Þjóðólfur - 02.08.1866, Blaðsíða 2

14 2 —
því þó mikið sé að orðið, sér þó ekki enn fyrir
endann. þann 14. fyrra mánaðar voru greidd at-
kvæði á bandaþíngi í Frankfurt og gegn l’reuss-
en; það þíng var að eins konúnga-og sendiherra-
þíng, en ekki þjóðþíng þýzkalands. Austurríki bar
þar ægisbjálm yfir hinum litlu furstum og kon-
úngum, sem flestir flýðu undir þess vængi. Að
eins sum smáríki, sem voru í greipum Prússa á
Norðr-þýzkalandi, gáfu atkvæði með þeim, en
hinir i einu hljóði eptir óskum Austrríkis sam-
þyktu að bjóða út bandahernum á móti Preussen.
Prússa sendiboði á þínginu sagði sig þá úr þíngi
og lögum í Frankfurt, og nokkrir binir smærri
með þeim. Aðr höfðu þeir boðið til almenns fundar
um allt þýzkaland til að semja ný bandalög og
nýa herstjórn, svo að Preussen ráði yfir öllum
her Norðr-þýzkalands, Baiern yfir Suðr-þýzkalandi
og Austrríki yfir sínum hlut.
Að norðan liafði Austrríki dregið saman her
í Böhmen og að sunnan í Ítalíu móti ítölum,
bandamönnum Prússa. Allir hugðu að þeir mundi
skamma stund verða höggi fegnir. En hugr ræðr
hálfum sigri, og sannaðist það í þessu.
I>ann 11. Júní (?) fóru Prússar suðr í Hol-
stein úr Slesvík, en hinn lilli riðull Austrríkis-
manna fór undan suðr til Ilannover. Var svo til
ætlað, að biðlokin yrði meiri og þeir skyldi sam-
eina sig her IJannovers, og síðan her sunnan af
þýzkalandi. 14. urðu þíngslitin í Frankfurt. Næsta
dag eða samdægris boðaði Prússakonúngr Hanno-
ver og Sachsen að gánga í silt lið, sem hinir
neituðu. Næsta dag byrjaði bernaðr af hendi
Prússa óðar en hina varði, og á 7 dögum höfðu
þeir orustulaust farið yfir allt Norðr-þýzkaland,
suðr undir ána Main, Sachsen, Ilannover, Hessen
o. s. frv. Preussen, segja menn, er í lögun eins
og örn, sem beinir fluginu, samsett af hernaði og
ránum fyrri alda, eins og fleiri ríki eru. Friðrik
mikli setti á stjelið (Slesiu) og hægra vænginn
(Polen). En sá var gallinn, að hinn vinstri vængr
var fráskila (Hannovcr og Hessen voru milli) og
höfuð vantaði, en það eru Elfarhertogadæmin, sem
Prússar hafa lengi vakað yfir að taka frá Dönum,
eins og örn yfir laxi á árbakka og tókst loks fyrir
tveim árum, en þó ekki til fullrar eignar enn. Nú
ætla þeir að bæta þessi lýti á ummerkjum ríkis
síns og þarmeð vinna forsæli á þýzkalandi' öllu.
Degi síðar þann 15. eða 16. f. m. fóru þeir
með her á þrem stöðum inn í Sachsen, en það
riki er eins og þríhyrníngr við útjaðar Preusens
milli þess og liöhmen. Eins og Friðrik mikli í
sinni tíð fyrir 110 árum, urðu þeir fyrri til taks
og tóku Leipzig og Dresden og allt Sachsen við-
stöðulaust, en konúngr Sachsens flýði inn í Böhmen
með her sinn. Samdægris fór annar her Prússa
vestan úr Weslfalen, kvíaði hinn blinda konúng
af Hannover frá að komast suðr tók lönd hans á
fám dögum, en her bans og hann sjálfr gafst upp
eptir fáa daga og litla og skamma vörn. Iíjör-
furstinn af Ilessen var tekinn fastr heima og hans
lönd og urðu þegnar hans því fegnir. þannig
höfðu Prússar á þeim dögum unnið öll þessi lönd
og þar með allar þær járnbrautir sem þar eru.
Héldu menn að þeir mundi nú láta þar staðar
nema og bíða átekta, og sögðu allir að nú væri
fremr sókn en vörn. Megin ber sinn höfðu þeir
nú í Slesíu, annan í Sachsen (Dresden) og höfðu
þá járnbraut, sem þar er á milii, og þriðja en
minnsta herinn vestr frá. Fyrir Slesíuhernum var
prinz Friðrik Vilhjálmr krónprinz, fyrir hernum í
Sachen prinz Iíarl bræðrúngr hans. í Böhmen
var megin her Austrríkis, og fyrir honurn Bene-
dek hershöfðíngi ungverskr. Iler hans var met-
inn um 250,000 manns, og Slesíu og Saxaher
Prússa til samans viðlíka; hér varð því von að
verða mundi mikill herbrestr, þegar þessu lenti
saman. Suðr á Ítalíu var Victor Emanuel banda-
maðr l’rússa. Ilann réðst á Austrríkismenn þann
24. á afmælisdag orustunnar við Solferinó 1859;
en hann lagði hönd sína í úlfsgin, að ráðast á
hinn ósigraða Virkis- Ferhyrníng. Eptir harða
daglánga örustu og góða vörn beið liann mann-
tjón og ósigr og varð að hörfa til sama lands, og
fara aptr yfir ána Mincio. Iléldu menn nú að
Prússar mundi fara sömu sigrförina. Böhmen er
eins og tigull í togum milli Slesíu og Sachsen og
fjöll og hálsar á báðar hliðar; héldu menn að
Prússar mundi ekki voga gegnum þessi fjallaskörð
inn í fjandmannaland með tvideildum her á móti
óvígum her vígkænum með hershöfðíngja, er allir
treystu.
En þann 23. hófu Prússar þessa hergöngu sína,
sem í 10 samfleytta daga var ein sigrför. Báð-
urn herdeildum var ætlað að mætast í miðri Böh-
men og sameina þar her sinn. Eptir margar minni
orustur við Nachod, Trautenau, o. s. frv. og í
hverri þeirra höfðu Prússar sigr. Vanst þeim að
sameina herina báða, og binn 3. þ. mán. varð
höfuð orustan, sem að mannasjón hefir skipt ríkj-
um og hamíngju á þýzkalandi, við lítinn bæ, sem
kallaðr er Sadowa nálægt Kongrázt; þessi orusta
er hin mesta, sem háð hefir verið á þessari öld,