Þjóðólfur - 22.02.1872, Blaðsíða 4

60 —
sem mér finst míkilt vandi á hendi fyrir mig að
ráða úr eða af ráða neitt um. Eg hefi átt tal um
þetta við ýmsa af mínum greindustu og guðhrædd-
ustu sóknarbörnum, en eg hefi yfir höfuð að tala
eigi fengið önnur svör en á þes]sa leið: «ja hvað
segiðþér, prestr minn, þetta kemr mest til yðar»; og
þegareg svosegiþeim: «nei, þetia, hvort við tök-
um hér upp nýu bókina, það er ekki undir mínum
vilja komið, heldr undir ykkar vilja líka, sóknarbænda
minna, jafnt sem undir mínum» — þá segja þeir:
þér verðið þá að segja okkr yðar álit um þetta».—
við höfum varla séð bókina, og svo höfum við ekki
vit á því, sízt fyr en við værim búnir að hafa
sálmana um bönd 1— 2 missira tíma, — þér verðið
hér að hafa vit fyrir okkr; nú strax getum við
sagt yðr þelta, að sé þessi nýa bók ekki eptir
því endrbætt sem hún þó er miklu dýrari en hin,
er livert heimili á, og það fleiri en eina eða tvær,
þá vonum við að þér, prestr minn, hlífið yðar
sóknum við svo feyki-miklum kostnaði eins og af
því leiðir að kaupa nógu margar nýu sálmabækrn-
ar lil að hafa við húslestr og við messusönginn í
kirkjunni».
Hverju átti eg nú að svara sóknarbörnum
mínum til þessa? og gjöra þó hvorki að halla
sannleikanum nö sannfæringu minni, né draga þau
á tálar móti betri vitund ?
fessari nýu Sálmabók er mikið breytt frá
því sem sú eldri var, og mikið er hún líka auk-
in að sálma lölunni. Breytingarnar eru bæði á
sálmunum sjálfum sem haldið er, þ. e. sumum
þeirra, þær flestar munu eigaaðvera vegna söng-
lagsins, að mér skilst, eða rím-breytingar, — og
hafa brotin úr Passíu-sálmunum, sem stráð er á
víð og dreif um alla bókina, innanum þessa nýu
sálmá frumkveðnu, og eru þar eins og skær gull-
korn Tnnanum sorp, ekki heldr verið séð í friði
með það slag; svo eru breytingarnar líka þar í
fólgnar að samtals hérumbil 72l af þeim sálmum
1) Eg íil geta þess svona til frrtfcleiks, ab eg hefl kastab
lauslega tólu á hve margir sálmar sfe gjórfcir rækir eptir livorn
af hirmm eldri sálma-skáldnm vorom, er lagt höftbu hver sirm
skerf til aldamóta-Sélmabókarinnar, og aptr hve margir af
þeim eldri sátmuriurn og sálms-versum sem þá vorn tekin
inu í sómu sáltnabók, lír „Grallaranuin1’ og eldri ohr Hóla-
sálmabókurium, yflr litií) er þanrrig:
Kaikir ern gjórþir: eptir porvald Bóbvarsson . Ifísálmar
— — — — Jón Oddson Hjaltalin 13 —
— — — — Magnús Stephensen . 9 —
— — — — Kristján JóhannsBon . (5 —
— — — — Aruór Jónsson ... 3 —
— — — — Eiriar Jónsson (áFellsmúla) 3 —
og sálm-versum sem fyrri messusöngsbókin hafði,
eru úr feldir eða gjörðir rækir úr nýu bókinni, að
minsta kosti í því formi og skipulagi, sem þeir
hafa í eldri bókinni, eins og eg er lítið eitt búinn
að drepa á hér neðanmáls. Ekki er það rninna í
Hækir eru gjórbir; eptir Jón Espólín . . . 2 sálmar
