Þjóðólfur - 08.02.1873, Page 2

— 54 —
sem spnrzt heflr, og þaSsíSan nm Tetrnætr. Str ( Beykjavík
b«flr brytt á barnaveiki þeirri, er læknar nefna ,difteri-
ti»“, siban nm byrjnn þ. mán , allskæftri, og hafa hhr 2 (e?)a
Jafnvel 3) börn úr henni dáiö nm þessa daga.
— SVAR upp á þcer 3 spurningar Landshöfð-
ingjans herra Hilmars Finsens, dags. 14. Nóvbr
1872 (sbr. þjóðólf 23. Nóvbr 1872, 15. bls.).
Eftir að lögstjórnarbréfið 12. Sept. f. á. hafði
verið auglýst hér í blaðinu1 og þar með látnar
fylgja athugasemdir nokkrar er nauðsynlegar virt-
ust, — en þær spunnust lengra nokkuð heldren í
fyrstu var til ætlað, og meðfram vegna þess, að
herra stiftamtmaðrinn eða Landshöfðinginn, þóktist
finna ástæðu til að grípa þar framí, í miðju kaíi,
fyrir fjóðólfi, með einni iítilli grein, er átti að
vera nokkurskonar títarlegri shýrsla*, og var dags.
30. Okt. þ. árs2, þá fanst sama stjórnarhöfðingja
lands vors nauðsyn til bera, að leggja fyrir rit-
stjórn blaðsins 3 spurningar, dags. 14. Nóv. f. á.,
þessar er auglýstar voru, eftir ósk sjálfs hans í
blaðinu 23. s. mán. (15. bls. hér að framan).
Áminstar 3 spurningar fengu viðtöku hér í
blaðinu fyrirstöðulaust, einsog sýnir sig, óðar en herra
Landhöfð. fór þess á leit með þeim kurteisum
tilmælum sem herra Hilmari Finsen eru svo eig-
inleg. jþað var aldrei nema tillátsemi, að færa þær
til torgs, úr því höf. var svo hugarhaldið að þær
kæmi fram á skoðunarplázið, en þjóðólG minkun-
arlaust, þar sem fullt nafn spyrjanda sjálfs segir
til hvaðan þær eru. Hítt var og er meira vafamál,
hvort rnaðr ætti lika að láta það að orðum höf.
að fara til og s v a r a eðr leysa úr spurningum
þessum. Fráleitt er, að álitizt geti skylda blaðanna,
að ráða eða geta hverja þá gátuna eðr og útlista
til hlítar hverja þá spurningu, er góðfúsum náunga
einum og öðrum, kynni hugkvæmastað leggja fyrir
ritstjórnina, en blaðið skyldi síðan færa almenn-
ingi, — og þó bert, að þetta er eigi í neinum
öðrum tilgangi gjört, en til að freista ritstjórnar-
innar og veiða hana í orðum, og láta svo'hana og
blaðið gefa hérmeð höggstað á sér eða verða sér
til minkunar. það segir sig sjálft, að lengi má
spyrja annan i þaula, að ekkert er auðgjörðara en
að haga spurningu svo, «að tíu spekingar fái ekki
úr leystn. En þá Iægi vissuleganæst, fyrir hverja
dagblaðs-ritstjórn, — enda er óefað að flestir eðr
allir góðir blaðamenn gjöri það þegar svo kemr
fyrir, — að senda slíkar «skriftlærðra og farisæ-
1) Fjílólfl 24., 22. Okt. 72, 122. bls.
2) f>. i. þjdlálfl, 5. Ndv. 72, 3. bla.
ara->-8purningar heim aftr, — því «þar eru sæmst
eyru sem u\u», —með því svarinu, eralmúgi vor
heGr oftast á reiðum höndum, þegar þykir berlega
spurt af illkvittni, eða þá af fordiid einni og glett-
um, þvf þá fær spyrjandi sjaldnast annað svar en
þetta: «hvorki er eg spursfífl þitt né svaragikkr*.
En allt um það, — eftir því sem bréf og fregnir
herma víðs vegar að, þá mun mikill þorri kaup-
enda og lesenda þjóðólfs til sveitanna ætlast til
þess, að blað þetta leiði ekki áminstar spurningar
Landshöfðingja alveg hjá sér, heldr færi mönnum
eitthvert svar eðr úrlausn. Verðr því að taka hér
upp aftr þessar spurningar Landshöfðingjans, svo
að lesendrnir geti borið svarið hér saman við; og
með þvf að eigi er hægt að sjá mismuninn á efni
1. og 2. spurningar, — því maðr verðr þó að ætla,
að vor háttvirti spyrjandi geti ekki hugsað sér gild-
andi grundvallarlög lögbundinnar konungstjórnar,
nema því að eins að sjálf hin lögbundna konung-
stjórn sé þar með innleidd og ákomin á löglegan
veg eðr einmitt grundvallarlagaveginn, — þá setj-
um vér hér 1. og 2. spurningu hans báðar sam-
an, þar sem eigi verðr leyst úr þeim öðruvísi en
í samhengi eðr í einu lagi.
»1. Eru grundvallarlög Danmerkr ríkis gildandi lög i hin-
ua Eerstöku málofnum íslands? eba hafa þau uokkorn
tíma verib gildandi í þossnm málefnnm?
„2. Höfum ver i hinum skrstökn málofnum landsins lög-
bundna konnngstjöm (indskrænket monarkisk Forfat-
nÍDgj? og þá: hvenær er hún lögleidd hör?
Herra Landshöfðinginn tekr hér fram spyrj-
andi: «Eru grundvallarlög Danmerlcrríkis g i 1 d-
«a n d i 1 ö g í hinum sérstöku málefnum ís-
«lands»; eða: «Höfum ver í hinum scrstöku mál-
«efnum landsins lögbundna konungstjórn»,— «og
«þá h v e n æ r er hún lögleidd her»? Svona spyr
sá enn sami stjórnarhöfðingi, nú 5 árum síðar en
hann, f umboði Danakonungsins sjálfs og í hatis
nafni lagði fram fyrir Alþingi fslendinga 1867
«Frumvarpið til stjórnarslcipunarlaga handa ís-
«landi», til stjórnarskipunar- eðr grundvallarlaga
fyrir ísland, hvar með hér skyldi innleiða og á
koma skyldi um síðir, stjórnarlaga veg réttan,
þeirri sömu eðr samkynja stjórnarbót með lög-
bundinni konungstjórn, sem á komin var í Dan-
mörku sjálfri réttum 18 árum fyrri, með grund-
vallarlögum Dana 5. Júní 1849. Stjórnarskrár-
frumvarpið 1867 hafði f skauti sínu algjörð stjórn-
arskipunarlög að forminu til; þarmeð var ætlazt til
að einskorða stjórnarfyrirkomulag vort ekki aðeins
að því er varðar landsins «sérstöku málefni*,
heidr einnig um a 1 m e n n u eðr sameiginlegu