af því
fé sveitarsjóbanna seni óvíst
erum, hvort sé leigufé . 4,531 5
Eptir þessu ætti allar opinberar stofn-
anir f landi hér ab eiga samtals í pen-
fngum.................................... 175,540 27
Ef hér vib er samaniagt vaxtafé þab
sem fyr er getib:
ómyndugra........................... 32,55175
einstakra manna........................ 75,778 30
þá verbr þessi penfngaeign í landinu
samtals.................................. 283,870 36
(Framh. síbar).
— Bæbi til þoss ab sýna ástæbulausa hártogun
og ránghermi „ísl.“ í nebalmálsgrein hans nr. 18,
bls. 141, og eptir beinum tilmælum sira Baudoins,
birtum vér hér orbréttan dóm yfirdómsius, er gekk
26. f. mán. og getib var í síbasta blabi voru, í hinu
opinbera lögreglumáli gegn sira Bernard.
„Með Reykjavíkr pólitiréttardómi 18. ágústinán. sein-
astliðins, er ákærði, hinn katólski prestr B. Bernard i
Landakoti við Reykjavik, út af þvf að hann, án þess fyr-
irfram, samkvæmt þvi sem segir i opnu bréfi frá 29. maí
1839, að hafa leitað leyfis byggfngarnefndarinnar, fór að
byggja viðauka við geymsluliús sitt á téðri eignarlóð sinni ,
og í því skyni, að nota húsið eða viðaukann á eptir handa
sér fyrir bænhús eða kapellu, dæmdr f 5 rd. sekt, og nð
honum sknli vera óheimilt, að nota liúsið fyrir katólska
kirkju eðr kapellu, og er dóminuin f hvorutveggja tilliti
skotið til yfirréttarins“.
„Hvað þá fyrst snertir það sakaratriði, að ákærði ekki
hafi leitað leyfis byggingarnefndarinnar, áðren hann fór
að byggja við húsið, er fyr var getið, þá kemr til greina
að lóðin, sem húsið stendr á, og sem er eign hins ákærða,
er svo ummálsmikil á alla vegu, að hér getr ekki orðið
spursmál um, að komast i bága við reglur þær, sem op-
ið bréf 29. mai 1839 uni byggingar f Reykjavík inniheldr,
hvorki hvað afstððu hússins út að götum eðr strætum
snertir, né heldr um fjarlægð þess frá húsum annara, og
þannig ekki lieldr um lagalega ábyrgð af byggfnguuni
eptir litra G f optnefndu bréfi, þvf þn það i almennum
orðum sé ákveðið f téðu lagaboði Itra D, að sérhver, sem
ætli að byggja nýtt hús, eða breyta gömlu liúsi, eðr að
gjóra á þvf aðalumbót, skuli, áðren hann byri á þvf,
skýra byggfngarnefndinni frá fyrirætlun sinni, og útvega
hennar skriflegu ákvarðanir, sem aintið hafi samþykt,
um það, eptir hverjum reglum hann eigi og megi bygpja,
hlýtr þetta boð að takmarkast við akvörðunina f Itra C.
og augnamið hcnnar, eins og líka niðrlag greinarinnar D
með beruiu orðuin tekr frnm, en þegar þetta augnamið
ekki getr koinizt að, af þvf húsið liggr, eins og hér er
ástatt, sér, og lángt frá annarn húsum á hlutaðeignnda
eigin lóð, virðist eigi betr, en að hlutaðeigandi hljóti að
vera ábyrgðarlaus, þó liann ekki leiti bvggingarnefndar-
innar leyfis, og svona hefir lagnboðið, cins og ákærði ó-
mótinælt hefir tekið fram, einuig vcrið skilið hér in praxi.
Akærði hlýtr þvf að dæmast sýkn af ákærum sóknarnns,
livað þettn sakaratriði snertir".
„Hvað þnrnæst hið nnnað atriði pólitiréttardómsins
snertir, að ákærða skuli vera nheimilt, að nota viðauk-
ann við húsið eða húsið sjáll’t l'yrir katólska kirkju eða
kapellu, virðist það augljóst, að það opinbera ekki geti
látið hófða gcgn mönnum opinber pólitfmál, án þess, eins
og hér á sér stað, að gefa þeim nokkurt lagabrot að sök,
svo ekkert spursmál getr verið um hegnfngu, til þess að
láta skera úr þvj, liver réttindi yfirhnfuð hlutaðeigenduin
beri, og þannig ekki hcldr úr þvf, liver réttindi katólsk-
uni mönnum beri f trúarbragðacfnum hérálandi, eðr hvort
þeir megi eðr ekki mcgi hyggja sér hér kapellu eðr kirkju
til guðsþjónustugjörðar, og ber þvf hinn ákærða, hvað
þetta atriði snertir, að dæma sýknan af réttvfsinnar á-
kæruin“.
„Laun málsfærslumanna hér við réttinn, er akvarðast
til 5 rd. til hvors um sig, virðast eptir kringumstæðunum
eiga að lúkast úr opinberum sjóði. Rekstr og [meðferð
málsins við undirréttinn hefir verfð vftalaus, og málsfærsl-
an bér við réttinn löginæt".
„þvf dæmist rélt að vera“.
„llinii ákærði katólski prestr B. Bernard á Landakoti,
á af sóknarans ákærum, livnð þá honuni dæmdu sekt snertir,
sýkn að vera, cn að öðrn leyti vcra sýkn af réttvisinnar
ákærum f þessu máli. Sóknara og svaramanni hér við
réttinn, inálafiutningsmönniinum llermnnni Jónssyni og Jóni
Guðmundssyni bera 5 rd. hvoruin fyrir sig f málsfærslu-
laun, en greiðist þeim úr opinberuin sjóði“.
* *
a
Neðanmalsgreinin við þenna saina dóm í „ísl.“, bls.
141, er eptirtektaverð, þar sem hin hciðraða ritstjórn með
sinni vanalegu laungun og viðleitni á að munnhöggvast, og
seta upp lángar rollurútaf einstökum orðum og aðgeriningar-
inerkjum og þessl., vill segja það jafnvel ránghermt 1
þjóðólfi, að hinn ákærði prestr sira|Bemard sé dæmdr sýkn
af ákærum réttvfsinnar útaf „kyrkjubyggingunni“.
Dómr yfirdómsins segir þó sjálfr, cinsog er, að tvö hafi
verið kæruatriði eða „sakaratriði“ málsins, annað út af
þvf, að hinn ákærði þókti cigi hafa hlýðnazt byggfngar-
nefndarlöggjófinni, hitt „sakaratriðið“ út af því, að hann
hcfði lýst þvi yfir, að hann ætlaði að hafa húsviðauka
þann er hann byggði, fyrir katolska kapcllu eða kirkju;
húsið var þá álitið byggt ( þessu yfirlýsta skyni, og þetta
hvorttveggja og hvort fyrir sig var honuin gefið
að sök, fyrir þetta, hvort fyrir sig, var hann dreginnfyrir
lögregludóin, og þar var „lionum dæmt óheimilt að
„notahúsið fyrir katólska kirkju cða kapellu“.
auk þess að hann var dæmdr f 5 rd. sekt fyrir afbrigði