Þjóðólfur - 26.06.1872, Blaðsíða 4

132 —
ar óeirðir. Margir þykjast eiga þar tilkall til ríkis,
og á annan veg er þar allmikill flokkadráttr. Einn
af þeim er þykist rétt borinn konungr Spánverja,
erDonCarios, og hefir hann og hans flokks menn
gjört margar tilraunir til að ná þeim rétti sínum,
síðan ísabella drotning varrekin burtu. í miðjum
fyrra mánuði hófu þeir flokk á norðanverðum Spáni,
en til þessa hefir þeim ekki orðið annað ágengt,
en að bíða ósigr nokkrum sinnum, og segja síð-
ustu fréttir, að sá flokkr muni nú bældr um stund.
Hér í landi hafa engin markverð tíðindi orðið
í vetr. Hið helzta áhugamál manna hér og fyrir
handan hafið, er Alabamamálið gamla. J>að hefir
verið og er enn allmikið þref um það fram og
aptr, en eg skal ekki fara langt út í það mál, því
að það er svo flókið, að mér þykir ósýnt, að nokkur
maðr viti rétt böfuð eða sporð á því. f>etta er
samt aðalefnið. Gjörðarmenn, er kvaddir voru af
beggja hálfu samkvæmt samþyktinni í Washington
í fyrra, til að gjöra um málið, komu saman í Ge-
neva í Svissaralandi í vetr. Kom það þá fram, að
Bandamenn lögðu í gjörð kröfur fyrir allt það tjón,
er leitt hefði óbeinlínis af þvf, að víkingsskipið
Alabama var búið út í enskri höfn. Englending-
ar sögðu þetta næði engri átt, og hefði [>eir ekki
gengizt undir annað í Washinglonsamþyktinni en
að láta gjöra um það tjón er beinlínis hefði hlot-
izt af skipinu Alabama. Kváðu þeir Bandamenn
ekki hafa neinn rétt til að leggja þessar óbeinlínis
kröfur í gjörð, og ef þeir héldi þeim fram, mundi
engin gjörð verða af þeirra hálfu. Bandamenn
svöruðu: sé orð Washington-samþyktarinnar rétt
skilin, höfum vér fullan rétt til að bera fram kröf-
ur þessar; og í annan stað, ef kröfur þessar eru
svo ósanngjarnar sem þér segið, munu gjörðar-
menn hrinda þeim, og látum vér oss það þá vel
líka, því að vér höfum fullt traust á drengskap
gjörðarmannanna. Englendingar voru þó ekki á-
nægðir, nema Bandamenn tæki aptr þessar kröf-
ur áðren til gjörðar kæmi, og er nú svo orðið,
með nokkurri tilslökun á báðar síður. Margir eru
samt enn hræddir um að aldrei verði neilt úr hinni
tilætluðu gjörð. þó er það víst, að almenningr
bæði hér ogí Bandaríkjunum (hvað svo sem blöð-
in segja) vill af fullri alvöru sættast heilum sátt-
um, og það verðr stjórnendunum og blöðunum að
kenna, ef það verðr ekki. En málið er flókið og
vandasamt; getr mönnum því auðveldlega skjátlazt,
þótt þeir hafi bezta vilja. f>ví er og miðr, að í
Bandaríkjunum eru sumir þeir menn, er nota sér
þennan vanda, sem stjórn þeirra er í, til að efla
sinn eiginn hag, hverjar afleiðingar sem af því
kunna að verða fyrir landsmenn. J>eir hafafengið
gott tækifæri til þessa, þar sem ný forsetakosning
á að fara fram i haust; og þykir nú þegar tvfsýni
á, að Grant verði endrkosinn. En þó nú ekkert
verði úr gjörð þessari og allt standi við það gamla,
eru engar líkur til, að ófriðr verði bráðlega milli
Bandamanna og Englendinga.
Frakkar halda smátt og smátt áfram að borga
sfna þungu syndasekt, og hefir verið allt kyrt með
þeim og þjóðverjum í vetr, en engi hyggr þó að
þessi friðr vari marga mannsaldra. jþað hefir og
komið fram í vetr, er Prússar fóru að skipa inn-
anlandsmálum sínum, að flokkr er á þýzkalandi,
og hann eigi alllítill, er, ef til vill, ekki mundi víla
fyrir sér að veita Frökkum mótí löndum sínum, ef
til ófriðar kæmi. J>essi flokkr er sá hluti kaþólskra
manna, er ekki þykir neinum lögum hlýðandi nema
þau bafi samþykki handan yfirfjöllin, þaðerhand-
an yfir Alpafjöll, eðr frá Rómaborg, og eru þeir
því kallaðir Sunnféllingar í norðrhluta Norðrálfunn-
ar. þessi ílokkr er mannmargr bæði á þýzkalandi,
Frakklandi, írlandi og enda á Englandi. Jesúmenn
eru fyrirliðar flokks þessa. í Prússlandi lenti þeim
saman við stjórnina út af frumvarpi um skóla-
skoðunarmenn. Hingað til hafa lúterskir prestar
ákveðið skoðunarmenn til að skoða skóla sína, og
kaþólskir prestar hafa á sama hátt ákveðið menn
til að skoða sína skóla. En nú stakk stjórnin upp
á, að hún ein skyldi ákveða þá menn, er skoða
skyldi alla skóla, hvort sem þeir væri lúterskir,
kaþólskir eða hverrar anríarar trúar. Sunnfélling-
ar risu öndverðir móti, og kváðu óhæfu, að stjórn-
in hefði nokkur yfirráð yfir uppfræðslu ungdóms-
ins; það heyrði klerkum einum til. Nokkrir af
aptrhaldsmönnum Prússa fylltu flokk Sunnféllinga
móti stjórninni, því að ekki verðr neitað, að prest-
ar Mótmælenda eru ekki miklu ófúsari en kaþólskir
embæltisbræðr þeirra, að ná í veraldlegt vald, þar
sem því verðr við komið, eða halda því þar sem
þeir hafa náð því. Allir framfaramenn fylgdu
stjórninni, og varð svo frumvarpinu framgengt.
Fleiri greinir hafa orðið með Prússa stjórn og
Sunnféllingum út af bannfæringum og ýmsu fleiru.
}>etta er nú að eins byrjun á hinni gömlu deilu,
milli stjórnarvalds og kirkjuvalds. Prússastjórn segir
að Sunnféllingum' skuli ekki líðast að óhlýðnast
landslögunum eðr að hvetja menn til að brjóta þau.
Sunnféllingar svara aptr eins og biskuparnir á
Englandi svöruðu Hinriki öðrum Englandskonungi
1163, að þeir muni hlýða landslögum, nema par