Þjóðólfur - 11.03.1871, Blaðsíða 7

Þjóðólfur - 11.03.1871, Blaðsíða 7
— 75 — til aí) stafthæfa aí) svo sfc, holdr cn ef hof. vildi staibhæfa hitt. h-n drækasti vottrinn um þa^, a^b her hafl eigi legib sounnn um fraraií) mbingsverk á hra^bbergi, er s4, aí) eptir því sem segir í „Nf.“ 28. Ndv. f. árs, þá er af rál)ib af próf- df>marauum, a^b frosta skuli prdfum tryppamáls þessa þangab til í sumar ab allr snjdr er upp tekinn, „og gjörla „verbi set) sú leib, er stóbhrossin vorurokin, og á hvaba „svæbi skilin eptir; eins stöí)var þær þar sem þan fundust". Ab uí)ru leyti ætlumst vfer til, a?) þessum ágreiningi milli höfandarins hr. J. P. og vor se her ineí) lokií). Ritst. STJÓRNARSTÖÐU-FRUMVARP KRIEGERS og stjóraarmál íslendinga eptir Alþingi 1869. (Framhald frá bls. 85—37). Nú ber mann þú að sjálfu stjórnarstöðufrum- varpi Kriegers, það er, eins og vér vitum, hið 4. stjórnarstöðu frumvarp, með því nafni, — hið fjórða* 1 * stöðu- frumvarp til laga, sern þeir hafa út klakið Danir, Danastjórn og Ríkisþing Dana á þessum 21 ári, sem þeir eru búnir að njóta stjórnarbótarinnar í fallu frelsi og með fullum blóma, en oss íslendingum hefir verið hún fyrir- munuð með öllu og á allar lundir. jþetta er bert og þetta sjá allir. Fyrir oss Islendingum stendr allt enn í sömu sporunum eptir þessi 21 ár, eins og stóð 1850—1851, — hér stendr allt enn við sama milli vor íslendinga og þeirra samþegna vorra þarna á hólmunum fyrir vest- an Eyrarsund; þeir viljavera og eru enn einir um l)Vér h'ifum hér fyrir angnm þessi 3 frumvörp „til laga“ urn stjórnarstifbu íslands, er gengií) hafa á tindan Kriegers- frnmvarpinu, 1. þab sem lagt var fyrir þjóþfnndinn 1851, 2. frum\arp þaþ til laga, er Kigstjórnarráþherrann Nntzhorn laglii fyrir Ríkisþingin í Október 1868, því þó ab þab lyti ekki beinlínis ah stjórnarstiibu Istands eptir hans tilætlun, heldr einkanlega aþ fjárhagsaþskiluaííinum og tillagsupphæb Danmerkr til íslands, þá var þar smeygt inn í eþr aptan viþ vernlogum stjórnarstöbn-ákvörbunum, enda snéri Ftilksþingií), eu þo einkum Landsþingib því, meþ Lehmann og Krieger í roddi fylkingar, upp í algjiirt stjórnarstiibnfrumvarp; (sbr. ý Fél.rit XXVli. bls. 15 — 16). 3. Stjórnarstiibufrumvarpit) þar ^'^111®1 >860. — Aptr teljum vér ekki þ^gini885Shh<aeSSl‘ÍIUa%arfrU'nVarpiíl’ sem lagt var fyrir Al- bví'ætli,^r’ b®l)i væri frumvarpib „til iaga“, og væri 1 tia arúrslit i Kíkisþingi Daua,ogþó ab inn í þaþ frumvarp væri . , . leygt verulegum stjóruarstfiíiuákvór&nnum, ■ k °m fyrir þ'ngi8 frá stjórnarinnar hendi, eink- * f. n""V ’ ^ví ótti aldrei at) óþru ab lúta en fjársk.lnalinnm „fyrir fullt og >lt. cptir sjá,fs Uonnngsins orhum, og þe.rn fastri tillag8. eí)r árgjald5Uppha)%, 6em Danmórk ætti ab leysa af hendi til íslands. pingnefndin 1865 breyttí og frumvarpinu i þessa átt. þiessa sízt teljum ver hér met) stjórnarstótmkaflann ebr fremri hluta stjórSar- Íkrár frumvarpsins, sem lagt var fyrir Aiþing i867) þvf þaþ *ar el®i frumvarp til laga undir fullnabaratkvætli Bíkisþingg- ins, heldr undir samþykkisatkvætii Alþingis, hituna, — þeir þykjast vera einbærir og réllbærir um að skamta og afskamla oss samþegnum sín- um til handa stöðu íslands í ríkisheildinni, og það svo, að þeir segja nú óþarfa, að íslendingar sé um það oheyrðir*. Að þvi leyti eium vér íslejjd- ingar enn álitnir réltlausir þar suðr fiá, einnig með þessu stöðufrumvarpi Kriegers, þó að það byri sjálft með þeim upphafsorðum, að ísland sé „landshluti «Danaveldis með terslölcum landsrettindum»\ AUt um það, Danastjórn og Danir þykjast vera ein- bærir um að fastákveða þetta með þessu frum- varpi »til laga», — með lögum sem ekki eiga að fara annara i rnilli en ráðherrastjórnarinnar, Itík- isþingsins og hin lögbundna kouungs. «fsland er óaðsltiljanlegr hluti Danaveldis». Nú látum svo vera, ef þar við mætti þáblífa; þetta er þó hin eiginlega og sanna «staða» Is- lands í Danaveldi, og pessari «<stöða íslands í rík- inu» hafa íslendingar aldrei mótmælt eðr neitað út af fyrir sig. Og hefði ráðgjafastjórn og Itikis- þing Dana látið hör við lenda frá fyrsta, hefði þeir frá fyrsta, þótt ekki væri nema viðrkent viðbæl- inn: «með serstöhum landsrettindum», eins og Kriegers frumvarpið nú gjörir, og þaö að vísu ekki með eintómum orðunum að eins, og eins og líka var gjört í stjórnarskrár-frumvarpinu 1867, hefði aldrei verið farið lengra, aldrei verið fengizt við það að rígnegla hina fyrirhuguðu «stöðu íslands í ríkinu», þessum óþolandi undirlægju-skilyrðum er Danir einir mætti setja oss samþegnum sínum á íslandi, þá liefði þessi stjórnardeila miili íslend- inga og Dana aldrei risið og því síðr að hún liefði þróazt og magnazt eins og hún gjörði og nú er komið, og það eigi með öllu grunsemdalaust og kalalaust hvorugu megin. En «sá veldr æfinlega miklu, er upptökunum veldr»; það er og verðr órækt factum, að Danir einir hafa hér valdið upptökum þessarar stjórnar- deilu milli þeirra og vor íslendinga. það voru Danir, það var eitt hið fyrsta tiltæki stjórnfrelsis- ins í Danmörku og hinnar löghundnu stjórnar, er þaðan spratt, að traðka og um snúa skýlausum frelsis og jafnréttis' fyrirheitum einvaldskonungsius til íslendinga og þeim tullum og íustum lögum, sem þegar voru út gengin, þessum einvaldskonungsins fyrirheitum til staðfestingar og framkvæmdar (kosn- ingarl. 28. Sept. 1849), og það einmitt þess liins sama einvaldskonungs, er Danir höfðu þegið af sitt lögbundið þjóðfrelsi. Danir sjálfir og Danir einir byrjuðu á því, að þeir vildu að eins «heyra» íslendinga, kosna á pjóðfund eptir sérstökum

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.