Þjóðólfur - 13.01.1871, Qupperneq 3

— 35
STJ ÓRNARSTÖÐU- FRUMVAllP IvRIEGERS, OG
STJÓRNARMÁL ÍSLENDINGA, eptir Alþingi 1869.
(Framhald frá b!s. 10.)
Svona skildi hin nýbakaða lögbundna Dana-
stjórn skýlaus orð og fyrirheili og augljósa fyrir-
ætlun einvaldskonungsins og þær gjörðir og fram-
kvæmdir einvaldsdæmisins, er láu opnar fyrir ( ó-
vefengjandi lögum (þ. e. í kosningarlögunum 28.
Septbr. 1849). þessi nýa lögbundna stjórn í
Kaupmannahöfn vildi ekki svo mikið sem viðr-
kenna, að f>jóðfundrinn eðr stofnun hans væri
einvaldskonungsins verk, að ætlunarverk hans,
verkasvið og atkvæðisréltr væri afmarkaðr með
einvaldskonungsins órjúfanlegum orðum og fyrir-
heitum og enda fastákveðið með lögum áðr en
þessi lögbundna stjórn var orðin til. jþað mátti
sjá á öllu, að hún þóttist veita íslendingum j>jóð-
fundinn, og fyrir því mætti hún og ein afmarka
lians verkahring svo þröngan sem vera skyldi,
takmarka atkvæðisrétt fundarins og einbinda eptir
sinni velþóknun, og einskorða ætlunarverk hans
eptir sinni vild. Svona kom það til, að st.jórnin
'•Hdi ekki og viðrkendi ekki, að þjóðfundrinn væri
td neins annars stofnaðr, væri eigi annar starfi
<i tlaðr og ekki öðruvísi atkvæði veitt heldr cn til
þess, að hann «yrði heyrðr» um hverja þá
sljórnar-afarkosti, er henni og samþegnum vorum
' Danmörku þóknaðist að setja íslendingum eptir
** ' frumvarpi »til laga» undir fullnaðarsamþykt
dins nýa Ríkisþings í Danmörku, er hinn lög-
þ«ndni konungr siðan mætti til að staðfesta.
Allir sjá, að með svofeldu fyrirkomulagi, og
með jafntakmörkuðu verkasviði og atkvæðisrétti,
þá ætlaði Danastjórnin, þessi nýa, þjóðfundinum
mnrgfalt minna afl og takmarkaðri þýðingu heldr
< n Alþingi, þólt þing vort sé ekki nema ráðgef-
anda En hvað um það, þessa hins ráðgefanda
nlits og atkvæðis Alþingis vors má engi leita og
°! krefj^t nema Danalwnungrinn sjálfr, og
ngi er-eigi skylt, það má ekki og getr ekki
illItstLiif. jv• •
mvæoi sitt neinum öðrum en konung-
mum, oe piL,- •,
... hl 'd af neinu öðru umtalsefni heldr
en því eina
se'n annaðhvort konungrinn leggr
.jálfr fyrir þingið ellegar kjósendrnir á íslandi
bœnarskrarveginn. ÞcUu vottar Alþingistilskipunin
sj.ilf frá uppbafi til enda; svo leiðir það einnig
beinlínis af slofnun Alþingis og af þvf einvalds_
stjórnar fyrirkomulagi, ervar þá yfir gjörvallt Dana-
veldi er standaþingin og Alþingi voru stofnuð.
Og þótt nú sé á komin lögbundin stjórn í Dan-
mörltu í stað einvaldsstjórnarinnar, 0g löggjafar-
þing (Ríkisþingið) komið í stað standaþinganna,
þá stendr Alþingisstofnnnin enn á óröskuðum laga-
grundvelli, og alþingislögin í sínu fullu og órösk-
uðu gildi. Meira að segja, þetta er ítrekað, endr-
nýað og staðfest, bæði lagaveginn og alþingis-
veginn, af sjálfum hinum lögbundnu ("constitu-
tionelle») konungum í Danmörku1. það er því
víst eitt hið argasta og fáheyrðasta politiska ax-
arskapt, þegar þeir Lehmann sæli og ráðgjaíinn
Nutzhorn (í stjórnarfrumvarpa-ástæðunum 1869)
fóru að halda fram þeirri fásinnu, að Grundvall-
arlög Dana væri að sjálfsögðu búin að ná gildi á
íslandi «fyrir viðburðanna rás», og þyrfti því ekki
til umtals að koma, öðruvísi en að þinglýsa þeim.
f>ví þetta er þó eins fjarstætt og engu sannara
heldr en ef þeir segði, að alþingisstiptnnin og
alþingistilskipunin væri numinúrgildi og fallin um
koll «fyrir viðburðanna rás»; svo mætti líka til að
verða undir eins og nokkur önnur stjórnarskipun,
nokkurt annað stjórnarfyrirkomulag kæmist á eðr
væri á komið með lögum, heldr en það sem lög-
grundvallað er í alþingisstofnuninni og alþingis-
tilskipuninni; hún er enn í dag óröskuð stjórnar-
skrá vor íslendinga, og stendr í fullu gildi, alt
svo lengi að oss er það fyrirmunað að semja og
koma oss saman við honunginn um frjálslegra
stjórnarfyrirkomulag, sem bygt sé á fullu jafnrðtti
við samþegna vora í Danmörku.
En þar sem Alþingi, eptir eðli þess og stofn-
un og lagarétti, eigi þarf né má gefa öðrum álit
sitt og atkvæði, hvort heldr er um stjórnarfrum-
vörp eða um beiðni og uppástungur landsmanna,
heldr en konunginum einum og einungis undir
konunglegrar hátignar samþykki eðr synjun, þá
leiðir og þar af, að yfir höfuð að tala hlýtr Al-
þingi að hafa fylsta rétt til að neita að taka til
meðferðar — og þá einnig rétt lil «að visa frá«
hvaða iifrumvarpi til laga» sem er, þ. e. hverju
því frumvarpi, sem Rikisþinginu í Danmörku, með
sínu lögfulla samþyktar- og ályktaratkvæði, er ætl-
að að gjöra að lögum undir staðfestingu konungs.
Alþingi er hvergi ætlað né uppálagt, það er i beru
stríði við fastákveðinn lagarétt og lagaskyldu þings-
ins, að þing vort skuli vera álits-samkunda undir
fullnaðar-atkvæði Ríkisþingsins í Danmörk, sem
eigi er þó annað en fulltrúa- og löggjafarþing sam-
þegna vorra í Danmörku, — er það nú í þeim
málum, sem liggja alveg fyrir utan verkasvið Ríkis-
þingsins, og sem það á ekkert með um að fjalla;
1) Anglýslng til íslendinga, 12.Maí 1852; áatæliur atjdrn-
arskrár frnrnv. 1867, ejá 9. ár. Alþ.tíí). II. bls. 32.