Þjóðólfur - 24.11.1863, Blaðsíða 6

14 —
levnt eigi afe fara, eliln sííir nij en fyr. Viíi ernm fátækir,
her er enginn Oddr Ófeigsson, aíisdgr, dgnarorh og bendíng-
ar, en enginn fásjátir sest síga undan yfir j’flrhófninni. Nú
þaí) verhr afe segja svo hverja sögu sem luin gengr, segir
Gísli, hann segir, afe Islendíngar hafa fariíi acj sér líkt og Ó-
feigr garnli, og tali?) þat) skyldu sína sem gótis Islendíngs
»a?) láta hinn danska mann ekki ná neinum vitriisburíii,
hversn vel sem hann svo stæþi sig“. þessi, segir nú Gísli,
muni hafa verií) liugr margra, ef ekki flestra Íslendínga,
sem á prófl?) heyrtu. Jiab hafa hiotib afe vera eirihver óhljóþs
eyru á Gísla, dagana, sem næstir voru á uiidan próflnu, því
enginn sem hér er staddr, kannast vi?) afe bafa heyrt efer talaí)
svo, eins og nærri má geta, at) enginn beilvita siílsamr maþr
hugsar, því síþr talar svo, aí) eg ekki iiefni, hvílík ósvinna
þaþ er, a6 drótta því a6 lóndum sínum, a6 þessi hafl \eri6
hugr margra, ef ekki flestra áheyranda. Eg þekki engau Is-
lendíng, sem vildi vera kendr a% því, ab hafa tala6 svo sem
Gísli hermir, og allir sem þetta hafa lesiþ, ijúka upp einum
munni um þa6, a6 hann verþi ac) nefna einhverja meb nafni,
svo menn viti, a6 hverjum bóndin berist, og engiiin vill eiga
sekt sína í salti hjá Gísla, og er eindreginn hugr allra, a6 iysa
hann ósanninda maim aþ þessu, þánga?) til hann heflr fært
einliverjar sóiinur á mál sitt.. Til inerkis um, ac> Gísli heflr
heyrt rángt eíbr hermt skakt e6r hvorttveggja, er þa%, aíi okkr
hér er í minni, aþ þegar tilrætt var nm þetta mál, mi6-
u6um vih æti'6 vi6 úngan danskan fræísimariri, sem hér er
og sem talar íslenzku skýrt og vel, nærfeltsem Islendiiigr; viþ
sógþum a6 kynni hin dönsku embættisinannaefiii íslenzkuna eins
og hann, þá værum vife harfcánægþir, þó þeir gengi til jafns
viþ Íslendínga, en minna nægéi okkr ekki eptir orþum og
anda konúngsúrskur%arins. Hafl nokkr tala6 vife Gísla, heflr
þaí) því eingaungu verií til a6 brýna minni hans ogsamvizku
ali kynna sér konúngsúrskurþinn, og skiija orþ og anda haris,
eins og dugandi Islendíngi sæmdi. svo áþ máli voru og þjóþ-
erni væri nokkuþ skjól í iionuin, en haía haiin ekki, eins og
nú er orþiþ, eins og gat á gcimlum kjól, sem ekki er til anuars,
en ab smjúga í gegnum út og inu. Ilafl holdiþ veriþ veikt
ogandinn þar aí) auki varia veriþ reiíiuhúinn hjá Gísla í þjó6-
ernismálum vorum, þá var þessa engíu vanþórf, þó heflr oss
spurzt svo til som ab hafl veriþ mest eptir a?> próliþ var
búiþ, aþ menn tóluhu vii) Gísla, eta veittust a6 ihoumn, sem
hann kailar, svo þac) geta þá varla heitic) mútur né fieistíngar,
afe vilja byrgja brurniinii, þegar barnife er í dottife. En víst
inun þafe, afe hvorki fyrir né eptir próflfe mun nokkur Íslendííigr
hafa taiafe vife Gísla nærhætís því sem honum fórust orfe, því
þó gremja væri í mörgum, þá héldu þó allir fullum sóusum,
og vissu vel, hvafe þeir tölufeu; Gíslí einn virfeist ekki afe
hafa vitafe, hvafe hann heflr hugsafe og skrifafe, aunars mundi
liarin kafa skrifafe gætiiegar. Eg vona mi, afe svo sé hrist í þessu
eggi Gísla, afe aldrei á hans æfl skrífei úngi útúrþví. Hife sífe-
asta eggife er örvérpi allra hinria; eg veit ekki, hvort þafe á
a<) vera ný sakargipt. Gísli segir aptast í, grein simii um
leife og hann skýtr máli sínu tii dóms sanngjarnrar alþýfen:
Afe mefe þeirri afeferfe, sem vife Islendíngar hófnm haí't í öllu
þessu máii, veki memi afe eins gruu um, afe tilgáugrinn sé
ekki afe bæta réttindi vor, lieldr hinn afe reyna til afe spilla
fyrir einstökum inöunum, og sé slík afeferfe engum
leyflleg og ekki heldr skósveinum neius einstaks
maiins í Kaupmannahöfn, hversn gófer sem hanu
svo kann afe vera. þetta er afe vorri sýn eins konarvísa,
Ambara, vambaia, Ærntobbaljófe, efeur nafnavísa Eiríks Olseus
í sundrlausu máli og vér verfeum afe skora fastiega á skáldife
afe skrifa skýríngar vife þetta og segja hreint og beint: &
þetta afe vera sneife til nokkurra Islendinga hér í IJöfn? og
hverra? og hvafe uieinar höfmidrinn mefe þessn? efea er þafe
lokleysa og ekki nema málskrúfe og græskulaust bull? Um
málfræfeisröksemdir Gísla skulum vér fara fæstum orfeum.
