Þjóðólfur - 22.12.1860, Blaðsíða 6

Þjóðólfur - 22.12.1860, Blaðsíða 6
seinnstu 15 árum. Eigi neitum ver því ab heldr, ab hógværbin skarti bezt í hverju sem er, og megi sízt þeim gleymast er þurfa og mega til ab fara bónarveginn, en hitt má og eigi gleymast, ab þeim er jafnan bezt farib, er fær sneitt hjá bónarveginum sem mest og sem optast, og fær farib leibar sinnar, samt, af því hann á vib réttindi ab stybjast eba vib mátt sinn og megin eba hvorutveggja, — þab rask- ast aldrei, „ab sælla er ab gefa enn þyggja", og vesæll er hver sá mabr og vart vibre-isnar von, er leggr hendr í skaut sér, ef ómildar iiendr svipta hann eba hafa svipt formegun og frelsi, og lætr lenda vib þab eina, ab vola meb aubmýkt og hóg- værb framaní ránsmanninn, og fara vel ab honum. því á meban eignarréttr er til og önnur réttindi, þá verbr engum manni og engri þjób lagt þab til lýta, þó niabr gángi eptir sínu, og þab skiptir engu, hvort eignin er afiafé eba gjafafé eba erfb, ef hún er eigi ólöglega undir komin, þá á liver sem hana á, og hinn sem tekr þá eign eba heldr henni fyrir eiganda, eba brublar henni fyrir honum, ab fornspurbu, — því liver er leyfisverbr fyrir sínu, — sá hinn sami brýtr eignarréttinn, og ferst honum því ver og ódrengilegar, ef hann á miklu meira undir sér, en liinn sem á, og liefir þó tekib fé þab til varbveizlu og vaxta, er hann sölsar síban undir sig eba brublar út, og vill svo engu góbu svará eiganda fyrir; getr verib, ab þab varmenni eigi í hlut eba heimskíngi, ab hann „espist" og láti sér „verba þab til mæbu", eba stökkvi uppá nef sér, ef vib hann er nefnt ab láta geyms'hil'éb af hendi, eba ab minsta kosti ab liann standi reikníngskap afþví, en hlutr hans eba málstabr hlýtr ab verba ab verri í augum allra góbra og hlutvandra manna. Svo þóab herra G. þ. af sinni miklti og hreinu fóbrlandsást geti setib þar abgjörbalaus ab og unnt þess fóstrjörbu sinni manna bezt, er þarfnast þó svo margs og mikils til vibreisnar og framfara, ab hún væri svipt og rúin réttfenginni og órækri eign sinni þar sem er Koilektusjóbrinn, þá hefbi máske mátt ætla lionum þau hyggindi og varhygb, og nær- gætni meb sóma hinnar vibkvæmu dönsku stjórnar, þarsem er svo stutt upp á rekib fyrir henni, ab hann segir, — ab hann hefbi látib ónefndan koll- ektusjóbinn á nafn, heldr þagab uuí hann alveg. Kollektusjóbrinn niyndabist af frjálsum og Ijúfuni samskotum manna um gjörvalt Danmerkrríki og Noreg; Islendíngar sjálfir áttu þar engan iilut ab, hvorki meb bænarskrám ebr á annan veg; fé þessu var saman skotib, ab fyrirlagi sjálfs konúngsins, Kristjáns 7., í sérstöku augnamibi og beinlínis til þess ab bæta hagi Íslendínga og þeim tii vibreisn- ar; konúngr skipabi fjárstjórn sinni ab taka þetta fé til geymslu og varðveizlu, og láta ávaxtast. og bannaði ab verja því í öbru skyni en til var ætl- ast; stjórnin sjálf lét og gjöra Íslendíngum fnlla skilagrein fyrir fé þessu, bæbi innstæbu og vöxt- um, á Alþíngi 1797. Vér skulum eigi fara lengra útí þetta mál; hve dyggilega stjórn Dana gætti þessa fjár þegar frammí sókti eba hvernig hún varbi því þegar frá lcib, þab er of kunnngt af umnebnnum um inálib á undanförnum þínguin. En þóab Island njóti aldrei einskildíngs framar af þessu fé, þá verbr þab aflib eitt, yfirgángr og gjörræbi er þeim inála- lyktum ræbr, en angljósuin rétti Islands þar mcb trabkab. Gildir einu hvort þab er samskotafé eba annab fé sem mabr á ; engum öbrum en herra G. þ. skal geta þókt þab „kynlegt", ab Alþíng íslend- ínga gángi eptir svo augljósri og vafaiausri eign landsins, og er þab nú, þegar stjórnin gefr þar svo bert tilefni til, er hún heimtar af oss, ab vér skul- um vísa sjálfir á fé og leggja þab sjálfir fram, í livert þab skipti sem bent er á einhverja naubsynja breytíngu ebr stofnun er fjárframlags krefr; og vill þó eigi ab heldr sleppa vib oss neinum fjárforrábum lands vors. Ilerra G. þ. hlýtr ab vita, ab ilestar eba allar nýlendur Breta hafa full fjárforráb sjálfra sín og fiilltrúaþíng meb ályktanda atkvæbi í sínnm niálum, þó kostar stjórnin sjálf landstjóra, (Governor, jarl) yíir nýlenduna og alla hérvörn bæbi á sjó og Iandi. Stjórn Dana hefir rokkab til og frá í skobun sinni á landsrétti Islands og réttarsambands þess vib Dan- mörku ; stundum, og þab á hinttm síbnstu árum, hefir hún nefnt ísland nýlendu frá Danmörku, aptr þrá- faldlega skobab þab sérskilinn ríkishluta (t. d. 1843 og 1848) er hefbi þjóberni og landsréttindi sér, t. d- Hkt og Lauenborg ebr Holsetaland, aptr stnnd- um sérskilinn hluta af Danmerkrríki, líkt og Siés- vík. í öbru orbinu neitar stjórnin oss aptr og aptr uin iill fjárhagsráb, og ber því vib, „ab þab sé ekki til neins, vib séim eigi færir um ab bera okkr sjálfa" oba eptir fögrnni orbuin herra G. þ., „ab okkr verbr ab leggja af sveit", en þegar vér förum á leit fjár- styrks lijá þessum fjárhaldsmanni vorum, stjórninni, til einhverra nýrra stofnana ebr annara naubsynja, þá eru svörin æfinlega þessi: „vísib þib sjálfir á fé til þess". þetta sjá nú allir, ab er hvab á móti öbru, ab vilja eigisleppa neinum fjárhagsrábum vib oss en skipa oss þó, ab vísa á og leggja fram þab fé sem hún liefir sjálf og ein í sínum höndum. Meb þessari abferb og þessu fyrirkomulagi yrbi þess

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.