Þjóðólfur - 19.10.1874, Blaðsíða 3

7
v»Jpöð, mjer að mæ,ast lil, að vjer á þessasi þúsund-ára-hátíð
, . ,ll0Pllm þiefallt fagnaðaróp til heiðurs þessum þjóðskör-
mÍl ! eil<iinga- Lengi lifi Jón Sigurðsson ! — Jeg vildi einnig
B m^er á Þesst,m hátíðisdegi yðar, að minna yður á
Pjoðverjana Konráð Maurer og Theodor Möbíus, Englendinginn
°S Ameríkumanninn prófessor Fiske. Jeg minnist
Sjer fræ„ð en 'n«a ’,.íag’ af ÞVI að Þeir allir saman hafa aflað
íslands; þeir hat hel'gað rf1” !ærdómi. f bókmenntum og sögu
og sagnarita- heir hif ' ’ 81*f nami lun8u yðar, skáldskapar
landi, að þekkL „ 7 mj.°? svo stuðlað að Því. hver ' s'nu
viss nm as h„f 8nást á Islanði næð' útbreiðslu; og jeg er
dag. Send PKlr. 8 *r gieðja si£ 1 anða með íslendingum í
stund 0“ hUm ^V1 ?intlig Þeim heillaósk vora nú á þessari
vekia oss m!rUm Þ* V°n 1 hrjðsti) að Þeim auðnist að upp-
E® i i, verkamenn 1 hinnm íslenzka víngarði.
tremst°höfðu S0vnVÍrðV'ÍSlendÍn8a fFÍr. ÞeÍr fyrSt °8
varðveita f i • m'k'nn slyrlt> að þeim tókst að vernda og
Danaí snn' ‘‘ SUt í.400 ár’ 08 Þar næst> Þrátt fy,ir óstJórn
sinu> heldur^ll^'L61 lát'ð frelsísneystan deyJa ut ' brjósti
Sanga fram t fra.mm 3 Þennan daS h»fa haft áræði til að
Nei> islensk°8 krefjast Þess> að rjettindi þeirra yrði viðurkend.
dauður í biU 'lnir! frelsisandi íslendinga hefur ekki verið
aroki hinn ir' i°~ 8em lsland hefur kveinað undan ánauð-
grundvallaðuríe^li , 8tjf.rnar' Frelsisandinn var dýpra en svo
st*ð stiórn v • , s endm8a> en að hann g*1' horflð, þótt sjálf-
ar hefur freur^ H-°rfin “r höndum Þjóðarinnar. í þessi 500
leipturroði sá'f! ',nn hvílt yfir hugskotum íslendinga, eins og
in * æginn F * 'öMin litar skýinn eptir að sólin er runn-
eptir að bvf vnr!Slsandinn hefnr sviflð leiptrandi yfir íslandi
Jjós. Sie ca„n 'U'gnað til fulls rjett eins og tindrandi norð-
og merkilegir vtf3 í.00 ára rakin’ verða fyrir oss marSir
þroskast eins og h^sthL UPP 4 Þ®ð friáls,yndi) sem hefur
sem vjer höfum hina Þjáninga-tímabili íslands; og þar
höfum vjer líka 70 bús.ind f 'Slands ‘blia fyr‘r 0SS> Þar
mínir> von er ( öllu þessn v ^S,slj0rn"r fyrir nss- vinir
ar þessa (slenzka f,-Pi • ^ V°ru Það ekki 8lamPandi gneist-
fyrra? “ frelsisanda, er glóöu á hngvallafundinum í
eins 0g hin kildi0!1 ^ íslendinourinn sje kaldur og kærulaus
rennur í æðum L 8 ða 6y’ Cr h3nn b^iri en heitt bldð
hjarta hans feiu, r ! .6,“8 °g hverirnir ' 'ðrnm Islands og í
te8», S, :‘l,l’,Sá,U" eins »« «">•»«■ "eeunsteypa: o8
og z„°sz rz t bM i,ans "■eins »s ™ii»«
kyndit, er á líkann hátt og logarnir úr Hpkl b9"* kve,k'r Þann
evo M ejesl ,m , þe* Jt'E10"j
r?r„r'?nr ni" —.
