Þjóðólfur - 26.09.1876, Side 2

118
geta ekki annað en borið blygðun fyrir þetta land. Hvað brýr
yfir ár eða gil sjeu nytsamar, ætti ekki að þurfa að segja
neinum heilvita manni, nje heldur að týna og telja öll þau
slys, tálmanir og hrakninga, sem af vöntun brúa leitt hefur
eða getur leitt. Hins er meir en þörf, að hvetja menn hjer á
landi til samtaka og framkvæmda í brúagjörðum, svo ogkenna
mönnum, hvernig sú framkvæmd bezt megi takast. Framfarir
1 þessari grein eru enn sárlega litlar, en vissulega er viljinn
sumstaðar vaknaður, og þar með nokkur viðleitni. Mesta rögg
hafa tingeyingar sýnt; þeir hafa nú síðan ( fyrra skotið sam-
an fleiri þúsundum króna, og gjört ágætar trjebrýr á tveim
stórám sýslunnar, Skjálfandafljóti og Laxá. Talað er og um
nokkrar fleiri brýr, sem bráðum muni verða gjörðar í Norð-
urlandi. Má því segja að þessi framför sje þar byrjuð, en
því miður vitum vjer ekki til, að sama verði sagt um neinn af
hinum fjórðungum landsins. f fornöld má sjá, að allvíða hafa
brýr verið, sem nú eru ekki, einkum á smærri vötnum,
þar sem og víða er brýnust þörf að hafa brýr yfir. Að und-
anskildri brúnni á Jökulsá á Jökuldal, og brúnni á Brúará í
Árnessýslu, vitum vjer ekki af brúm að segja i seinni tið, sem
teljandi sjeu, á landinu. þetta mikla brúaleysi væri óskiljan-
legt, ef annar skortur á atvinnu og samgðnguframförum færi
ekki þar epiir. Hvað má útlendur maður hugsa, sem tekur
sjer »túr» hjer inn fyrir höfuðstaðinn, og lítur á ársprænu
þá, sem heitir Elliðaá (sem kóngurinn seldi Thomsen sællar
minningar), og sje honum sagt, að allir sem fara til Rvíkur
landveg, eigi leið yfir þessar ár,að þær sjeu annað veifið ófærar,
og valdi sífelldlega tálmunum, slysum og líftjóni? Mun hann
ekki furða sig á að sjá hvergi brú yfir sprænur þessar? Mun
hann ekki hugsa í slnu hjarta: «Hví!ík landstjórn og hvllíkt
þjóðfjelag?» Eins og kunnugt er, hefur nýlega staðið I þjóðólfi
grein um brúargjörð yfir ár þessar, og var þar sýnt fram á, hvern-
ig því má koma í verk á kostnað nærsveitanna, þannig að eptir
20—30 ár væri brúarkostnaðurinn borgaður án þess hver
sveit þyrfti að borga nema sem svarar laklega eins ómaga
framfæri á ári. Hvað var þvl nú til fyrirstöðu, að sýslunefnd-
in ekki bað um þetta litla fje sem þurfti úr landssjóði, og Ijet
gjöra smábrýr þessar nú þegar ( sumar? Yjer vitum ekki —
því þótt Thomsen sá, sem helgar sjer alla veiði ( ánum, banni
að leggja brýr á árnar af ótta fyrir þvf, að laxinn muni fælast
við umferðirnar, þá er slíkt sá hjegómi, sem alls ekki bíður
svara. (Framh. ( n. bl.).
Ojafir til sæluhnssing á Kolviðarlióli.
Áður komið 119 kr. 59 a. Halldór Jónsson, Hvammi
33 a.; Jón Jónsson, Felli 33 a.; Jón Jónsson, Úlfljótsv. 1 kr.;
Sigurður Vigfússon, Vífilsssöðum 1 kr.; þorfinnur Jónathans-
son, Flensborg 2 kr.; þorvarður ólafsson, Jófríðarstöðum 2 kr.;
Árni Hildibrandsson, Hafnarfirði 1 kr.; Halldór Jónsson, Hval-
eyri 33 a.; Eyjólfur Jónsson, Katrinarkoti 66 a.; Guðmundur
Eyjólfsson, Hllð 50 a.; Magnús Oddsson, Bjarnarstöðum 66 a.;
Teitur Hannsson, Háteig 1 kr. Samtals 130 kr. 40 a.
Ilafnarfirði 9. nóv. 1875.
Ch. Zímsen.
Afhent á skrifstofu Þjóðólfs f júll þ. á. Frá ónefndum í
Rangárvallasýslu 3 kr. Frá «0» (borgað sira Jens Pálssyni)
2 kr. Frá herra Birni á Breiðabólsstöðum 1 kr. Innkomið
í allt 20. sept. 1378 kr. 35 a.
* * *
Af þessu velferðarmáli er það skjótast að segja, að þrátt
fyrir örugga framgöngu oddvitanna nú i tvö ár, og þrátt fyrir
allgóðar undirtektir margra einstakra manna, eins og sýna
hinir prentuðu samskotalistar, þá vantar enu töluvert meira
en helming þeirrar upphœðar (3000 kr.), sem forgöngumenn-
irnir álíta fœrt að byggja hið tilstofnaða steinhús fyrir, svo
það geti orðið til verulegs gagns. í sumar sóttu þeir um
1500 kr. styrk úr landssjóði, en fengu lofun fyrir að eins 1000
krónum, með því skilyrði, að húsið yrði fullbúið að vori.