Hann segir, afe þafe hafl ekki verife von, þó sá sem prófafer
var hafl ekki skilife orfeum „foifea mér hrífeum“, „því þar haft
verife meinfngarvilla í islenzkunni sjálfri, þar sem ritafe sé:
forfea mér hrífeum fyrir „forfea mér vife hrífeum. Eu
hvernig kvafe sira Hallgrímr í Passíusálmunum ? „Sál mín
þér fári forfea". Nú fer afe færast skörin upp í bekkinn,
þegar Gísli fer afe lýsa eptir málvilium hjá sira Haligrími.
En hér er ekki Hallgrímr einn. Sira Gnmilaugr Snorrason á
Helgafelli kvefer svo í Fæfeíugarsálmuni, og svo þetta mál endi
mefe sálmsversi skuium vér tilfæra fyrri helmíng versins allau :
Ráfevanda þánka og hjartafe hreint
horrann gefl niér Ijóst og leynt;
fláráfeum heimsins flærfearsife
forfea mér Jesú! þess eg bife.
Hér eru tvö höfufeskáid og bæfei kvefea á sama hátt.
Kaupmannahöfii, 1. Nóvember 186:i.
— g- —
— Mannalát ogslysfarir. 27. Júlí þ. á. andafeist prest-
inn sira J ó n S i gu rfe s s o n í Kállholti tæplega 64 ára, bor-
imi afe Bægisá í Eyjaflrfei 12. Okt. 1800, uppólst hann þar á
bæ hjá þjófeskáldiuu Jóni presti þorlákssyui, og kvafe haun,
er Jón Sigurfesson fæddist, þessa alkunnu stöku:
A Bægisá ytri boriun er
býsna valinn kálfr,
vænt um þykja mundi mér
mætti’ eg eiga’ hami sjálfr.
sira Jón útskrlfafeist úr Bessastafeaskóla árife 1826; fór þá um
sumarife kynnisferfe anstr á Sífeu til mófeurbrófer sins Jóu»
Maguússonar á Kirkjubæjarklaiistfi, en þá var elzta dóttir,
han», Gufený, fyrir 6kemstu orfeiu ekkja (hún átti fyr Gísla
þorsteinsson í Arnardránga sem nefnd er hér á undan og var
hans 8. kona) gekk sira Jón þá afe eiga hana 6. Nóvembr. hife
sania ár, og bjuggu þau búi sínu þar í Arnardránga í 3 ár,
og farnafeist mæta vel; en 1830 vígfeist hann afestofearprestr
til sira Jóns Jóussonar afe Kálfafelii á Sífeu og var þar í B
ár; þá bjó hann enn hraufeiaus um 4 ár, miz honum voru
veitt Reyuis- og Höffeabrokkuþíng 31. Marz 1840, en Kálf-
liolt í Sept. 18M; sira Jón var hinn breinskiptnasti og vin-
sælasti mafer, vel gáfafer og fjörugr og gott skáld, þótt haim
temdi þafe lítt, hraustr mafer og þrekmenni, en næsta liu-
gjörfer afe heilsu hin sífeustu árin þótt hann hæri þafe vel;
þeim húsfrú Gufenýu konu hans, sem nú liflr hann, varfe 9
barna aufeife, 3 sona og 6 dætra ‘og lifa þau öli, nema eiuu
Bonrinn er þau mistu uppkominn, efnis-úngmenni. — 23. A-
gúst þ. á. andafeist merkis- og gófekvendife Steinuu Ólafs-
dóttir kvirina Hjörts hreppstjóra Eivindssonar á Arhrauni
á Skoifeum, afe eins 38 ára afe aldri, fædd í Sopt. 1825, húu
giptist Hjörti hreppstjóra 29. Maí 1846, og varfe þeim 3 barna
aufeife, 2 þeirra eru á lífl; Steinun heitin var sifeprúfe kona og
ástsæl, heflr sira Gufem. Torfason sett heuni snotrt grafletr
sem verfer prentafe von hráfear. — 3. Sept. þ. á. andafeist, í
kanpavinmi afe Hvítárósi í Borgarflrfei, J ó n íngimunds-
s o u tómthúsmafer á Ilákonarbæ hér í stafenum, 54 ára afe