Þjóðólfur - 26.02.1863, Blaðsíða 3

Frá því djákoinn fúr frá Bægisá og til þess á a%fánga-
daginn, hafí)i engin fregn farií) milli Myrkár og Bægisár um
þessa atbnrfci neina, sókum leysínga og vatnagángs. En á
abfángadaginn var voí)r stiltara, og haf<&i runniib úr ánni um
náttina, svo aí) GuÍJrún hug'bi gott til jólagleí)innar á Myrká.
J>egar leií) á daginn, fór hún aí> búa sig, og þegar hún var
vel á veg komin meib þaí), heyrí)i hún ab þaí) var barib; fór
þá onnur kona til dyra, sem hjá henni var, en sá engan úti,
enda var hvorki bjart úti ne myrkt; því túngl ób í skýum,
°g dró ýmist frá eí)a fyrir. f>egar stúlka þessi kom inn aptr,
°g kvaí)st ekki hafa set) neitt, sagibj GuWin: „Til mín mun
leikrinn gjónbr, og skal eg ab vísu út gánga“. Var hún þá
albúin, nema hún átti eptir ah fara í hempuna. Tók hún þá
til hempunnar, og lór í aí)ra ermina, en fleygbi hinni erminni
fram yflr oxlina og helt svo í hana. ]>egar hún kom út, sá hún
Faxa standa fyrir dyrum og maim hjá, er hún ætlaí)i aí) væri
djákninn. Ekki er þoss getilb, aí) þau hatí átt orc)ræibu saman.
Hann tók Guí)rúnu, og setti á bak, og sefctist sít)an sjálfr á bak fyrir
framan hana. RiÍJu þa„ þa sv0 um hríb, aí) þau tólubust ekki
vií). Nú komu þau til Hórgár, og voru aí) henni skarir há-
ar, en þegar hestrinn steyptist fram af skórinni, lyptist upp
hattr djákuans aí) aptanvert)n, og sá Gut)rún þá í hófubkúp-
Una ^era- I þeirri svipan rak skýin frá túnglinu; þá mælti
*lariI1: „Máninn líbr,
daulbinn ríibr;
séribu ekki hvítan blett
í hnakka mínuin,
Garún, Garún?fal
I-n henni varb bilt vit) og þagí)i. En ac)rir segja, aí)
Gubrún hafl lypt upp hatti hans íCb aptan og séb í hvíta
^npuna; hafl hún þá átt ai) segja: „Sé eg þaft, seni er“.
^1*1 er sagt af saniræc)uHi þeirra fleirum, né ferc)um, fyren
i)an komu heim ab Myrká, og fór.u þau þar af baki, fyrir
framau sáluhlií)ic); segir hann þá vií) Guibrúnu:
„Bíddu hérna Garún, Garún,
meiban eg flyt hann Faxa, Faxa
upp fyrir garlba, garí)a“.
^ þvf mæltu fór hann meí) hestiun ; en henni var<b liti?)
lim 1 ki^kjogaribinn. Sá hún þar opna gróf, og varb mjóg
hrædd, en tekr þú þaí) til bragfcs, aí) hún grípr í klukku-
strenginn. í því or gripi'b aptan í hana, og varí) henni þá
bnib a^b happi, a'b hún hafbi ekki fengi'b tíma til aí) fara nema
1 a^ra hempuormina; því svo var sterklega til þriflb, ab
^einpan gekk sundr um axlarsauminn á þeirri erminni, er
mri var komin í. En þac) sá hún síbast til ferlba djáknans,
‘l llann steyptist meb hempuslitrib, or hann hélt á, ofan í
^róflna
^ánn.
