Þjóðólfur - 30.11.1868, Síða 1
21. ár.
ILi W
Eeyhjavtk, Mánudag 30. Nóvember 1868. 5.
— þegar skýrt var frá því á 2. bls. þessa blaðs
(18. þ. mán.), hverning þá um sinnværi niðrskipt
læknisumdæmi landlæknísins milli hans og héraðs-
læknisins Jónasar Jónassens, var þess getið, að
vel gæti sú niðrskiptíng breyzt, ef svo færi, að
kand. Páll J. Blöndal yrði settr í Borgarfjarðar-
sýslu. Nú er og svo komið, að stiptamtmaðr hefir
19. f. mán. sett hann þar tii sýslulæknis (hann
kvað ætla að taka sér aðsetr að Höfn í Melasveit
vetrarlangtj og hefir háyfirvaldið síðan með bréfi til
þeirra landlæknisins og Jónasar Jónassens héraðs-
læknis, 21. þ. mán., kveðið svo á, að landlæknir-
inn skuli annast alla lækninga-umsjón í Reykjavík
sjálfri og svo í Seltjarnarnes- og Álptanes-hrepp-
um, en herra J. Jónassen í öllum öðrum sveitum
Gullbringu- og Iíjósarsýslu.
— Hinn katiilsld prestr sira B. Baudoin í Landakoti, er
feríiaílist hefcan norir til Eyafjarísar- og pingeyarsýsio nálægt
mibjum Septbr þ. árs, og dvaldi lengstum, á meíian hann
var um kyrt fyrir noríian, a& Nesi í Hiifiahverfl h]á hrepp-
stjóra og varaþingmanni Einari Ásmundssyni, kom hingaþ
aptc til staþarins aí) kvoldi 25. þ. mán.
KORNORMRINN.
Með því það er í almælum hér syðra, að
korn, sem ílutzt hafi í haust að Ilólanesi fyrir norð-
an, sé maðkað, þá virðist mér tilhlýðiiegt, að al-
menningr fái nauðsynlega vísbendingu um, hvern-
ig slíkt korn skuli álíta, og hvernig með það mætti
fara, svo það verði síðr skaðlegt fyrir líf og heilsu
manna.
Kornormrinn kaliast meðal náttúrufræðinga
*Colandra granaria«, og heyrir hann til þess
ormaflokks, sem alment kaliast «Curculionidæ», en
flokkr þessi er fjarskalega margbreyttr og hefir
margar þúsundir kynferða, svo það mun enn þá
naumast vera fullkunnugt, hvort eigi geti fundizt
meira en ein tegund þeirra í korninu.
Ekki hefir kornormrinn hingað til, svo sögur
fari af, yerið álitinn eitraðr, en þó geta hinir ný-
ari náttúrufræðingar þess, að menn álíti stundum
brauð af slíku korni sem óheilnæmt, og dæmi
finnast til, eins og nú þegar skal sagt verða, að
sfikt kom hefir ollað sjúkdómum, og ætti menn
Því að vera mjög varkárir með það, og einkum
að gæta þess, að kornið væri vandlega bakað við
sterkan hita, áðr en það er til matar haft, grautar
úr því vandlega soðnir, og kökur og brauð vel
bökuð.
Iíornormrinn kemr opt í korn-forðabúr er-
lendis, og er kornið, strax sem það merkist, vand-
lega bakað við 45 gráða hita á Eeaumurs hita-
mæli, eða 61 gráða á Celsius, og þarf vandlega
að hræra í korninu, ef duga skal, og kvað þó opt
vera fullörðugt að fá hann eyðilagðan með þessu
móti. Alt maðkað korn álízt sem skemd vara, og
opt hefir því verið fleygt í sjóinn, því sá ófögnuðr
fylgir þessum yrmling, að ungi hans getr verið inni
í korninu, þótt það virðist heilt að utan, og er þá
auðvitað, að mjölefnið er alveg horfið úr slíkum
kornum, og þau geta verið orðin að nokkurs konar
maðkaveitu að innan, þótt ekkert sjáist á þeimað
utan.
f>egar fréttin barst hingað um þetta maðkaða
korn fyrir norðan, spurði eg efnafræðing einn frá
Lundúnum, sem sé Dr. Perkins, sem hér er um
tíma, hvaða meining lærðir menn hefði um slíkt
korn á Englandi, og svaraði hann mér skriflega á
þessa leið :
Eeykjavik, 26. Nóvbr. 1868.
Kæri herral
Til svars upp á fyrirspurn ytiar viílvíkjandi rúgi þeim, som
nú er seldr á Nortirlandi, og sem kornmabkr er í, þá get
eg þess, aþ fyrir fánm árum síþan var færþr tll Hull korn-
farmr líkrar tegundar, og af því at> út brauzt ný sótt og
áíir óþekt, er síbar var rakin til þessa korns, þá var þaö
eyþilagt eptir skipun stjómarinnar; og eg álít þaí) mjög
skaþlegt, ef ekki algjörlega hættulegt, aþ þessir hý&isormar
komist í fætiu nokkurrar skepun.
Yílar met) vir&ingu
PEBKINS, Dr. Philos.
Me&limr félags efuafræ&inganna í Lundúnaborg.
Mér þyki nú þetta heldr en eigi slæm saga,
og gefa mér fulla ástæðu til að benda löndum
mínum á, að vert sé að fara varlega með þetta
maðkaða korn, og taka nákvæmlega eptir, hvort
engum verðr mein að því, en skyldi nokkur verða
veikr eptir slíkt korn, er eg sannfærðr um, að hið
bezta meðal mundi vera bomolia, tekin í mat-
skeiðatali tvisvar eða þrisvar á dag, og eru enn
— 17 —