Þjóðólfur - 23.11.1872, Qupperneq 5

— 13
f>óað reka yrði að þessu, þá er þó sú bót í
tnáli, að skárra er það, heldren að verða fyrir
sakamála-lögsókn til tugthúshegningar, eins og
herra stiftamtmaðrinn lagði til.
En hvað um telr, rilstjóri þjóðólfs heflr játað
og játar enn, að honum ætti að vera það mein-
fangalaust, er það nú til þess lögaldrs sem hann
er kominn, að gæta sæmilegrar og sómasamlegrar
aðferðar ( blaði þessu, jafnt við alla, en eigi
sízt þar sem hin æðsta landstjórn, er stendr við
hlið konunginum, á í hlut; þessa mun og gætt
verða, eigi svo sakir hótunar þessarar, heldr af
því að manni ber jafnan að gæta þess hvívetna
sem sómasamlegt er og siðsamlegt, og af því rit-
stjórinn þekkir og veit það eigi síðr en hverann-
ar, að ekkert ávinnst með ósköpunum. En þá
verðr einnig að taka fram, það sem fyr var sagt,
að maðr miðar. þessar eins og allar þessleiðis yfir-
lýsingar við algjörða og réttvísa landstjórn, sem
er iaus við allt flokksfylgi, þótthúneigi sér flokk,
laus við alla flokkabernsku og flokkaflasfengríi, þótt
einatt vili á því brydda milli flokkanna sjálfra í
þeirra viðreign sín í milli. Maðr þykist eiga fulla
heimtu á því, að lögbundna ráðherrastjórnin vors
lögbundna konungs vili sízt ónýta eða draga úr
þeirri alshcrjaryfirlýsingu löggjafans, «aðhann vili
að hver maðr eigi frjálst að yflrlýsa (á prenti) á- i
liti sínu og skoðun um hvað «eina er almenning
«varðar og til alþjóðlegra heilla má horfa*1. Maðr
getr eigi og má eigi gjöra sér í lund, — eins og
fyr var sagt, — að stjórn konungsins gjöri eigi
fullan og góðan greinarmun miili þess, hvort um-
talsefnið er mn þann f l o k k, er hennar skoðun-
um læzt fylgja og hennar mál vill styðja, um fram-
göngu og tiltektir þessa flolcks og viðreign hans
við þjóðernisflokk Islendinga, ellegar hvort um-
talsefnið er um ráðherra s t j ó r n i n a sjálfa, haf-
andi og beitandi því stjórnarvaldi sem æðst eryflr
oss, eftir því sem nú er komið um sinn, eðr og
Uin «ráðstafanir« stjórnarinnar.
Á hinu leitinu má það þykja nokkuð undar-
legt, hvernig þessi hótun lögstjórnarinnar kemr.
hér við. Maðr mætti ætla, að ritstjóri þjóðólfs
væri einhver gamall gæðingr eðr dekr-barn stjórn-
arinnar, er aldrei hefði haft né hefði enn upp á
annað að treysta heldren hennar náð og vægð og
umburðarlyndi; að hér væri í veði öll hans af-
koma og öll úrræði fyrir honum horfin framvegis,
ef hann væri sviptr procurators-embættinu, og tekj-
unum er því fylgja, o. s. frv. Ja, hefði svo ver-
!■) tíjá iungaugiiiD til tilsk. 27. Septbr. 1722.
ið, þá hefði það mátt verða full-tilflnnanlegt, ef
hótaninni væri látið framgengt verða, að vera gjör
rækr frá góðu og álitlegu embætti er maðr væri
lengi búinn að sitja að með góðri sæmd, og út-
skúfaðr úr flokki tignaðra embættismanna og sviptr
svona allt í einu, hálfsjötugr, lífvænlegum embætt-
tekjum fyrir sig og sína og snarað svo «útá guðs-
náð og gaddinn». En þessu er varið nokkuð á
annan veg, bæði um prócurator-embættið, er rit-
stjórinn hefir að vísu haft nú á 15. ár, og eins
hinu, hve stjórnin hefir verið honum hlynt og má
segja réttlát í embættaveitingunni. Má þess þó
fyrst geta, að á öðru ári eptir að ritstjóranum
hafði verið upp sagt umboðshaidi Kirkjubæarklaustrs
var hann, fyrir tilstuðlun einmitt annars þeirra
stjórnarhöfðingja (Bardenfieths), er þeirri uppsögn
réði, kvaddr af konungi til að sita á Rikisfundin-
um 1848—49, ásamt 4 öðrum íslendingum, og
vorið eptir (1849) var hann, fyrir tillögu hins stjórn-
arhöfðingjans (Bangs), er lét umboðs uppsögninni
verða framgengt, seltr sýslumaðr þar í Skafta-
fellsýslunum um 3 ár 1849—52, með kontingsúrsk.
9. Maí 1849. En svo kom og svo fór þjóðfundr-
inn 1851. Jón ritstjóri Guðmundsson var einn á
jþjóðfundinum1 og stjórnin útvegaði konungsúrsk.
28. Sept. þá um haustið, er hvergi kom fram í
stjórnartíðindum Dana fyr né siðar, en var ritaðr
öllum 3 amtmönnum hér, og þar með bannað
harðlega, að setja Jón Guðmundsson í nokkurt
embætti; stjórnin ætlaði, auövitað, að hafa vaðið
fyrir neðan sig með að veita honum ekkert2.
þarna var nú látið sitja við hátt á sj ö u n da ár,
þar til annar konungsúrskúrsk. út gekk 15. dag
Apríl 1858, er narn úr gildi liinn konungsúrsk.
28. Sept. 1851. En cigi er samt annað 6ýnna,
en að stjórnin, þrátt fyrir þenna seinni konungs-
úrskurð, 15. Apríl 1858, hafl haldið hinum eldri
(frá 1851) í hefð og gildi að því leyti, að e k k i
skyldi v e i t a J. G. neitt sýslumanns- nö annað
þessleiðis embætti hér, svo framt nokkur annar
sækti í móti3. Og hefir sú raunin orðið, um þau
1) Annar þeirra 2 (ir Skaptafellsafslu — Ji5n Gobnmnda-
son hafíi tekit) embættispróf vib háskólann í dónskum lógum
þá um vorií).
2) Annar embættismafcr, er á pjóbfundinnm sat, vart)
einnig fyrir afsetningn, þab var lierra Christiansson, mí amt-
mabr, en hón stób eigi Ari lengr.
3) pessa framhaldandi lofsvertbu árvekni yflr þvf, at) J.
G. yrtli litlu eem engn bættari, fyrir kgsórsknrtinn 1808,
heldren verit) hofti nm þau 6 — 7 írin, er þeim fyrra fró 1851
var halditi óróskutlum, og svo einnig þetta réttiæti, er hann
heflr ortiit) fyrir sitan, í veltingu þeirra 6 embætta, er haun