— — — — Jjorstein Sveinbjarnars. 2 —
— — — — J.ón fjorláksson . . I —-
— — — — Hallgrím Petrsson („Gef eg
mig allan á guf)s mín9 náí)“) 1 —
— — — —Stefán Olafsson (í Yallanesi) 1 —
— — — — aftrir gamlir sálmar og
sálrasvers........15 —
Saratals 72 —
Ilér í ern fólgin einstók sálrasvers eptir ofan-
nefnd skáld, ab tólu..................9
gómul............................... . G l5 _
Eru þá aí) auki rækir sálraar 57 —
Nokkrir og raáske margir af þessnm sáiraum í eldri bók-
inni, sein nú sýnast horl’nir e£a ab rækir se gjórlbir úr
þeirri nýu, voru út lagtir eplir dónskum, þýzkura og latínsk-
mn sálmura, og þó stytttir. Eu nokkrir af þeira sálraunum
koraa nú aptr frara í nýu Sálmabókinni, raeb breyttri útlegg-
ingu, breyttu upphall, ug mec) jafnraórgum j?) versuin hver
eins og er í frummálinu. Eg skal til dærnis nefna her 3
slíka sálraa, er Magnúsi Stephensen voru eignafeir í eldri
bókinni. af því hann inun haf'a útlagt þá:
Nr. 97 „Ovinnanleg borg er vor GuV‘ eptir sjáifan siba-
bótafóf)riiin Lúther, 5 vers, kemr nú fram í nýu bókinni nr.
138 met) þessu upphaíi: „Yor gub er borg á bjargi traust“,
ekki nema 4 vers (5. ef)r nibrlags-versinu: „Miskunarfaí)irinn
raildi gub o. s. frv. er slept).
Nr. 219 „Uver veit hvab fjærri er' æfl endir“ 7 vers, kerar
nú frara í nýu bókinni Nr. 365: „Hver veit, hve nærri' er æli
endir“ 12 vers, títlagfir þannig eptir þýzka sálrainum af Ilelga
Hálfdánarsyni.
Nr. 363, Utfararsálmr Prudentii „Jara moesta“ mef)
8Ínura frumtexta á latínu og íslenzku þýbinguna (eptir M.
St.) : „011 harraakvein hætti ab sinni“,^kemr ntí fram í nýu
bókinni inof) breyttu upphafl nr. 394. „|>er ástvinir eybif) ntí
hórmura“, en latínska frumtextanura slept. J>etta er einu af
þeim samtals 102 —105 sálmura og sálrasversura Sálraabókar-
innar nýu, seoi nafn þessa „víf)faf)raa“ sálraaskálds, er ntí er
svo óvænt mebal vor npprisinn, prestsins sira Stefáns
Thorarenseus á Kálí’atjórn, er sett vif) í skáldaregistri
bókarinnar, og honum eru þar meb eignaf ir ýmist sem frura-
kvebnir (mer Jiggr víb af) halda, ab þeir nýu sálmarnir se
aubþektir tír), eba sem tít lagbir eingóngu af honum, þó ab
af6iiraurasé til eldri títleggingar í Grallaranum og eldri sálraa-
sófnura, hvar af surauin er ab eins vikib vib lítib eitt á ein-
6tóku stóbnm, — hvaraf eg vil nefna til dæmis: „Jestí þin
rainning rajóg sæt er“ og „Tunga mín af hjarta hljóbi“, og
í þribja iagi frurakvebnir sálmar sem hann vill lagab hafa og
endrbætt: t. d. optir Hallgrím Pétrsson, Jón J>.oiláksson, J>or-
vald Bóbvarsson o. fl. En þóab títleggÍDgar Magn. Stephon-
sens sé okki getib þarna í nýu bókinni, og nafn sira St. Th.
standi þar eitt ser vib hlib „Prudentius“, þá sjá allir ab tít-
logging M. St. er tckiu þarna óbreytt ab heita raá á sum-
um versunum. Hóf.