°Pnu, og sópabist moldin frá bábiim hlibum ofan yflr
þab er frá Gii<brúnu ab segja, ab hún hríngdi í
’ allt til þess, ab bæarmenn á Myrká komu út, og sóktu
sífellu
1>VÍ af öllu þessn var húu oríiin svo hrædd, aþ hún
)or 'ergi far^ ^ lie]jr ]iætta a]þ hríugja; því hún
i’" 1 'ltai ah bún hofbi átt þar vií) djáknann aptrgenginn,
þo henni hef’hi ekki áíir komií) nein fregn um lát hans. Enda
gekk hún úr skugga unJi ^ 6V0 hafbi verií), er hún náí>i tali
af Myrkárnioiinmn, or henni upp alla siign um lát
djáknans, og hun aptr þeim af ferÍJum síninn. þessa sömu
nott, þegar háttaí) var og húií) aí) slúkkva ljósií), kom djákn-
1) Draugum er ekki goflí) a'b nefna guí)s nafn nii heldr
nokkurt þah orh, sem gu<)s nafn er í, og því á draugrinn a%
hafa nefnt Garún fyrir Guí)rún.
inn og ásókti GuSrúnn, og vorn svo mikil brógí) ah því, ah
fólkiib varí) ah fara á fætr, og var?) engnm svefnsamt þá nútt.
I hálfau niánui) eptir þetta mátti hún aldrei ein vera, ogvar?)
ah vaka yflr henni hverja nótt. Sumir segja, aí) prestrinn
hafl ori)i?) ah sitja á rúmstokknum hjá henrii, og lesa í Saltar-
anum. Nú var fenginn galdramai)r vestr í Skagaflrþi. þegar
hann kom, lét hann grafa upp stein einn mikinn fyrir ofan
tún, og velta heim aí) skálastafni. Um kviildi?), þegar dimma
tók, kemr djákninn, og vill inn í bæiun, on galdramaíirinn
hneppir hann su?)r fyrir skálastafn, og setr hann þar niíir
me?) særíngiim miklum; veltir hann sí?)an steininum ofan á,
og þar á djákninn a?) hvíla enn í dag. F.ptir þetta tók af
allan reimleik á Myrká, og Gu?)rún a?) hressast. Litlu seinna
fór hún heiin til sín a?) Bægisá, og er sögn mauna, a?) húu
hafl sí?an aldrei or?i? söm og á?r“.
— Á vísitazíuferðum mínum um undinfarin ár,
hafa fjárhaldsmenn kirknanna á Útskálum og Hvals-
nesi hér í héraðinu borið það upp fyrir mér, að
þeir í mörgum tilfellum fengi með tregðu gold-
inn, eða alls ekki goldinn, sætisfisk þann, er
sjómenn úr öðrum sveitum, sem róa til fiskjar þar
í sóknunum, eiga að gjalda til kirknanna, ogmunu
sumir jafnvel hafa látið sér um munn fara, að
gjald þetta mundi ekki vera á lögum bygt.
Af þessu tilefni vil eg hér með, til aðvörunar
hlutaðeigendum, gjöra kunnugt, að undanfærsla
undan gjaldi þessu frá hálfu sjóróðrarmanna þeirra,
er hér ræðir um, er beinlínis mótþrói á móti
gildandi landslögum og rétti. J>ví með konúngs-
bréQ dags. l.Desbr. 1752 er það skipað, að hver
sjómaðr úr öðrum sveitum, sem rær til fiskjar í
Útskála- eðr Hvalsnessóknum, skuli, ef hann fær
eilt hundrað eða þar yfir til hlutar, hvort heldr
það er um vetrar- eða vorvertíð, gjalda 1 ftsk
(flskvirði) til sóknarkirkjunnar þar á staðnum.
Með úrskurði stiptamtsins 15. Des. 1780, er það
tekið fram, að fjárhaldsmenn kirknanna eigi með
gjald þetta aðgáng að hlutaðeigandi húsbændum,
sem eru skyldugir til, að krefja það inu frá sjó-
rnönnum þeim, er þeir hýsa, og standa síðan skil
Á (sbr. Thorsteinson, Om kongelige og andre of-
fentlige Afgifter, bls. 112 og 113).
jþetta auglýsist hör með, til athuga þeim, er
hér eiga hlut að máli, og munu, ef þess þarf við,
eða tregða er sýnd í því, að hlýðnast áminnstum
lagaskipunum, ráðstafanir verða gjörðar til, að
kirkjurnar, fyrir yflrvaldsins tilhlutun, nái þessum
lögboðnu tekjum þeirra.
Heykjavík, 9. Fabr. 1863.
Ó. Fálsson.