Þjóðólfur - 05.05.1862, Blaðsíða 4

máske mest ab þakka lítilfjörlegum samskotum ein-
stöku Reykvíkínga í fyrra haust1.
Vér finnum oss skylt ab vekja eindreginn at-
huga allra hinna betri landsmanna ab þessu máli.
tab hefir lengi verib einhuga álit flestra þeirra, og
hreinskilin yfirlýsíng svo margra, ab „Ný Félagsrit"
væri meb öllu ómissandi, og er þab sannmæli, svo
framarlega sem þjö&þíng vort er ómissandi, og þær
framfarir og heillir, er af því mega standa fyrir
land vort og lýb; og svo framarlega sem 033 er ó-
missanlegastr allra sá maörinn, er mest allra og
bezt hefir stutt þíngib og treyst og leitt þab í barn-
dómi, og jafnframt stofnab frá upphafi til Nýrra
Félagsrita, og fremstr allra og stabfastast hefir vib
haldib þeim nú um full 22 ár, og lagt fram til þess
beztu og blómlegustu æfiár sín og alla áorkan, og
veg sinn í sölurnar fyrir landsmenn sína og fóstr-
jörb, bæbi á þenna og inargan annan veg.
Vér vitum meb vissu, ab eigi hefir þab kom-
ib af vanþakklæti landsmanna vib þenna þjóbvin
vorn, og eigi heldr af hræsni fyrir honum og tíma-
riti hans, er þeir hafa jafnan lokib á mesta lofsorði
einum munni og sagt ómissandi, ab þeir hafa svo
linlega styrkt Félagsritin og vibhald þeirra, meb því
ab kaupa þau alment, standa gób og greib skil á
verbinu, ebr þá jafnframt á annan veg, t. d. meb
samkotum; þetta kemr miklu fremr af þessari inn-
grónu deyfb vorri og hugsunarleysi um sannar
þarfir vorar, hagsmuni og framfarir, og hvab til
þeirra útheimtist 'af liendi sjálfra vor, ef fram skal
gánga; þab kemr af því, ab flestum þykir bezt, eins
og er, ab taka hlut á þurru landi, áu óinaks og
tilkostnabar, og af óvanda þeim og skammsýni, ab
sama muni hlíta til lángframa, ef þab hefir ab bor-
ib einn sinni ebr tvisvar; en vér niegum vita þab
af reynslunni, ab ekkert þab sem gagnlegt er og
gott, fæst til lengdar án tilhlutunar sjálfs manns
og tilkostnabar, því „engi verbr ágætr af engu".
Vér vonum nú, ab landar vorir gjöri góban og
eindreginn róm ab niáli þessu, gjöri meb sér al-
menn og eindregin samtök til þess ab vibreisa „Ný
Félagsrit", meb því ab fjölga almennt kaupendum
ritanna ebr mebfram á annan hátt, t. d. meb sam-
skotafé, og láti sér eigi gleymast, ab tvö eru þau
allsherjar og velferbarmál enn fyrir dyrum, er mestu
varba land vort um ókomna tíb, þab er fjarhags-
1) Herra Jón jfldómari Pjetursson gekst fjrir þeim sam-
skotum, og munn hafa orbib nál. 29 rd. í'Magsritin 6jálfhafa
öbru hverju auglýst, ef þeim heflr komib stjrkr frá einstóka
múnnum; samt ætlum vér, ab 20 rd. stjrks frá einum maiini
1359 se úgetib.
málið og stjórnarbótarmálið, þau málin krefjast
cindregins áhuga og samtaka allra landsmanna og
hinna beztu kraptanna og þá eigi sízt þess forvígis-
mannsins, sem verib hefir traust og sómi»lands vors
hin næst um libnu 25 ár, og hans alvepnis, en
alvepni hans og jafnframt vor allra, sem honum
viljnm fylgja og undir hans merki stríba fyrir fóstr-
jörb vora, eru „Ný Félagsrit“.