á stað“ 1 S6m '’era yn"U 1 Uánd’ er Ge^ir °« Uekia faia
Það aEð8þaknkaÍSlendmgUm’ ÞVÍ ÞeÍ,Ta Þ0li og ftWtakssemi var
nm vjer það áð þakka”að fní L13”11 V3r fundið i þeim eig-
fmna og byggia ð Co,umbns' se'nna meir var unntað
með oss, er tkið höf 8 °ð a,lir íslendinfe’ar veröa
Um Leiti hinum hen! °m °SS Saman Um að reisa ís,endingn-
Vesturheim, minnis^í’ E‘r,kS rauða’ er árið 1000 fann
að Þeir allir verði / “ a,”dl Þessu > eg veit ~ segi eg,
fyrirtæki eptjr mættiUS'r 4 “ð Styðja °SS °8 Styrkja 1 Þessu
Tii þess aft »
Vd eg að eins ;ekk' °f löngum tíma fyrir yður í dag
V arefni að hitfa í ? ,V,ð’ að mjer er Það bið mesta fagn-
esturheims S 6n inga bjer ' hinu frjálsa meginlandi
yðUr 0g hörnum °vðÍ 30 Þj6r hjer flnníð Það frelsi banda
í1‘.^urgátu Qð?m f0rfeður >’ðar fyrir l\usuud árum
frelsi er Þjer sjá| Und,ð 1 ■N°regi og flúðu því til lslands, það
Það frelsi, sem frænd f uðuð> er Þjer fluttu yður heiman að,
við að endurreisa r yöar. "und jökulrótum* eru nú að leitast
Vesturheims leyfl eg eui 'nnfæddur borgari í tíandaríkjum
Um yðar, er hingað viiií6^ að. ðska ^ður og öllum þeim lönd-
! jelagvort, til þess að niT?3’ he‘lla og gæfu> erWer gangið
otnnir til hinnar frióvsflm, *frelsisins ásamt <>ss- Verið vel-
ndrími handa oss öllnm' °8 frjálsu Ameríku- ujer er nóg
°o hjer getur hver og einn hugs-
að og talað frjálst eptir eigin sannfæringu, og hjer getur hver
og einn tilbeðið guð eptir eigin samvizku sinni. Það væri mjer
einkanlega mikil gleði, ef þjer hjer gætuð fundið þann stað,
þar sem þjer ættuð kost á, að safnast saman í eitt að svo
miklii leiti sem kostur er á, til þess að þjer ættuð því hægar með
að Ijelta undir hvermeð öðrum, en einkanlega tilþess yður verði
unnt, að varðveita hina fögru íslensku tnngu fyrir sjálfa yður
og börn yðar, og sameina krapta ýðar til að láta ómengaða
norræna tungu ná rjetti sínum hjer t Vesturheimi. Minnizt
þess, að íslenzk tunga var töluð í frumskógum lands þessa fyrir
874 árum(?). Kennið börnum yðar að virða og elska þessa tungu.
Kennið oss Norðmönnnm og Amerfkumönnum að hafa hana í
hávegum. Með því móti muniðþjer, þótt fjarri sjeuð fjalldölum
þess lands, þar sem þjer eruð borin og barnfædd, geta komið
miklu góðu til leiðar fyrir hina elskuðu ættjörð yðar. Minnizt
þess umfram allt, að samlyndi vort eykur afl vort meir en allt
annað.
Sendum í dag eynni «við norðurskauU kæra kveðju vora.
Látum anda vorn fljúga sem örn yfir hafið og halda heilaga
þúsund-ára-hátíð fslands með frændum vorum á Þingvöllum.
Lifum í þeirri von, að íslandi auðnist að halda margar gleði-
legar þúsund-ára-hátiðir eptir þessa.
(Aðsent).
