Þjóðólfur - 14.03.1873, Qupperneq 7

- 75 —
í krafti i5rak«r?)ar er h a n n útverka%i ú sfn» ábyrgí)
8jálfs hjá hinnm lögbnndna konnngi Danmerkrríkia og
undirskrifa%i siíian og sta?)festi meí) konungi (því
olla væri sá konnngsúrskurfcr =: núll) beint eftir grnnd-
vallarreglnm Conatitutionarinnar og grund vallarlógnm Dana,
— svo kemr þetta „Erindisbref" bangaþ saman og búiþ
til af logbundnum dönskum ráhberra, og útgengiþ undir
h a n s nafui en e k k i konungsins, — og segir: „Lands-
„hölbingi" er hér meh settr og skipaíir yflr ísland, og
hefir hann ekkert framkvæmdarvald af sjálfnm sér til,
og ekki liggja neinar embættisgjörhir hans undir konunginn,
en hann „framkvæmir („ndöver"), 6amkvæmt erindisbrófl
„þessu, hib æþsta vald yflr hinum sérstaklegu málum landsins
„í landinu sjáifu, undir umsjún þess rábgjafa
„«þa þeirra ráþgjafa" (hinnar lögbundnu Danastjúrn-
ar í Kaupmaunahöfn) „sem ( hlut eiga“, (Erindisbréf, 1. gr ).
Eufremr: „Laridshöfþinginri skal hegha(I)6ér eptir (hinum)
„gildandi lögum og tilskipunum* (hverjum? þeim sem gilda í
í Danmörku og Coo6titutionin þ a r í iandi og hiuir lög-
bundnu ráþgjafar þeirra, „þeir sem h e r eiga í hlut“, eru
háþir?). „8ömuleii)is“ skal landshöfþingi hegþa sér — e k k 1
eftir bobnm ebr banni konungsins, — konungrinn yflr Islandi
6kal þar hvergi koma nærri, — heidr „eftir þv( sem h 1 u t-
„afeeigaudi rá&gja'far segja liounm fyrir eþa skipa
„honum, og skulu þeir, hver fyrirsittverkasvi&,
„skera úr“ málum, ef landshöfiingi er kærílr fyrir þaí), aþ
hann hað misbeitt valdi sínn; þau mál m e g a líka rábherr-
arnir, hver ( sinn Btab, leggja undir konnngsúrskurb ef þeir
viija. (Er-br. 2. gr.)
Konungrinu keinr her hvergi fram sem einvaldskounngr.
Stóbnlögin sjálf heimila ekki, nofna ekki Landshöfiingadæmii)
á nafn; einvaldskoriungrinn lætr ekki bo&a þab Alþingi, er
kom saman missiri eftir ab stöbnlögin komn út. Konungr-
inn heflr hér ekki upptökin („iiiitsíativet") meb landshöfþ-
ingjadæmiþ, eftirrettum og vaualegnm einvaldsdæmis formnm;
hann tekr sór ekki shrskilinn rábgjafa yðr ísland, til aí) und-
irbúa og ákveba fyrirkomulag þessa hius nýa yflrstjúmarvalds
yflr íslandi, „eftir aí) Alþingi hefbi þar um heyrt verib“.
Nei þvert ( múti; „C o n s ti t u t i o n i n“ þ. e. hin lögbundna
rábgjafastjúrn í Danmörku heflr her fyrstu npptökin; hún
skrásetr og ritar úrskurþinn 29. Júnf f. árs, ásamt „Erindis-
bröflnu" er hún liafbi þegar fullgjört; lögstjórnarrábgjafl Dana
sem þá var, A. F. Kriger, leggr fyrir konnnginn til s t » &-
festingar. úrskurbinn 29. Jún(, hvar mab honum, sama
lábherranum, er heimilaþ at> út gefa eriudisbréðb undir
sínu nafni. Víst er þar þi konungs-heimild fyrir,því heflr
og aldrei veriþ neitaþ h&r í blabinn; eu þab er ekki annab
en heimild ens „coustitutionelle konungs", og er
hann þá ábyrgbarlaus af þeirri gjörb; rábherrann, sem hir
hafþi upptökin, bjú úrskurbinnn til, lagþi hann fyrir konung
til stabfestingar, og „iiiidirskrifaþi meþ konnngi“, ber hér
® i n n alla ábyrgbiua eftir grundvallarl. 19. gr.