(Absent. Svar umhinn nýa »viðbœti« við messu-
saungsbóhina).
(Nibrlag). J>ab, sem höf. ber fram í annari og þribju
grein, er nú svona fulljrt blátt áfram, eu ekki stutt meb á-
stæbum; en úhætt er líka ab fulljrba, ab ekkert af því, sem
hann kvartar þar jflr, heflr verib gjórt hugsunar- eba á-
stæbulaust, og þab mun liafa verlb rejnt, meb allri mögulegri
samvizkusemi, ab gæta og svo ab því, hvab hinum heibrubu
höfundum, er seut höfbu sálma, væri til söma ebr ekki. En
höf. til glöggvuuar má gjöra þá athugasemd, einknm vibvíkj-
andi því, er hann mintist á „passíusálmana1', ab partar úr
þeim hafl verib teknir inn í vibbætinn, ab þá var þab ein-
ganngu gjört í þeim tilgángi, ab greiba þeim ágæta sálma-
skáldskap veg einuig inn í kirkjurnar; lítil tilraun til þessa
heflr verib gjörb í messusaungsbók vorri, og úr mörgum átt-
um hafa hejrzt þær óskir, ab meira væri ab því gjört. En
máske er sá skáldskapr ekki í þeim auda, sem hinum heibr-
aba höf. gebjast (fleira en eitt í ritgjörb hans sjuist henda
til þess) og ab hann hefbi heldr kosib, ab meira af einhverju
„njn“ hefbi verib tekib í stabinn, hvernig sem þab væri —
en þab er nú samt vissulega engi almenn ósk. Ab sálmar
hljóti ab vera misjafnir og nokkub ólíkir í anda, liggr í hlut-
arins ebli; því þeir eru eptir jmsa höfunda, sumir eidri og
surnir ujrri. Euda bera hinar beztu messusaungsbækr (þjób-
verja, Svía og Daua) vegsummerki þessa, og flnnr engi ab því.
þab, sem höf. minnist á í fjórba lagi, hlaut svo ab vera,
vegna þess ab þeir, sem kusu sálmana, urbn annabhvort ekkl
ab taka þá, eba taka þá eins og þeir bubust, og álitu sér
ekki bera ab gjöra brejtíngar hjá höfuuduunm, ab þeim forn-
spurbum; onda er ab nokkru lejti gjörb grein fjrir þessu í
formála herra biskupsins fjrir vibbætinum. Hinn heibrabi
höf. heflr, samt sem ábr, alveg rött í því, ab úr slíkn þjrfti
ab bæta meb tilliti til margra sálma, ef þeir ætti á sinum
tíma ab fakast inn i messusaungsbók, og þab ætti ab geta
skeb, þegar til brejtíngauna er fengib leyfl höfuuda, Bom á
lítt eru, o. s. frv.
þar sem höf. í fimta lagi fer nokkrum orbum nm, ab
fleiri lög si í vibb., sem Ijöldi manna ekki þekki, þá er þab
ab vísn vankvæbi í brábina, en þó varla þess inetandi, ab
fjrir þab se hafnanda góbuin sálmum. Lögin ern sumse. flest
ábr kuuuug her i laDdi, og sumir bæbi þekkja þan og kunna
enn i dag, en nokknr eru úr hinni dönsku messusaungsbók.
Ef sálmarnir uridir lögum þessum eru í sjálfum ser góbir, mun
þá ekki hitt tiltækilegra, ab treysta því, ab lögin mnni kvnil-
ast og veröa nnmin meb tímanum? þab ervíst, ab vbr höf-
uin her á landi þann mann, sem á seiniii timnm heðr unnib
mikib og gott verk í því ab betra sálmasaung vorn, og menj-
ar þess, sem hann hettr gjört, hreibast óbum út um landib.
Ætii þá sö luku skotib fyrir, ab þessi sálmalög gæti smám-