Þjóðólfur - 12.12.1872, Blaðsíða 3

^uuimindar ( Landakoti, hinn Mar’kw Auðunsson,
vinnumaðr Jóels á Hlöðunesi. Skipið náðist ekki
um kveldið og ekkert úr því, en morguninn eftir
fannst það þar uppi í fjörunni, brotið í spón, og
skammt þar frámenn þeir, erdrukknuðu.
þannig varð drykkjuslark og ráðleysi þessa
formanns og svallbræðra hans auðsjáanleg orsök
til bana tveggja manna, auk alls þess fjártjóns og
óþæginda, er þetla olli einstökum mönnum og
heilu sveitarfélagi, sem er að leitast við að halda
líflnu í hinni fögru og þarflegu, en fátæku stofn-
un sinni, barnaskólanum. þessi sami þórðr Er-
lendsson hefir eilt sinn áðr, með öðrum manni á
bát, róið í bezta veðri npp á sker rétt við túnið
hjá sér; drnkknaði þá annar maðrinn, og þórðr
sjálfr var borin heim dauðvona. Betr væri, að
margir léti sér þessi hryllilegu víli þórðar að varn-
aði verða, og legði af þann svívirðilega vana, að
drekka frá sér allt vit, áðr en þeir leggja út á
hið hætlulega haf.
TILSKIPEN UM BÆARSTJÓRN í lutupstaðnum
Rcykjavilc 20.Apríl 1872, og Samþykt
um stjórn bœnrmátefnanna í Reykjavílc, 23.
Sept. og 9. Okt. s. árs.
„Diottlnn paf og liann drotttnn trSk,
drottins nafnit) lofati sf;
einatt mfr þab yndi jók,
eg er gjfrtr úr steini og tré;
eeinast þegar eg só í gær
sannlega komna háthnng nær
landa mina’ eg lifíil samt,
lítit) er lí*i?) og stntt er skamt*.
„Og lifbi vel — og lízt þaí) sft
löglept verk fyrir fjórtán manns
— þjótína míria hnepp’ í hlé
hún á aíl vera þrælá faus;
Jónas Haligrímsson („Anna?> kvælbi nm Alþing“)
Pessi hin nýa bæarsijórnarlöggjöf, 20. Apr. 1872,
eins og hún var búin í hendr lögstjórninni frá
bæarstjórninni í Reykjavík árið 1870, eius og frurn-
varpið gekk aftr frá lögstjórninni og var lagt fyrir
Alþingi 1871, og eins og þá Alþingi 1871 fór
með stjórnarfrumvarp þetta, og ýmist vék því eða
vildi víkja í frjálslegri(l) stefnu,gefr þó má ske hvað
sizt allra hinna verulegri lagafrumvarpa er Alþingi
hafði til meðferðar og lagði á smiðshöggið í fyrra,
tilefni til að rifja upp þau orð skáldsins, er vér
einkennum með þessar athugasemdir vorar. þessa
• Samþykt um stjórn bæarmálefna í Reykja-
vík«, sem út gengin er frá Bæarstjórninni 23.
d. Sept. 1872, og sem staðfest er af «Landshöfð-
ingjan herra Hilmari Finsen» 9. d. Okt.máu. s.á.,
þá prentuð í prentsmiðju fslands um öndverðan
f. mán., þessi «samþykt» er það einmitt, er rifj-
aði upp hin tilfærðu vísustefin skáldsins, sem
hann byrjar með «Annað kvæði um Alþing».
Ekki svo, að maðr viti eigi fullvel og játi,
að eptir nýu tilskipuninni er það bein lagaskylda
bæarstjórnarinnar að búa til samþykt þessa; ekki
kemr manni heldr li! hugar að neita því að «stað-
festing «samþyktarinnar» af hendi «Landshöfð-
ingja» sé þar fram tekið lagaskilyrði fyrir fullu
gildi hennar. Og meir að segja, hefði samþykt
þessi mátt heita, vér viljtim segja í nokkuru lagi,
hefði nokknr mynd á henni verið, hefði ekki hinn
sjálfsagði Sveitastjórnar- eðr Communal-frelsis-
þanki og grundvöllr, sem þó löggjöfin sjálf leggr
og fær samþyktar-smiðunum til að byggja á, þóað
frelsi þetta sé þegar lamað mjög svo með þeirri
ákvörðun í 1. gr., «að bæarfógetinn skuli
vera s j á 1 f k j ö r i n n eðr sjálfsagðr «oddviti»
eðr formaðr »bæarstjórnarinnar» *, — væri eigi
1) I hverjiim kaupstat) í Danmörku (og mnn svo vera 1
bverju landi útbru), er skipabr af kounngi eiun æt)str em-
bættismatir f b æ a r s t j ó r n i n a (einatt 2 et)r og fleiri í
kaiipstöíuiiiiim); sá nefnist Horgmeistsri. Borgmeistar-
inn, nllt at) einn eins og bæar- ehr boigarfulltrúarnir er eiV
svarinn embættismaíir kanpstatar-sveitari nnar,
óhátlr valdstiórninni et)r embættisvaldinu á ætlra sem lægra
stigi, eins í hiniim smærri sein stærri gjört)nm síiinm, er
sveitarf^lagih („commiineti“) vartiar eftir sveitarstjórriarlögnn-
um, Borgmeistarinn er sjálfkjöiinn „oddviti“ etr formatr
(fnlltriiarina) í borgarrátinn, en heflr alls ekkert yflr þeim at
segja nt) öt)rn loyti, — ekkiiiktog t d. sýslumatr yflr hrepp-
stjóra sínum, — ekkert frcmr en fnrsetfn í Alþingi yflr til-
lögum og atkvæti þingmanna; borgmeistarinn stýrir fnnd-
um bæarfiilltrúanna etr bæarstjórnarinnar, og ser um al> þar
fari allt í lagi, allt meí) reglu, en eigi heflr hann neitt aí
segja um tillögnr og atkvæti fulltrúanna nema þar met sö
berlega stefnt út fyrir takmörk laganna, og þat) verkasvitl
bæarsljórnarinnar, sem afmarkat) er met) bæarstjórnarlögun-
nm, því allt sveitarstjórnarfyrirkomnlag og svcitarstjórnarfrelsi
er sama etilis, eg stendr á einnm og sama grnndvelli eins og
þjóþfrelsit), þar sem þjóbþing et)r fiilltrúaþing halda þvf nppi.
— stendr á hiiium lögfulla og frjálsa atkvæbisríttl
b o r g a r a n n a, er þat) því alshendis óliáb valdstjórninnt
etir embættisvaldinu eins á ætsta stigi sem lægra, rett eins
og er um hvern frjálsan og fullvetja mann einstakan um ort
sín og gjörtir í því sem h a n s er, allt svo lengi 6em hann
eigi gjörir sig sekan í lagabroti, er sviftir hann, eftir laga-
dómi, sínn persónulega sjálfsforræti um skemri eta lengrl
tíma.
Jjví umfangsmeiri sem kaupstatarsveitin er, þeim mnn
roeiri vertr nautsynin á at fjölga bæarfulltrúnnnm, eins
og nú kom líka fram í þessari nýu bæarstjórnarlöggjöf; þat
er aubsætt, at öll stjórnarvöldin hér, er lagamál þetta hafa
til nndirbúnings haft, hafa verit á einu máii um þetta, og