Rábist svo Landshöfbingjadæmi þetta einsog ráílast vill;
fettarundirstaba þess gaguvart Alþingí og íslendingum, er
ekki önnur, ekki ö&ruvísi heldren nú var sagt. En kon-
0 o g r i n n í Danmörkn hann er þ a r ábyrgWlaus; „konnngs-
ins persúnu“ Jafnt sem konnngsins hátigu ver&r aldrei hvorki
tfr ni síbar misboþi?) me?) því, þúa?) konnngsúrskur&riun 29.
Júní 1872 e?)a stjúrnargjör?) sú sem á honum er byg¥), si>
'efengd, löstu?), rifln niþr, enda þúaþ me?) miþr sæmandi
or?)am væri gjört.
Hhrme?) viljum vfcr þá, a?> einnig sö svara?) hinni 3.
spnrniugu landshöf?)iiigjaiis herra H. F. Tillaga hans nm
sakamálshöf?)un var úfyrirsynju og ástæbulaus, þa?) sjá allir,
enda er þa?) sta?)fest bæ?ii me?) lögstjúrnarbrúfl 12. Sept. f. á.
og Landsyflrrúttardúminum 19. Sept. 1870.
— j Föstudaginn 28. f. mán. var allgott veðr
þar austrí Ölfusi, einsog hér syðra. Fyrir miðjan
dag var sóknarprestrinn sira Guðmundr Einarsson
Johnsen sóttr uppí Bakkarholtshverfi til að skíra.
barn; en nokkru eftir að hann var farinn að heim-
an, kom maðr utan úr Hraunshverfi að Arnarbæli,
að vitja prests þangað úteftir, einnig til að skíra;
var þeim manni sagt að prestr væri farinn uppað
Bakkarholti, svo Hraun-sendiboðinn fór þá þangað,
hitti prest ófarinn, og riðu þeir svo báðir fyrst suðr að
Arnarbæli og þaðan tafarlaust út Í.IIraunshól, þarsem
barnið var er átti að skíra. Að því búnu bjó prestr
sig til heimferðar, og gaf Jón Ilalldórsson bóndi
þar á Hrauni sig til að ríðameð honum; þeir riðu
af stað laust fyrir dagsetrið og ætluðu beina leið
þaðan frá Hrauni austr með Ölfusá að Arnarbæli
yfir «Ósana», er þá voru sagðir á ís, eu vök var
þar ein mikil í einum ósnum; gerði og myrkva
él um kveldið, og er haldið, að þetta hafi valdið að
þeirlentu þarnaíopinni vökogfórust þar. Á laug-
ardagsmorguninn nokkru eftir fótaferð, er mæltað
prestskonan í Arnarbæli, húsfrú Guðrún Pétrsdóttir,
hafi komið þar út og séð hest, er henni virtist
líkr reiðhesti manns hennar, standa þar á ísnum
vestr frá bænum; var þá farið þangað samstundis,
og reyndist þá, að það var einmitt reiðhestrinn
prestsins með öllum reiðtygjum og taumrinn niðri,
skamt fyrir vestan vök eina þar í ósnum fram við
ána, og láu vetlingarnir þar rétt hjá hestinum; var
þá safnað mönnum til að leita, og er nú mælt að
fyrst hafi hestrinn Jóns Ilalldórssonar fundizt
dauðr þar í vökinni á sunnudaginn? en lík Jóns
daginn eftir, mánud. 3. þ. mán., þar í sömu
vökinni; aftr fanst lík síra Guðmundar eigi fyren
4. eða 5. þ. mán. 10—12 föðmum þar suðraf, eðr
í sjálfu ós-mynninu.
Síra Guðmundr1 var á 61. aldrsári, fæddr i
Reykjavík? 1812 íÁgústm.(?)Ieysti af hendi embættis-
próf í guðfræðivið háskólann í Iíhöfn 1846?, kom
hingað inn 1847, fékk veitingu fyrir Möðruvallakl.-
brauði í Hörgárdal og vígðist þangað og giftist sam-
sumars, en veitingu fyrir Arnarbæli fékk hann 1856.
1) Dm foieldri, fö?)urfræi)dr og systkini síra Go?)mundar
prúfasts \er?)r a?) vísa til þess sem um þa?) er skríb í f. árs
J>jú?)úlfl (XXIV.), 155. bls. þar sem miuzt var láts hans eldra
brú?mr, Jafets gullsmibs.