Að þeim skilmálum þorðu þeir ekki að ganga, af ótta fyrir að
verkið ónýttist í miðju kafi sökum fjárþrota; misstust þv* ^J4'
einasta frá fyrfrtæki þessu hinir miklu blíðudagar, sem gen?'
hafa s(ðan í júli, heldur eru nú forgöngumennirnir — að Pv
vjer heyrum — staðráðnir I að gjöra eitt aftvennu, annaðhvor1
að skila gefendunum aptur samskotunum, eða þá að afhenda
landsstjórninni peningana, og þar með málið sjálft til trausts
og halds. Máli þessu er því sem stendur ilia komið, og hverj'
um, sem athugar hversu nauðsynlegt fyrirtækið er, hlýtur jafnt
að renna til rifja amlóðaskapur alþýðu og landstjórnar. Þa®
er vel gjört af landshöfðingjanum, að fara varlega með lands'
ins litlu efni, sem hann hefur með höadum, en eins og elD
kotungssál í búskap sjaldan græðir stórt á sífeldu nurli og ná'
pínuskap, eins mun landshöfðingjanum — þótt ólíku sje sam-
an að jafna — I landbúskapnum óráðlegt að fylgja undantekn'
ingarlaust þeirri reglu, að spara skildinginn, því þar sem alD
mikil velferðarmál er að ræða, þá er ekkert hægra en að spara
skildinginn en missa dalinn, og I þessu sjerstaka tilfelii
líf
manna með. Annars teljum vjer það sorglegt, ef svo mafgar
og mannborlegar sveitir, sem hjer eiga hlut að máli, láta þetta
hálfgjörða fyrirtæki reka eins og reiðalausan bát inn í hina
tvísýnu hjálparhöfn landsstjórnarinnar. Þetta er sorglegt, seg'
jum vjer, því hvert það fjelag, sem ekki lærir að hjálpa sjálh1
sjer I svo litlu, þarf varla að ætlast til hjálpar stjórnarinnar 1
öðru stærra.
Kæru Sunnlendingar I svo búið má ekki standa; vjer ef'
um með rjettu kallaðir seinir til samtaka, en verum drjúg^'
úr þvl vjer erum byrjaðir. Látum fyrirtækið ekki falla hálf'
gjört, höldum samskotunum áfram til næsta vors, enda vantaf
enn á gefendalistann ekki fáa efnaða og góða menn, sem vjei
trúum víst, að nú muni ekki lengur sitja hjá.
BBÁÐAPESTIN.
— 1 20. tölubl. þjóðólfs hefur ritstjóri hans, jafnframt Þvf>
sem hann hefir tekið I blaðið grein frá mjer um bráðapestina>
gjört athugasemd við téða grein þess efnis, að honum þyk'r
að jeg fullyrði það, er jeg geti ekki fullyrt viðvíkjandi vörnun1
gegn pestinni. Þessi athugasemd ritstj. gefur mjer tilefni til
nýrrar greinar, sem jeg vona að ritstjórinn taki i blað sitt.
Ritstj. segir að jeg sanni alls ekki hvernig jeg viti upp&
vist að varnirnar, sem jeg tel gegn pestinni, sem sje braustuf
fjárstofn, hollt fóður, hagkvæm húsavist og góð birðing, sjeU
fulltryggjandi. í þessu tilliti skal jeg fræða hann um það, a®
vissa mln er sprottin af þekkingu og reynslu. Þekkingin er
komin af fleiri ára rannsókn og eptirtekt á uppruna, eðli °$
aðferð pestarinnar, bæði með þvl, að skoða sjálfur innyfh
blóð hinna sýktu og ósýktu kinda, og líka með þvf, að les!J
það, sem aðrir hafa um pestina ritað, Auk þessa hef je^
gjört mjer far um að leyta nálega um allt land þeirra UPP
lýsinga, sem mjer var unnt að fá um pestina, og álits merkra
manna um hana. Af öllu þessu bornu saman hvað við anD
að hef jeg gjört mjer hugmynd um pestina að mjer finD^
Ijósa. Þe8Sa hugmynd eða skoðun hef jeg borið saman V1
reynsluna, og get ekki annað fundið en að reynslan sýn>
sanni að skoðunin sje rjett. Fyrst nú svona er ástatt, 8
jeg ekki annað en fullyrt að þekking og reynsla sým
sanni að varnirnar gegn bráðapestinni sjeu fundnar svo
tryggjandi að það sje mönnunum að kenna geti þeir
smásaman orðið fríir við pestina að mestu eða jafnvel 0^
leyti, en til þess útbeimtist, eins og jeg hefi tekið fram, ^
menn leggi alla stund á að fá fjeð sem heilsubezt, bart
þolið með óveikluðum meltingarkrapti og iungnaveikislaust.
annan stað ríður á þvl og það umfram atlt, að fóður fjeDa f
arins sje hollt og heilnæmt, og engar snöggvar tilbreytioS^^
á því sízt að haustinu eða framan af vetri, en þar eð ekkl ^
auðvelt og stundum jafnvel óinögulegt að hafa fóðrið G'aS
það á að vera, sízt sjeu vanmet I fjenu, þá þarf að ^
við fjeð, meðan pesthæltast er, uppleysandi, laxeraodi ^
þynnandi og kælandi meðöl. ( þriðja lagi þarf húsavisllD^g
vera svo, að fjeð fái ekki vanheilindi í sig af óhollu antir ^
lopti, illum súg eða ofmikilli hita svækju, svo að kindinDl
og
full'
ekki