Varla mun það mannsbarn vera hjer á landi, er til vits
og ára er komið, að það eigi hafi heyrt getið hins nafnfræga
myndasmiðs, Alberts Thorvaldsens, og viti eigi, að hann var
ættaður hjeðan úr landij það mun og hver sannur íslendingur
hafa glaðst í hjarta, er hann heyrði getið hinnar velhugsuðu
og stórmannlegu gjafar, er bæjarstjórnin í Kaupmannahöfn hjet
á þjóðhátíð vorri að gefa 1 a n d i n u, þvi gjöf þessi er, sem
allir hafa heyrt, koparlikneskja Thorvaldsens, er setja skal á al-
mannafæri hjer í Reykjavík. En þó það sje aikunnugt hjer á
iandi, að Thorvaldsen hafi verið ættaður hjeðan, munu þó
margir þeir vera, er eigi vita, hvernig á þvi stendur, og mundi
þeim þykja fróðleikur í að vita það. Vjer skulum því hjer
stultlega skýra frá ætt hans. — Afi Alberts Th.orvaldsens var
sira þorvaldur Gottskálksson, er var prestur á Miklabæ í Blöndu-
hlið1 frá 1747, til þess er hann dó, 10. september 1762; hann
var fæddur á Möðrufelli2 í Eyjafirði 1712, útskrifaðist úr Hóla-
skóla eptir 8 vetra dvöl þar 1735, og varð djákn á Reynistað
1736, sama ár kvongaðist hann Guðrúnu laundóttur Ásgríms
i Holti í Fljótum, er var skólagenginn og mikill merkismaður;
systir Guðrúnar hjet Helga Ásgrímsdóttir, hún var móðir Mar-
grjetar, móður Gisla kaupmanns Simonssonar; hálfbróðir Guð-
runar var og Grímur Ásgrímsson í Götuhúsum hjá Reykjavík,
bakkaÞJúr„a,8Ír? JÓnS á HuSafellÍ 0g sira Sigurðar á þöngla-
bakka, Jón hjet og son Asgríms, hann bjó í Holti eptir föður
s'"n og var merkisbóndi, hans dóttir Haldóra, hennar fyrri
rnaður var Jón Ólafsson frá Hámnndarstöðum, hann keypti
Ilolts-torfuna 1796, er þá var seld við uppboð úr eign Skúla
ogeta, þeirra son þorsteinn í Minna-Holti, er átti meginn
hluta torlunnar, og lifað hefur til skams tíma; sira Sigurður
Einarsson á Barði var bróðir Ásgríms; faðir þeirra bræðra var
Einar Sigurðsson Ingimundssonar, bjó hann á Hraunum í Fljót-
um og átti þórunni, systur sira Ölafs á Hrafnagili Guðmnnds-
sonar, sem Ólafur stfptamtmaður og margir merkismenn eru
komnir af. — Móðir Guðrúnar var Hólmfríður, er Þorlákur
Markússon á Sjáfarborg átti, þau áttu mörg börn, og voru það
hálf-systkyni Guðrúnar að móðurinni til; meðal þeirra var eitt
Sveinn á Sjáfarborg, er var fyrri maður Elínar Grímsdóttur, er
átti fyrir seinni mann Pjetur prófast á Víðivöllum Pjetursson,
og var Elín hans fyrri kona, annað Ólafur Þoriáksson, er Jón
alþingismaður Sigurðsson á Gautlöndum er kominn af, og hið
þriðja Hólmfríður, kona sira Sveins á Hnappstöðum, er var
móðurbróðir Pjeturs prófasts á Víðivöllum. — Hólmfríður
móðir Guðrúnar v»r dóttir Ara á Sökku, er var merkismaður,
1) At) vísn mættn nienn halda á „Sonnanpóstinuni1' 183ó, og „Lostrar-
bók“ prófasts þórarina, sem Thorvaldson hafl voriti ættabur frá Miklabæ í
0 8 I a n d s h 1 f í>, ou þat) er okki rjett, sjá mebal annars hina prentním
aiflsíigu Thorvaldsens og „Skýrni' 1842.
2) í prestatali Uallgríms djákna steudnr, aí) sira J.orvaldur hafl verií) fædd-
ur á Miitruvöllum í Ejjaörti, en þat mun at eius vera ritvllla.